پس از اینکه ادله دال بر لزوم تأمین مالی زندکی فقراء توسط حکومت اسلامی در جلسات گذشته بررسی و دلالت آنها بر مدعا مورد پذیرش قرار گرفت، استاد در این جلسه ابتدا نکته ای مطرح کرده و سپس به بیان پاسخ به شبهاتی که در این مورد وجود داشته و در صدد نفی چنین وظیفه ای از جانب حکومت نسبت به فقراء می باشند، می پردازند. بعضی از این شبهات صرفا بر اطلاق این حکم و وظیفه وارد بوده و آن را منحصر به حکومت معصومین علیهم السلام دانسته است، و برخی دیگر عمومی بوده و حجیت روایاتی که در صدد اثبات این وظیفه بودند را هدف گرفته اند به این تقریب که این روایات مورد اعراض اصحاب بوده و یا مبتلا به تعارض هستند. البته استاد در این جلسه به تمامی این شبهات پاسخ داده اند.اما نکته ای که در ابتدا جلسه بدان اشاره شد این است که ثبوت این وظیفه برای حاکم اسلامی از جهت حکم اولی است، بنابراین ممکن است در حالت تزاحم با احکام دیگر و بر اساس قواعد باب تزاحم، این حکم به مرحله اجراء نرسد، بنابراین آن چیز که تا کنون اثبات شده است صرفا لزوم تأمین مالی زندگی فقراء از ناحیه حکم اولی مسئله بوده است.

large_نظام اقتصادی.png

medium_نظام اقتصادی.png

small_نظام اقتصادی.png

thumbnail_نظام اقتصادی.png

نظام اقتصادی.png

نظام اقتصادی اسلام

نظام-های-اقتصادی

مکاتب-اقتصادی

بسم الله الرحمن الرحيم<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مشخصات فردی: علی عندلیبی در سال 1334 (68 سال) متولد در شهر فامنین از استان همدان&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تحصیلات حوزوی:&nbsp;در سال 1349 وارد حوزه علمیه قم شده و دوره سطح را در مدت پنج سال با استفاده از محضر اساتید معظم حضرات آقایان طالقانی، باکوئی، دوزدوزانی، علوی‌گرگانی، شهید حقانی، اعتمادی، ستوده، حرم‌پناهی، محمدی‌گیلانی، راستی‌کاشانی، طاهری‌خرم‌آبادی و... به پایان رسانده و از سال 1354 به مدت 17 سال از درس خارج فقه و اصول اساتید معزز حضرات آیات &nbsp;شیخ کاظم تبریزی، شیخ جواد تبریزی، شیخ مرتضی حائری، وحید خراسانی و مؤمن استفاده کرده و در سال 1372 همراه با اخذ مدرک سطح4 موفق به دریافت گواهی اجتهاد از طرف حضرات آیات جناب آقایان مؤمن و طاهری‌خرم‌آبادی شده است. ایشان در رشته فلسفه از محضر اساتید گرانمایه جناب آقایان محمدی‌گیلانی و جوادی‌آملی کتاب‌های شرح منظومه، اسفار و شفاء را آموزش دیده است.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;">تدریس و پژوهش:</li></ul>تدریس سطح تا سال 1376 و پس از آن تدریس خارج فقه و اصول در موسسه بقیه الله (عج) و سایر مراکز فقهی و به صورت آزاد و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی (ص). موضوعات تدریس و تحقیق&nbsp;فقهی ایشان عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه بورس و&nbsp;بازار سرمایه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه&nbsp;شرکت‌های سهامی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">مکاسب، بیع و ربا</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">شخص حقوقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">جامعه‌شناسی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">تغییر جنسیت</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ارث&nbsp;زوجه از عقار</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ولایت فقیه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">احکام مفقودالاثر</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">غنا و موسیقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">خمس</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">زکات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صلات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صوم و مسائل مستحدثه آن</li></ul>همکاری با دفتر همکاری حوزه و دانشگاه حدود 10 سال.همکاری با مدارج علمی مدیریت حوزه علمیه قم از سال 1372 به عنوان داور، راهنما، مشاور و عضویت در کمیته تخصصی فقه و اصول. و&nbsp;استاد راهنما و مشاور ده‌ها پایان‌نامه در موضوعات معاصر حوزه اقتصادی و مالی&nbsp;همکاری با مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام در تدوین کتب و مقالات برای مجمع فقه جده.&nbsp;تدوین کتاب رسمی اصول فقه شیعه برای ارسال به آن مجمع.عضویت در مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان.ممتحن اجتهاد نامزدهای عضویت در مجلس خبرگان رهبریعضو&nbsp;گروه اقتصادی موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی.تأسیس گروه فقهی با همکاری عده‌ای از اساتید برای تدوین کتاب جامع فقهی مشتمل بر آراء فقهاء و ادلّه آنها از متقدمین تا دوران معاصر.عضو کرسی علمی فقه و اصول هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی و نقد و مناظره.همکاری با گروه‌های علمی فقه‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.عضو&nbsp;شورای علمی دفتر فقه معاصر حوزه‌های علمیه از سال 1395.عضو هيات امناء موسسه عالی فقه و علوم اسلامی.&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تألیفات و آثار علمی: از ایشان آثار علمی متعددی به‌جای ماننده که برخی نیز چاپ شده از جمله:</li></ul>اصول: کتاب قواعد اصول الفقه علی مذهب الإمامیّة.فقه: کتاب الخمس حدود 10 جلد، فقه البورصة والأوراق المالية 4 جلد، کتاب الإعتکاف، رسالة فی تنجیس المتنجس، رسالة فی التحکیم فی القضاء، رسالة بطاقة الإئتمان، رسالة فی بیع الدین، رسالة فی عفو المجنی‌علیه، رسالة فی الصلاة خلف المقام حیث ما کان، رسالة فی غسل الإحرام.رجال: کتاب ابراهیم بن هاشم مشتمل بر قواعد عامه و توثیقات عامه رجالی.تاریخ: کتاب فاطمة بعد أبیها سلام‌الله علیهما وآلهما. &nbsp;جامعه‌شناسی: مقومات جامعه، قانونمندی جامعه، قوانین حاکم بر جامعه، جبر اجتماعی، تغییرات اجتماعی، تفکرات اجتماعی مسلمانان، تفکرات اجتماعی دوران باستان.&nbsp;همکاری در تالیف کتاب الفائق فی الاصولهمکاری در تالیف کتاب الشخص الاعتباری (ماهیت و احکام شخص حقوقی)&nbsp;

