در جلسه گذشته بیان شد که حکومت اسلامی وظیفه دارد، معاش را در حد متوسط برای فقراء تأمین نماید. البته مراد از فقراء در این کلام همانطور که در جلسه قبل نیز به آن اشاره شده، کسی است که توان کار کردن نداشته باشد، بنابراین کسی که می تواند کار کند اما کاری انجام نمی دهد فقیر محسوب نشده و شامل بیان سابق نخواهد بود. از همین روست که این وظیفه برای حکومت اسلامی به معنی از بین بردن روحیه کار و استقامت نخواهد بود و به هیچ نحوی دلالتی بر این مطلب نخواهد داشت.روایات متعددی نیز بر این مطلب دلالت دارد، و این وظیفه را بر گردن حکومت اسلامی قرار می دهند، این روایات از لحاظ سندی و دلالی نیز متضمن اشکالی نیستند، و قابلیت استدلال و استخراج صحیح این مطلب از آنها وجود دارد.

large_نظام اقتصادی.png

medium_نظام اقتصادی.png

small_نظام اقتصادی.png

thumbnail_نظام اقتصادی.png

نظام اقتصادی.png

نظام اقتصادی اسلام

نظام-های-اقتصادی

مکاتب-اقتصادی

بسم الله الرحمن الرحيم<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مشخصات فردی: علی عندلیبی در سال 1334 (68 سال) متولد در شهر فامنین از استان همدان&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تحصیلات حوزوی:&nbsp;در سال 1349 وارد حوزه علمیه قم شده و دوره سطح را در مدت پنج سال با استفاده از محضر اساتید معظم حضرات آقایان طالقانی، باکوئی، دوزدوزانی، علوی‌گرگانی، شهید حقانی، اعتمادی، ستوده، حرم‌پناهی، محمدی‌گیلانی، راستی‌کاشانی، طاهری‌خرم‌آبادی و... به پایان رسانده و از سال 1354 به مدت 17 سال از درس خارج فقه و اصول اساتید معزز حضرات آیات &nbsp;شیخ کاظم تبریزی، شیخ جواد تبریزی، شیخ مرتضی حائری، وحید خراسانی و مؤمن استفاده کرده و در سال 1372 همراه با اخذ مدرک سطح4 موفق به دریافت گواهی اجتهاد از طرف حضرات آیات جناب آقایان مؤمن و طاهری‌خرم‌آبادی شده است. ایشان در رشته فلسفه از محضر اساتید گرانمایه جناب آقایان محمدی‌گیلانی و جوادی‌آملی کتاب‌های شرح منظومه، اسفار و شفاء را آموزش دیده است.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;">تدریس و پژوهش:</li></ul>تدریس سطح تا سال 1376 و پس از آن تدریس خارج فقه و اصول در موسسه بقیه الله (عج) و سایر مراکز فقهی و به صورت آزاد و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی (ص). موضوعات تدریس و تحقیق&nbsp;فقهی ایشان عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه بورس و&nbsp;بازار سرمایه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه&nbsp;شرکت‌های سهامی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">مکاسب، بیع و ربا</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">شخص حقوقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">جامعه‌شناسی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">تغییر جنسیت</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ارث&nbsp;زوجه از عقار</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ولایت فقیه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">احکام مفقودالاثر</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">غنا و موسیقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">خمس</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">زکات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صلات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صوم و مسائل مستحدثه آن</li></ul>همکاری با دفتر همکاری حوزه و دانشگاه حدود 10 سال.همکاری با مدارج علمی مدیریت حوزه علمیه قم از سال 1372 به عنوان داور، راهنما، مشاور و عضویت در کمیته تخصصی فقه و اصول. و&nbsp;استاد راهنما و مشاور ده‌ها پایان‌نامه در موضوعات معاصر حوزه اقتصادی و مالی&nbsp;همکاری با مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام در تدوین کتب و مقالات برای مجمع فقه جده.&nbsp;تدوین کتاب رسمی اصول فقه شیعه برای ارسال به آن مجمع.عضویت در مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان.ممتحن اجتهاد نامزدهای عضویت در مجلس خبرگان رهبریعضو&nbsp;گروه اقتصادی موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی.تأسیس گروه فقهی با همکاری عده‌ای از اساتید برای تدوین کتاب جامع فقهی مشتمل بر آراء فقهاء و ادلّه آنها از متقدمین تا دوران معاصر.عضو کرسی علمی فقه و اصول هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی و نقد و مناظره.همکاری با گروه‌های علمی فقه‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.عضو&nbsp;شورای علمی دفتر فقه معاصر حوزه‌های علمیه از سال 1395.عضو هيات امناء موسسه عالی فقه و علوم اسلامی.&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تألیفات و آثار علمی: از ایشان آثار علمی متعددی به‌جای ماننده که برخی نیز چاپ شده از جمله:</li></ul>اصول: کتاب قواعد اصول الفقه علی مذهب الإمامیّة.فقه: کتاب الخمس حدود 10 جلد، فقه البورصة والأوراق المالية 4 جلد، کتاب الإعتکاف، رسالة فی تنجیس المتنجس، رسالة فی التحکیم فی القضاء، رسالة بطاقة الإئتمان، رسالة فی بیع الدین، رسالة فی عفو المجنی‌علیه، رسالة فی الصلاة خلف المقام حیث ما کان، رسالة فی غسل الإحرام.رجال: کتاب ابراهیم بن هاشم مشتمل بر قواعد عامه و توثیقات عامه رجالی.تاریخ: کتاب فاطمة بعد أبیها سلام‌الله علیهما وآلهما. &nbsp;جامعه‌شناسی: مقومات جامعه، قانونمندی جامعه، قوانین حاکم بر جامعه، جبر اجتماعی، تغییرات اجتماعی، تفکرات اجتماعی مسلمانان، تفکرات اجتماعی دوران باستان.&nbsp;همکاری در تالیف کتاب الفائق فی الاصولهمکاری در تالیف کتاب الشخص الاعتباری (ماهیت و احکام شخص حقوقی)&nbsp;

