<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در بحث عدل و ظلم و پایه‌های عقلی آن، آیا مکتب فکری شهید صدر و نظام‌سازی‌های ایشان از حکمت متعالیه فاصله دارد و از منطق رایج ارسطویی که بعداً در تمدن اسلامی امتداد پیداکرده است پیروی می‌کند؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا حسن و قبح همان عدل و ظلم است؟ با توجه به آنکه عینیت و تمایز عدل و ظلم نسبت به حسن و قبح از کلیدی‌ترین مباحث و مسائل است به نحوی که بر مباحث فقهی پرتو می‌افکند، نظرات مکاتب فکری در این باب چگونه است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حقیقت حسن و قبح چیست؟ آیا یک امر ماهوی است، یا یک امر معقول ثانی و یا یک امر قراردادی؟ نظریات در این باب به تفکیک فلسفی چگونه است؟ اندیشه&nbsp; اشاعره در این باره چگونه است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">اینکه اشاعره می‌گویند ما حسن و قبح عقلی را نفی می‌کنیم آیا به این معنا است که ما در مقام شناخت حسن و قبح و محسنات و مقبحات در مقام شناخت و کشف انسداد داریم و عقل ما عاجز است از این‌که پشت‌صحنه را ببیند؟ و یا اینکه آنها حسن و قبح عقلی را به نحو کبروی نفی می‌کنند و می‌گویند حسن و قبح واقعی در افعال نیست؟ در صورت نخست آیا مثل مذهب امامیه فکر می‌کنند؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به اینکه در خیلی از مسائل به مصالح و مفاسد دسترسی نداریم می‌توانیم نسبت به حسن و قبح داوری کنیم؟ نظریه امامیه در این باب چیست؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به اینکه ملاکات در مصالح و مفاسد دایره وسیعی دارد و کشف آن‌ها ساده نیست و باید جهت تزاحم آن‌ها را دید و فی الواقع کاشف از مصالح و مفاسد واقعی شارع است و عقل انسان به این علت که علمش و شناختش نسبت به حقایق پشت پرده محدود است، آیا می‌توان گفت این عدلٌ و حسنٌ یا این ظلمٌ و قبیحٌ و به دنبال آن باید و نبایدی را آورد؟ مرحوم استرآبادی در این باره چه می‌فرمایند؟&nbsp;</li></ul>استاد معظم آیت الله اعرافی در سومین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی با موضوع عدل و ظلم در سال تحصیلی 1403 ـ 1402 در صدد پاسخ به مسائل فوق‌الذکر هستند.برای روشن شدن پاسخ مطالب مذکور لازم است فایل صوتی جلسه سوم درس استاد معظم شنیده شود.