نظام اقتصادی اسلام 6

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

در این جلسه نیز مطالب به همان بحث سابق یعنی بحث در اندراج بیمه ذیل عقد ضمان منعطف است.&nbsp;یکی از سؤالات اساسی در این باره که در این جلسه به بررسی آن پرداخته شده است این است که آیا ثبوت دین در ذمه، شرط صحت عقد ضمان است؟ به عبارت دیگر، آیا ضمان ما لم یجب باطل است؟&nbsp;در ادامه جلیه ادامۀ متن کتاب جواهر الکلام قرائت گردیده و عبارت “بل لعلّ جمیعه من المال” مورد بررسی قرار گرفته است. و سؤالی به این مضمون که آیا می‌توان بین مبنای قبول ضمان در أعیان با مبنای شرطیّت ثبوت مال در ذمه در عقد ضمان جمع کرد، طرح گردیده است؟

large_بیمه تعظیمی فر.png

medium_بیمه تعظیمی فر.png

small_بیمه تعظیمی فر.png

thumbnail_بیمه تعظیمی فر.png

بیمه تعظیمی فر.png

فقه عقود مستحدثه

فقه-بیمه

فقه بیمه

فقه بیمه 8

پس از اینکه در جلسات گذشته به امکان سنجی تطابق عقد ضمان شرعی با عقد بیمه پرداخته شد، در این جلسه استاد به بررسی مانعی از شمولیّت عقد ضمان نسبت به عقد بیمه، که احتمالی بودنِ خسارت در بیمه است، یا به تعبیر فقهی، ثبوت دین در ضمان مال یا ذمه شرط است، پرداخته اند و آن را شرح و بسط داده اند.همچنین متن کتاب جواهر الکلام مرحوم نجفی (ج26، ص135) قرائت گردیده و عبارت “و ضابطه ما جاز عقد الرهن علیه” در کلام ایشان مورد بحث و گتفگو واقع می شود.