نظام اقتصادی اسلام 4

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

در انتها جلسه گذشته به بحث از تعارض روایات دال بر توسعه رزق با آیه 27 سوره مبارکه شوری پرداخته و پاسخ آن نیز بیان شد.دسته دیگر از آیاتی که به عنوان معارض به نسبت به این روایات مطرح شده است، آیات 6 و 7 سوره مبارکه علق می باشد، که استاد با توجه به سخن برخی از مفسران و کلماتی دیگر در صدد رفع این تعارض نیز بر آمده اند.در ادامه جلسه استاد به نقش اقتصاد در امنیت جامعه و حکومت اسلامی در اقتصاد اشاره نموده و در ادامه نیز به بحث از وظیفه حکومت اسلامی در رابطه با زندگی فقرائی که توان تأمین معیشت خود را ندارند، پرداخته اند. در این زمینه روایت مرسله ای از حماد بن عیسی &nbsp;را که مرتبط به محل بحث می باشد را مورد بررسی دلالی قرار داده و سعی بر تصحیح سند آن از طرق مختلفی مانند اصحاب اجماع بودن یا نقل در کتاب الکافی دارند.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;

نظام اقتصادی اسلام 3

در جلسه قبل اشاره شد که وسعت رزق از نظر اسلام مطلوب است و نظریه اقتصادی اسلام این نیست که مردم در تنگنا زندگی کنند. در این جلسه استاد به بررسی ادله این ادعا یعنی مطلوبیت توسعه رزق در نزد شارع مقدس اشاره کرده و روایاتی که دال بر این مطلب هستند ذکر می فرمایند، یکی از این ادله روایاتی هستند که متضمن توصیه اهل بیت علیهم السلام به مردم برای دعا کردن جهت تحقق توسعه در زرق می باشد. همچنین روایاتی دیگر در این زمینه وجود دارد.در پایان نیز بحثی پیرامون تعارض این روایات با آیه ای از آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته و این تعارض دفع گردیده است.

اقتصاد-اسلامی

نظام اقتصادی اسلام 2

درس نظام اقتصادی اسلام که توسط استاد علی عندلیبی مورد بحث واقع شده است، در واقع با رویکردی فقهی به بررسی نظام اقتصادی اسلام می پردازد. هدف استاد در این درس صرفا ارائه نظام اقتصادی اسلام بوده و نقد و بررسی صحت و سقم دیگر نظامات اقتصادی در این درس مور توجه نخواهد بود.البته در این بحث به جهت جدید بودن، نصوص زیادی یافت نمی شود، اما اینگونه هم نیست که هیچ نصی در این باره موجود نباشد، به تصریح استاد از بعضی نصوص امکان استفاده مطالبی مرتبط به محل بحث وجود دارد، مثلا ایشان می فرمایند که به نظر حاصل روایات باب زکات این است که زندگی در فقر و تنگدستی مطلوب شارع مقدس نیست، بلکه او سعه رزق و زندگی در آسایش را می پسندد.استاد در این جلسه به بیان سه مقدمه برای ورود به بحث نظام اقتصادی اسلام پرداخته اند.

