در ادامه مطالب مطرح شده در جلسه قبل، که بحث به بررسی خمس در خود سرقفلی رسیده بود، استاد در این جلسه در رابطه با خمس فرموده اند به نظر ما موضوع ادله خمس فائده است، بنابراین اگر در سرقفلی فایده صادق باشد در اینصورت، خمس در آن نیز ثابت خواهد بود. البته شبه ای از ناحیه دیگر وجود دارد که مورد بررسی قرار خواهد گرفت.همچنین استاد در این جلسه به رد بیان آقا ضیاء عراقی در رابطه با اینکه خمس صرفا در ارباح مکاسب و نه مطلق فائده جاری است، پرداخته است و این مطلب را نپذیرفته اند.اما در رابطه با اینکه اگر موضوع خمس فائده باشد، آیا سرقفلی نیز خمس خواهد داشت یا خیر، باید بیان شود که شبه ای در این باره وجود دارد و آن این است که فائده ممکن است به معنای عینی باشد که در خارج وجود دارد، اما در رابطه با فائده های اعتباری می توان منکر صدق موضوع خمس در آنها شد. از این رو این موضوع نیز علاوه بر اینکه موضوع ادله خمس چیست، باید برای اثبات خمس در سرقفلی مورد بررسی قرار گیرد.استاد در این جلسه به بررسی این مسئله پرداخته و شواهدی را برای اینکه فائده در رابطه با عین خارجی مطرح می شود، ارائه نموده اند.

large_تقریرات سرقفلی شهیدیpng.png

medium_تقریرات سرقفلی شهیدیpng.png

small_تقریرات سرقفلی شهیدیpng.png

thumbnail_تقریرات سرقفلی شهیدیpng.png

تقریرات سرقفلی شهیدیpng.png

فقه عقود مستحدثه

فقه-عقود-مستحدثه

سرقفلی

سرقفلی 15

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

در این جلسه نیز استاد در ادامه بررسی قابلیت انتقال سرقفلی از طرق شرعی، بیان داشته اند به نظر ما، همانطور که مشهور بیان داشته اند، در تحقق هبه قبض شرط است و دلیلی هم نداریم که این اشتراط را منحصر در هبه اعیان بدانیم. از این رو با توجه به وجود چنین شرطی، تطبیق هبه در سرقفلی قابل پذیرش نمی باشد.اما تطبیق صلح بر هبه بدون اشکال می باشد، زیرا ادله ای که بر عقد صلح قائم شده اند، مطلق بوده و مانعی از اطبیق آنها بر سرقفلی وجود ندارد. البته از آنجا که ادله صلح از مواردی که صلح بر امر نامشروعی باشد، انصراف دارند؛ عقد صلح را باید به معنایی معهود در نزد عقلاء برگرداند مانند اذن در تصرف یا حق سکنی.در ادامه بررسی فروع مرتبط با سرقفلی، استاد به بررسی خمس در سرقفلی پرداخته اند، البته محل بحث روی ثمنی که برای سرقفلی پرداخت می شود، نیست زیرا این ثمن قطعا متعلق خمس است، بلکه بحث روی خود سرقفلی است مثلا کسی سرقفلی خود را به دیگری انتقال داده است که ارزش بالایی دارد، باید بحث کنیم که آیا پرداخت خمس این موارد نیز لازم است یا خیر؟در این جلسه استاد به بررسی مطالبی در این باره پرداخته اند.

سرقفلی 14

در این جلسه استاد با توجه به ورود بحث به هبه سرقفلی، واشتراط قبض در تحقق هبه از دید فقهاء که موجب اشکال بر عدم جریان هبه در سرقفلی گردیده بود، به بررسی این شرط در تحقق مفهوم هبه پرداخته اند.حقیقت امر این است که در اصل چنین اشتراطی روایات متعارض وجود دارد، یعنی دو طائفه روایت داریم که یکی چنین شرطی را ثابت می کنند اما طائفه دیگر چنین شرطی را در تحقق هبه دخیل نمی داند.استاد در ادامه جلسه در رابطه با این موضوع به بررسی امکان جمع یا تساقط روایت پرداخته و اشکالاتی را که بر محل بحث وارد شده است را مورد بررسی و نقد قرار می دهند.