فقه بیمه 7

در این جلسه نیز در ادامه مطالب جلسات گذشته به بررسی کلمات و عبارات مرحوم شیخ حسین حلی پرداخته شد، یکی از مواردی که کلمات ایشان مطرح گردیده است، بررسی عقد ضمان و ارتباط آن با عقد بیمه است، برخی از مطالب مطرح شده در این باره عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;margin-right:40px;text-align:justify;">بررسی عقد ضمان وشمول ادلۀ آن نسبت به عقد بیمه که در ضمن دو مطلب توسعه پیدا می کند:</li></ul><ol><li style="direction:rtl;margin-right:120px;text-align:justify;">حقیقت ضمان در اصطلاح فقهاء ومقایسۀ مبنای مشهور فقهاء خاصه با فقهاء عامه در عقد ضمان.</li><li style="direction:rtl;margin-right:120px;text-align:justify;">أقسام ضمان که به نظر اولی دو قسم برای آن وجود دارد:&nbsp;</li></ol>ضمان با فعل خارجی، مثل ضمان با تصرّفات عدوانی، ضمان إتلاف و..&nbsp;ضمان با إنشاء؛ که خود، دو قسم دارد: &nbsp;گاهی ضمان دین شخصی توسط دیگری است که صحت این ضمان در نزد فقهاء مسلّم است. &nbsp;اما گاهی أعیان و نفوس مورد ضمانت قرار گرفته که صحت آن محل نزاع بین فقهاء است.

فقه بیمه 6

در ادامه قرائت متن مرحوم شیخ حسین حلی در این جلسه نیز ادامۀ متن مرحوم شیخ حسین حلی در بحوث فقهیّه (ص23) قرائت شد و مطالب ایشان در رابطه با عقد بیمه بیان گردید.شیخ حسین حلی قبل از بیان وجوه شرعیّت عقد بیمه، چند نکته را متذکر شده اند:<ol><li style="direction:rtl;text-align:justify;">بیمه عقد است، نه إیقاع.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">جایگاه بیمه نامه در عقد بیمه (وعدم دخل آن در ترتّب آثار شرعی عقد)&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تعریف عقد بیمه.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">طریق استنباط حکم عقد بیمه به عنوان یک عقد مستحدث که سه مرحله است:&nbsp;</li></ol><ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">بررسی مصداقیّت عقد بیمه برای یکی از عقود معهود در شرع&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">بررسی شمول عمومات ادلۀ عقود نسبت به عقد بیمه</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">رجوع به أصول عملیه</li></ul>بعد از این مطالب، استاد به ذکر عقود شرعی مماثل با عقد بیمه پرداخته اند تا بررسی کنند که آیا عقد بیمه ذیل آنها قرار می گیرد یا خیر؟&nbsp;همچنین در این جلسه، به عقد ضمان وشمول ادلۀ آن برای عقد بیمه اشاره شد.

فقه بیمه 5

در این جلسه استاد به قرائت تتمّۀ متن مرحوم امام در تحریر الوسیله پرداخته اند و فروض و مسائل مختلفی در عقد بیمه را تصویر نموده اند، برخی این صور عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تصویر یکی از صور بیمه با عنوان “بیمۀ تقابل” وعقد مستقل بودنِ آن از نظر مرحوم امام</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حکم سوددهی بیمه کننده علاوه بر جبران خسارت ورابطۀ این عقد بیمه با مضاربه</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حکم زیاده در شرط عقد بیمه و بررسی رابطۀ آن با ربای قرضی</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حکم تأمین در تأمین، یعنی شرکت بیمه خودش ذیل پوشش بیمۀ کنندۀ بزرگ تری باشد.</li></ul>سپس نیز به قرائت ادامۀ متن مرحوم شیخ حسین حلی در بحوث فقهیّه می پردازند.