large_روابط اجتماعی-اعرافی.png

medium_روابط اجتماعی-اعرافی.png

small_روابط اجتماعی-اعرافی.png

thumbnail_روابط اجتماعی-اعرافی.png

روابط اجتماعی-اعرافی.png

فقه تعلیم و تربیت

فقه-روابط-اجتماعی

عدل و ظلم

فقه روابط اجتماعی

فقه روابط اجتماعی (عدل و ظلم) 3

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به مقدماتی که در جلسه قبل بیان شد آیا عروض عنوان عدل و ظلم بر افعال اختیاری انسان، احکام وجوب و حرمت و استحباب و کراهت را به وجود می‌آورد یا خیر؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا در غیر از علوم اسلامی یعنی علوم انسانی مثل تعلیم و تربیت، علوم اجتماعی، جامعه‌شناسی، مدیریت و.. مقوله ظلم و عدل ظرفیت طرح را دارد؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">لغویین در کتاب‌های لغت ظلم را چگونه تعریف نموده‌اند؟ آیا تعاریف مختلف ظلم عرفی هستند و از ارتکازات عمومی به دست آمده‌اند؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به تعریف‌های مختلفی مثل اخذک حق غیرک، وضع الشیء فی غیر موضعه (که گاهی با قید تعدیا است)، سلب کل ذی‌حق حقه و خروج از اعتدال و اقتصاد و میانه‌روی که برای ظلم آمده است آیا می‌توان برای آن‌ها یک تعبیر جامع&nbsp; و قدر مشترک یافت نمود؟ و آیا می‌توان مفاد واحدی از همه اصطیاد کرد؟ چگونه ممکن است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">اگر مفهوم ظلم خروج از اعتدال و میانه‌روی باشد آیا می‌توان برای مفاهیمی مثل شجاعت حد اعتدال و میانه را تصور نمود؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp; اگر مفهوم ظلم را وضع شیء فی غیر موضعه بدانیم آیا شامل سلب حق هم می‌شود؟ د چه صورت می‌توانند آن دو بر یکدیگر منطبق شوند؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به مفهوم عام تحلیلی لغوی که در ارتکازات لغت‌شناسی وجود دارد و بر روی نظریه در باب فضیلت و رذیلت پیاده شده است آیا فضیلت مسیر تعادل در مقابل افراط و تفریط است و ظلم همان افراط و تفریط است؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا می‌توان گفت عدالت همان سیر مستقیم است؟ تعبیر مرحوم آیت الله خویی رحمه الله در این باب چه بوده است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مرحوم نراقی در کتاب شریف جامع السعادات برای مفهوم ظلم چند معنا ذکر می‌فرمایند؟ رابطه آن دو مفهوم چگونه است؟ طبق فرمایش ایشان رابطه انسان با خداوند و سایر مخلوقات به چه صورت در مقوله عدل و ظلم می‌گنجد؟</li></ul>استاد معظم آیت الله اعرافی در دومین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی در سال تحصیلی 1403 ـ 1402 در صدد پاسخ به مسائل فوق‌الذکر هستند.برای روشن شدن پاسخ مطالب مذکور لازم است فایل صوتی جلسه دوم درس استاد معظم شنیده شود.

فقه روابط اجتماعی (عدل و ظلم) 2

<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">از آنجایی که یکی از دوگانه‌های مهم اجتماعی و روابط بین انسان ها ظلم و عدل است آیا عدل و ظلم در بحث فقه روابط اجتماعی جایگاهی دارد؟ آیا از لحاظ فقهی ظلم می‌تواند دارای احکام الزامی واضحی باشد؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به اینکه بحث ظلم و عدل دارای ابعاد و جهات مختلف دارد و در علوم و دانش‌های مختلف تجربی، قراردادی و اعتباری مقوله ظلم و عدل محل بحث و توجه است آیا در علم فلسفه نیز مورد بحث و توجه قرار گرفته است؟ به تبع علم فلسفه، در علم کلام به مقوله عدل و ظلم چگونه پرداخته شده است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا عدل و ظلم در همه مذاهب به عنوان اصول دین شمرده شده است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">از آنجایی که اوضحیت عدل و ظلم در علم اخلاق و به تبع آن فلسفه اخلاق روشن است آیا می‌توان از آن به عنوان فضیلت و رذیلت یاد نمود؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا با توجه با اینکه عدل و ظلم از ملکات هستند و فقه به رفتارها می‌پردازد بحث عدل و ظلم در فقه جایگاهی دارد؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا عدل و ظلم منحصراً در مقابل یکدیگرند و در صورت نبود ظلم منحصراً عدالت متصور است؟ آیا به تعاون بر اثم تعاون بر ظلم گفته می‌شود؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا در فقه می‌توان حکم به حرمت ظلم و وجوب عدل داد؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">جایگاه عدل و ظلم در علوم اسلامی متن محور (غیر از علوم مسئله‌محور مثل فلسفه و کلام اخلاق و فقه) مثل تفسیر و حدیث چگونه است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا در علم اصول که یک بحث منهجی و متدولوژیک است با توجه به اینکه احکام عقل عملی حسن و قبح منحصر در ظلم و عدل نمی‌شود می‌توان یکی از مهم‌ترین مصادیق قانون ملازمه، العدل حسنٌ و الظلم قبیحً باشد؟</li></ul>در اولین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی که توسط استاد معظم آیت الله اعرافی تدریس می‌شود در صدد پاسخ به مسائل فوق‌الذکر هستند.برای روشن شدن پاسخ مسائل فوق الذکر لازم است فایل صوتی جلسه اول درس استاد معظم استماع فرمایید.