سرقفلی 13

در ادامه بررسی حکم سرقفلی در جلسه گذشته استاد فرمودند که سه حکم در این رابطه باید مورد بررسی قرار بگیرد، یکی حکم هبه سرقفلی بود که در جلسه قبل مطالبی در رابطه با آن بیان گردید، بحث دیگر حکم خمس سرقفلی و بحث دیگر حکم ارث سرقفلی می باشد.در جلسه گذشته بیان شد که در رابطه با هبه سرقفلی دو شبهه وجود دارد، یکی بحث اشتراط عین بودن در تحقق هبه است و دیگری اشتراط قبص در آن.استاد در رابطه با شرط اول فرموده اند که از ناحیه ارتکاز چنین شرطی در تحقق هبه وجود ندارد، اگر هم چنین شرطی باشد انسان می تواند در مورد سرقفلی صلح کند، یعنی حق سرقفلی را مثلا با فرزند خود صلح کند.عمده مباحث مطرح شده در این جلسه در رابطه با شرط دوم یعنی اشتراط قبض در تحقق هبه می باشد، که استاد علاوه بر بیان پاسخ به پرسش های مطرح شده، در این باره به مطالب مهمی اشاره فرموده اند.

سرقفلی 12

در این جلسه نیز استاد در ادامه مباحث مطرح شده درباره تصحیح عقد سرقفلی به بیانات تکمیلی در بررسی آخرین راه حل تصحیح یعنی تمسک به عموم “أوفوا بالعقود” می پردازند و دو اشکال را از تفاسیری که ذیل آیه مطرح شده است مورد بررسی قرار می دهند.یکی دیگر از مباحثی که در این جلسه مطرح شده است، بحث هبه سرقفلی است به این معنا که آیا هبه کردن حق سرقفلی صحیح است یا خیر؟ در صحت صدق هبه در رابطه با سرقفلی شبهاتی وجود دارد که استاد به بررسی آنها پرداخته اند. یکی از این اشکالات ناشی از اشتراط عین بودن و دیگری نیز ناشی از اشتراط قبض در تحقق هبه می باشد.

سرقفلی 11

در ادامه مباحث مطرح شده در رابطه با بحث سرقفلی و حکم شرعی آن، در جلسات گذشته به بررسی ادله ای که می توان برای تصحیح سرقفلی آن ها را اقامه نمود، رسیدیم.آخرین دلیلی که استاد در این جلسه به بررسی و توضیح آن پرداخته اند، تمسک به عموماتی همچون “أوفوا بالعقود” می باشد.استاد فرموده اند که مشهور می توانند با تمسک به این دلیل صحت، مسأله مورد بحث را اثبات نمایند، اما در نظر ما تمسک به این دلیل با مشکلاتی مواجه است، یکی از این مشکلات این است که به نظر ما اطلاق این دلیل انصراف به عقودی دارد که مضمون آن در احکام شرعی وجود دارد، بنابراین این آیه نسبت به موردی که ردی از آن در احکام شرعی وجود ندارد، ساکت می باشد. از این رو به نظر استاد با تمسک به این دلیل امکان تصحیح سرقفلی وجود ندارد.

سرقفلی 10

در این جلسه استاد ابتدا به بیان آیت الله شبیری زنجانی در مورد روایتی که در رابطه با بحث اجاره بود و در جلسه قبل به آن اشاره شد، پرداخته اند.در ادامه به دلیل دیگری که توان تصحیح بیع سرقفلی را دارد، اشاره کرده اند که عبارت است از تمسک به آیه شریفه “أوفوا بالعقود” تطبیق این آیه بر محل بحث واضح است زیرا سرقفلی نیز یک نوع عقد است و ذیل این آیه گنجانده می شود و به این ترتیب صحت چنین عقدی نیز ثابت می شود.یکی از اشکالاتی که بر تمسک به این آیه برای اثبات صحت عقود مشکوکه گرفته اند این است که"<ul><li>اولا اهمال در مقام ثبوت راه ندارد.</li><li>در مقام ثبوت دو احتمال در مراد از عقود وجود دارد:<ul><li>عقود صحیح</li><li>عقود فاسد</li></ul></li><li>قطعا عقود فاسد نمی تواند مراد باشد، پس حکم وجوب وفاء یا لزوم عقد صرفا برای عقود صحیحه قرار داده شده است و نه عقود دیگر</li><li>بنابراین اگر شک کردیم عقدی صحیح است یا فاسد، در این حالت نمی توان به این آیه تمسک نمود.</li></ul>استاد در مقام پاسخ به این اشکال بر آمده و فرموده اند که ما قبول داریم اهمال در مقام ثبوت محال است و مانند برخی همچون آیت الله زنجانی این مطلب را نفی نمی کنیم، اما در محل بحث خود خطاب عام متکفل بیان حکم در افراد مشکوک شده است بنابراین تمسک به آن در مورد مشکوک مانعی ندارد، به بیان دیگر در این آیه خود مولی وظیفه تطبیق بر مصادیق را بر عهده گرفته است، بنابراین غیر از مواردی که علم داریم عقد فاسد است و این آیه شاملش نمی شود، در سایر موارد باید به این آیه تمسک شود.همچنین در ادامه جلسه یک اشکال دیگر که به دلالت این آیه وارد شده است، مورد بررسی قرار گرفته است.