فقه بیمه 4

در این جلسه استاد به قرائت عبارت مرحوم امام دربارۀ عقد بیمه در کتاب تحریر الوسیله (ج2، ص608) پرداخته اند.سپس به بررسی عبارت مرحوم شیخ حسین حلی در کتاب بحوث فقهیّه پرداخته اند و اینطور بیان داشته اند که سؤال اصلی در کلام شیخ حسین حلی این است که چه ثمره ای بر تفکیک بین رکن و شرط در عقد بیمه مترتب است؟ تا به استناد آن ثمره، بررسی شود که چه چیزی عرفاً رکن عقد بیمه است وچه چیزی شرط آن است.ثمره ای که به نحو اشاره وار در کلمات استاد بیان شده است به این ترتیب است که: بناء بر إرجاع بیمه به بیع و شبه آن در فرض جهل نسبت به رکن عقد بیمه، معامله غرری است وموجب حکم به بطلان آن می شود، بخلاف شرط که در فرض جهل به آن، غرر لازم نمی آید و رجوع به متعارف می شود.

فقه بیمه 3

در این جلسه استاد به مبانی برخی علماء در توجیهات شرعی برای عقد بیمه اشاره می کنند، برخی از مبانی عبارتند از:&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;هبۀ مشروطه یا معوّضه</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;مصالحه</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;شراکت</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;ضمان&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;عقد مستقل&nbsp;</li></ul>همچنین فرموده اند که منابع فقهی متکثری در رابطه با عقد بیمه وجود دارد، برخی از این منابع اشاره به مبانی اصلی در بحث فقهی عقد بیمه را در خود جای داده اند. همچنین علاوه بر منابع فقهی منابع متعدد قانونی در این بحث وجود دارند.برخی از این منابع عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مهذّب الأحکام اثر محقق سبزواری</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مسائل مستحدثه اثر آیت الله سید صادق روحانی</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مسائل مستحدثه اثر آیت الله فیّاض</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">الشرکة والتأمین اثر آیت الله موسوی اردبیلی</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">بحوث فقهیّه اثر شیخ حسین حلّی</li></ul>&nbsp;

فقه بیمه 2

بحث از ماهیت فقهی عقد بیمه، بحثب مستحدث بوده و در لسان فقهاء متقدم به صورت مشخص مورد بحث قرار نگرفته است، استاد تعظیمی فر به همین جهت در این جلسات به بررسی ماهیت عقد بیمه از ناحیه فقهی پرداخته اند.استاد در این جلسه پس از قرائت متن کتاب منهاج الصالحین آیة الله سیستانی دام ظلّه (ج1، ص451) برای چارچوب دهی به مباحث و ارائۀ فهرستی از مباحث عقد بیمه به بیان مطالبی که مورد بحث واقع خواهد شد، پرداخته اند، برخی از این مطالب عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تعریف ماهیّت عقد تأمین</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">أرکان عقد تأمین: إیجاب وقبول، موضوع عقد بیمه، مدّت بیمه</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">شرائط عقد بیمه&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">شرائط متعاقدین</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">أحکام عقد بیمه، مثل لزوم عقد</li></ul>

فقه بیمه 1

در این جلسه نیز در ادامه بررسی اصل وظیفه حکومت نسبت به تأمین مالی فقراء، استاد به بررسی چند روایت مرتبط با این موضوع پرداخته اند. یکی از این روایات بخشی از عهدنامه امیر المؤمنین به مالک اشتر می باشد؛ در بخشی از این نامه امام علی علیه السلام تأمین مالی زندگی فقراء را وظیفه حکومت اسلامی دانسته، بنابراین در این قسمت روایت به صورت اجمالی اشاره ای به وظیفه حاکم اسلامی در برابر فقراء گردیده است.بر این روایت از لحاظ دلالی اشکال وارد کرده اند که این حکم، یک حکم عمومی نبوده و اجراء آن توسط همه حکام لازم نیست، بلکه حکمی خاص و ولایی از جانب امیر المؤمنین علیه السلام به مالک اشتر بوده است. همچنین از لحاظ سندی نیز اشکالاتی بر این روایت وارد کرده و سعی نموده اند که روایت را غیر قابل استدلال و استناد نشان دهند، اما استاد در این جلسه به بررسی و نقد اشکالات دلالی و سندی وارد شده بر این حدیث پراخته اند.