نظام اقتصادی اسلام 1

large_پول مدرسی.png

medium_پول مدرسی.png

small_پول مدرسی.png

thumbnail_پول مدرسی.png

پول مدرسی.png

فقه پول

فقه-پول

فقه-خلق-پول

خلق-پول

فقه خلق پول

فقه خلق پول 30

در این جلسه نیز استاد به پاسخ به سوالات شاگردان پرداخته و باقی مانده متنی که در مورد تقریب دوم در اشکال تمسک به عام بودن اثبات اعتراف شارع به شخص اعتباری با عمومات، بود را با بیانات خارج کتاب تطبیق می دهند.همچنین به بیان پاسخ دیگر نسبت به این تقریب اشاره کرده که البته پاسخی مبنایی می باشد و خلاصه آن جواز تمسک به عام بعد از تخصیص در بعض موارد می باشد که یکی از آن موارد، همین محل بحث ما خواهد بود. البته استاد منشأ این تفصیل را به صورت مفصل مورد بحث قرار نداده و آن را موکول به بحث اصولی کرده و به کتب اصولی ارجاع داده اند.

large_شخص شب زنده دار.png

medium_شخص شب زنده دار.png

small_شخص شب زنده دار.png

thumbnail_شخص شب زنده دار.png

شخص شب زنده دار.png

فقه شخص اعتباری

فقه-شخص-حقوقی

شخصیت-حقوقی

فقه-شخص-اعتباری

شخص اعتباری

استاد مهدی شب زنده دار، از اساتید مطرح حوزه علمیه قم، به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال دارند.ایشان در فروردین ماه سال 1392 با حکم رهبر معظم انقلاب &nbsp;به عضویت در شورای نگهبان در آمدند، در ادامه این حکم در سال 1401 توسط ایشان تمدید گردید.از اساتید مطرح ایشان باید به میرزا جواد تبریزی، مرتضی حائری یزدی و حسین وحید خراسانی اشاره کرد.پس از تدوین کتب “الفائق فی الأصول” و “الخشص الإعتباری” توسط دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه، استاد شب زنده دار علاوه بر تدریس عناوین مد نظر در دروس خارج خود، به تدریس خارج این دو کتاب نیز پرداختند؛ تمامی صوت جلسات و تقریرات این درس در همین صفحه بارگزاری شده است.&nbsp;&nbsp;

شخص اعتباری، جلد 1، 35

در این جلسه استاد به پاسخ به پرسش هایی که از جانب شاگردان درباره تمسک به عمومات برای اعتراف شارع به شخص اعتباری مطرح شده است، پرداخته و متن کتاب را در مورد تقریب دوم از اشکال تمسک به عام در شبه مصداقیه که در جلسه قبل توضیح داده شده بود، و همچنین پاسخ به این اشکال را با بیانات خارج از کتاب تطبیق می دهند.

شخص اعتباری، جلد 1، 34

در این جلسه استاد ابتدا به بیان و تقریبی دیگر از &nbsp;اشکال تمسک به عام بودن اثبات اعتراف شارع به شخص اعتباری با تمسک به عمومات اشاره فرموده اند. خلاصه این تقریب این است که به این عمومات همگی دارای یک قید لبی هستند و آن هم صادر شدن آنها از اهل این معاملات می باشد، یعنی مثلا معامله بیع وقتی ذیل عمومات قرار می گیرد که از کسی صادر شود که اهلیت صدور این معامله را داشته باشد، و چون ما هنوز نمی دانیم که شارع به شخص اعتباری اعتراف کرده است یا خیر، بنابراین نمی دانیم که شخص اعتباری اهلیت دارد یا نه، از این رو نمی توان برای اثبات اعتراف شارع به شخص اعتباری به این ادله و عمومات تمسک نمود.سپس استاد در صدد بیان پاسخ از این تقریب برآمده و بیان می فرمایند که چنین شبه ای وقتی صحیح است که مراد از اهل در این قید لبی اهل شرعی باشد، که در این صورت اشکال وارد است اما در این آیه مراد از اهل، اهل عرفی است. یعنی هر که را عرف برای معامله اهل بداند مشمول آیه خواهد بود، از این رو شبه مصداقیه ای در مورد شخص اعتباری وجود ندارد، چرا که شخص اعتباری به نظر عرف اهل بوده و شکی در آن وجود ندارد، بنابراین شمول عمومات نسبت به شخص اعتباری روشن و مشخص می باشد.

شخص اعتباری، جلد 1، 33

در این جلسه نیز استاد به بررسی اشکال بر تمسک به عمومات و اطلاقات برای اثبات اعتراف شارع به شخص اعتباری پرداخته، در ابتدا به همان تقریر از تمسک به عام بودن در شبه مصداقیه پرداخته و پس از توضیح و تبیین دوباره این تقریب از اشکال، از این اشکال پاسخ داده به اینکه ما قائل به حقیقت شرعیه نیستیم، بنابراین هر چه را عرف مصداقِ مفاهیم موجود در این ادله بداند، مصداق ادله خواهند بود و حکم شارع نیز شامل آنها خواهد شد، بنابراین شمول حکم به نسبت به شخص اعتباری واضح است و شبه ای نیست تا تمسک به عام در شبه مصداقیه محقق شده باشد.در ادامه نیز استاد تقریری دیگر از اشکال تمسک به عام در شبه مصداقیه بیان می فرمایند.