بیع سرقفلی 9

در این جلسه نیز در ادامه مطالب جلسات قبل استاد به بررسی ادامه روایات شهادت نساء پرداخته اند، برخی از موارد مهم این روایات نسبت به محل بحث عبارتند از:حدیث 34: موضوع حدیث این است که مردی پیش یک زن وصیت کرد. درباره آن زن هم بعضی می‌گویند آدم خوبی است و برخی می‌گویند آدم خوبی نیست. امام فرمود: شهادت او پذیرفته نمی‌شود مگر آنکه یک مرد و دو زن باشند.حدیث 35: شیعه معتقد است در انعقاد نکاح، دو شاهد شرط نیست ولی برای اثبات آن دو شاهد لازم است و شهادت زن پذیرفته می‌شود. در انعقاد طلاق دو شاهد شرط است و برای اثبات هم شهادت زن کافی نیست؛ به خاطر اینکه حدیث&nbsp;۵۰ می‌فرماید: مُحَابَاتِهِنَّ النِّسَاءَ فِی الطَلاَق، چون زنها در باب طلاق متهم به طرفداری از زن هستند، لذا شهادت زن در طلاق قبول نیست.حدیث 36: لاَ تَجُوزُ شَهَادَةُ النِّسَاءِ فِی الْفِطْرِ إِلاَّ شَهَادَةُ رَجُلَیْنِ عَدْلَیْنِ وَ لاَ بَأْسَ فِی الصَّوْمِ بِشَهَادَةِ النِسَاءِ وَ لَوِ امْرَأَةً وَاحِدَةً.

large_بنر تقریرات عابدی.png

medium_بنر تقریرات عابدی.png

small_بنر تقریرات عابدی.png

thumbnail_بنر تقریرات عابدی.png

بنر تقریرات عابدی.png

شرح قانون تجارت

مسائل قضاء مستحدثه 20

ادامه بررسی روایات شهادت نساءدر این جلسه به بررسی 11 حدیث دیگر پرداخته شده است و مجموع احادیث به 32 حدیث می‎رسد. در این میان چند روایت به نظر مهم بوده و قابلیت ایفاء نقش و تغییر محل بحث را دارا می باشند که عبارتند از:حدیث 22:&nbsp;شهادت زن در مسائل کوچک پذیرفته می‌شود ولی در مسائل بزرگ پذیرفته نمی‌شود. در برخی روایات داریم که شهادت زن در قتل پذیرفته می‌شود و قتل مسئله اندک نیست لذا با روایات دیگر تناقض دارد. مگر آنکه بگوییم معنای حدیث آن است که در کم و اندک یعنی در یک‌چهارم موردِ ادعا پذیرفته می‌شود.مفهوم حدیث 24 که می‎گوید شهادت زن در باب وصیت پذیرفته نیست، با احادیث دیگر تعارض دارد.دلالت حدیث 27 با احادیث قبلی مخالف است؛ چون در این روایت شهادت زن در رجم و قتل پذیرفته نشده است درحالی‌که در روایات قبلی روایاتی داشتیم که می‎گفت: پذیرفته است.&nbsp;

مسائل قضاء مستحدثه 19

ادامه بررسی روایات شهادات نساء توسط استاد، در این جلسه 8 روایت دیگر بررسی می‎شود و مجموع روایات بررسی شده به 21 روایت می‎رسد. حدیث بیستم به صورت موجبه جزئیه دلالت دارد بر اینکه شهادت زن در مسائل مالی پذیرفته می‎شود لذا باید با روایات دیگر جمع شود. همچنین از بعضی از احادیث استفاده می‎شود که شهادت یک زن برای اثبات یک چهارم از سهم الارث پذیرفته می‎شود.