نظام اقتصادی اسلام 5

استاد امین اسد پور از اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم بوده و به تدریس دروس فقه و اصول و همچنین دروس فلسفه اشتغال داشته و هر ساله طلاب به بهره گیری از دروس ایشان مشغول هستند.استاد اسد پور در کنار تدریس در مسائل مذکور به تدریس هرمنوتیک، انسان شناسی و اموری از این قبیل در مرکز تخصصی اسراء پرداخته اند.اکنون استاد اسد پور عضو شورای علمی طرح شهید صدر در بنیاد شیخ انصاری بوده و به داوری طرح های پژوهشی ارائه شده به این بنیاد می پردازند.از دیگر خصوصیات ایشان، تمایل فکری و بررسی تحلیلی آراء امام خمینی توسط ایشان می باشد.

استاد علیرضا اعرافی متولد سال 1338، از اساتید مطرح و از سال 1395 مدیر حوزه‌های علمیه می باشند. ایشان در سال 1398 با حکم رهبر معظم انقلاب، به عضویت شورای نگهبان در آمدند.استاد اعرافی علاوه بر مشاغل اجرائی، به تدریس خارج دروس حوزوی نیز اشتغال داشته و دروس فقه، اصول، تفسیر، فلسفه فقه و…. ایشان از دروس پر رونق حوزه علیمه قم می باشد.در رابطه با فقه معاصر نیز، ایشان در چند سال اخیر به بررسی مباحث فقه اجتماعی پرداخته اند. صوت و تقریر جلسات این درس، به علاوه ارائه کلیات مطالب ارائه شده در هر جلسه با هدف آشنائی بیشتر با محتوای هر درس، به تفکیک جلسات در همین صفحه ارائه شده است.

استاد مهدی شب زنده دار، از اساتید مطرح حوزه علمیه قم، به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال دارند.ایشان در فروردین ماه سال 1392 با حکم رهبر معظم انقلاب &nbsp;به عضویت در شورای نگهبان در آمدند، در ادامه این حکم در سال 1401 توسط ایشان تمدید گردید.از اساتید مطرح ایشان باید به میرزا جواد تبریزی، مرتضی حائری یزدی و حسین وحید خراسانی اشاره کرد.پس از تدوین کتب “الفائق فی الأصول” و “الخشص الإعتباری” توسط دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه، استاد شب زنده دار علاوه بر تدریس عناوین مد نظر در دروس خارج خود، به تدریس خارج این دو کتاب نیز پرداختند؛ تمامی صوت جلسات و تقریرات این درس در همین صفحه بارگزاری شده است.&nbsp;&nbsp;

استاد محمد محمدی قائنی، از اساتید مطرح درس خارج حوزه علمیه قم بوده، و علاوه بر تدریس دروس مرسوم فقهی و اصولی سنتی با عناونی همچون "کتاب الدیات" و &nbsp;"کتاب القصاص" در فقه، و “نواهی” و “مفاهیم” در اصول، به تدریس درس خارج فقه معاصر نیز پرداخته اند.&nbsp;درس خارج فقه پزشکی استاد قائینی به یکی از دروس مهم فقه معاصر تبدیل شده است.&nbsp;از اساتید ایشام به مرحوم آیت الله خوئی و آیت الله تبریزی اشاره کرد.علاوه بر تدریس، استاد به تألیف کتاب نیز اشتغال داشته و کتبی متعدد از ایشان به انتشار رسیده است، یکی از این کتاب ها کتاب “المبسوط فی فقه المسائل المعاصر” است، که به بررسی فقهی چندی از مسائل معاصر پرداخته است.

استاد سید علی مدرسی طباطبائی، معروف به سید علی مدرسی یزدی در سال 1336 در یزد دیده به جهان گشود. و اکنون نماینده مردم فارس در مجلس خیرگان رهبری می باشد.از اساتید ایشان در دوره تحصیل و شرکت در دورس خارج می توان به شیخ مرتضی حائری، میرزا جواد تبریزی و آیت الله وحید خراسانی اشاره کرد.ایشان در سال های اخیر به تدریس دوری فقه معاصر برای تأمین نیاز جامعه پرداخته اند، و دروسی همچون فقه قانون گذاری و فقه اقتصاد را تدریس نموده اند.