شخص اعتباری، جلد 1، 32

در ادامه مباحث مطرح شده در جلسه قبل که مطالب کلاس وارد به بحث از اعتراف یا عدم اعتراف شارع به شخص اعتباری بود، در این جلسه نیز به ادامه ذکر آن مطالب می پردازیم.یکی از اشکالاتی که به استدلال به عمومات عقد و بیع برای استفاده اعتراف شارع به شخص اعتباری استفاده شده است، این است که استفاده از عمومات تمسک به عام در شبه مصداقیه خود عام است، و این مسئله جایز نیست، زیرا در عمومات مثل “احل الله البیع” صرفا حلیت بیع هایی را نشان می دهد که شارع آن ها را حلال دانسته است، بنابراین در فرضی که نمی دانیم، شارع را بیعی را حلال دانسته است یا خیر؟، نمی توانیم به این عمومات تمسک کنیم و محل بحث نیز از این دسته است.در ادامه مطالب مطرح شده در کلاس، استاد به بیان پاسخ از این اشکال پرداخته و توضیحاتی را ارائه می فرمایند.

شخص اعتباری، جلد 1، 31

استاد امین اسد پور از اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم بوده و به تدریس دروس فقه و اصول و همچنین دروس فلسفه اشتغال داشته و هر ساله طلاب به بهره گیری از دروس ایشان مشغول هستند.استاد اسد پور در کنار تدریس در مسائل مذکور به تدریس هرمنوتیک، انسان شناسی و اموری از این قبیل در مرکز تخصصی اسراء پرداخته اند.اکنون استاد اسد پور عضو شورای علمی طرح شهید صدر در بنیاد شیخ انصاری بوده و به داوری طرح های پژوهشی ارائه شده به این بنیاد می پردازند.از دیگر خصوصیات ایشان، تمایل فکری و بررسی تحلیلی آراء امام خمینی توسط ایشان می باشد.

استاد علیرضا اعرافی متولد سال 1338، از اساتید مطرح و از سال 1395 مدیر حوزه‌های علمیه می باشند. ایشان در سال 1398 با حکم رهبر معظم انقلاب، به عضویت شورای نگهبان در آمدند.استاد اعرافی علاوه بر مشاغل اجرائی، به تدریس خارج دروس حوزوی نیز اشتغال داشته و دروس فقه، اصول، تفسیر، فلسفه فقه و…. ایشان از دروس پر رونق حوزه علیمه قم می باشد.در رابطه با فقه معاصر نیز، ایشان در چند سال اخیر به بررسی مباحث فقه اجتماعی پرداخته اند. صوت و تقریر جلسات این درس، به علاوه ارائه کلیات مطالب ارائه شده در هر جلسه با هدف آشنائی بیشتر با محتوای هر درس، به تفکیک جلسات در همین صفحه ارائه شده است.

استاد محمد محمدی قائنی، از اساتید مطرح درس خارج حوزه علمیه قم بوده، و علاوه بر تدریس دروس مرسوم فقهی و اصولی سنتی با عناونی همچون "کتاب الدیات" و &nbsp;"کتاب القصاص" در فقه، و “نواهی” و “مفاهیم” در اصول، به تدریس درس خارج فقه معاصر نیز پرداخته اند.&nbsp;درس خارج فقه پزشکی استاد قائینی به یکی از دروس مهم فقه معاصر تبدیل شده است.&nbsp;از اساتید ایشام به مرحوم آیت الله خوئی و آیت الله تبریزی اشاره کرد.علاوه بر تدریس، استاد به تألیف کتاب نیز اشتغال داشته و کتبی متعدد از ایشان به انتشار رسیده است، یکی از این کتاب ها کتاب “المبسوط فی فقه المسائل المعاصر” است، که به بررسی فقهی چندی از مسائل معاصر پرداخته است.

استاد سید علی مدرسی طباطبائی، معروف به سید علی مدرسی یزدی در سال 1336 در یزد دیده به جهان گشود. و اکنون نماینده مردم فارس در مجلس خیرگان رهبری می باشد.از اساتید ایشان در دوره تحصیل و شرکت در دورس خارج می توان به شیخ مرتضی حائری، میرزا جواد تبریزی و آیت الله وحید خراسانی اشاره کرد.ایشان در سال های اخیر به تدریس دوری فقه معاصر برای تأمین نیاز جامعه پرداخته اند، و دروسی همچون فقه قانون گذاری و فقه اقتصاد را تدریس نموده اند.