- فقها در مورد احجاج صبی ابتدا در مورد صبی غیر ممیز بحث میکنند و با اولویت و اطلاق بعضی از روایات در مورد ممیز هم اثبات میکنند.
- در مورد احجاج الصبی مرحوم نجفی (ره) در جواهر ادعای اجماع بر مشروعیت آن نموده است و چندین روایت صحیحه نیز بر آن دلالت دارد.
- در طول مشروعیت با توجه به اینکه صبی محرم میشود و صورت حج بر او واقع نمیشود آیا صبی باید به واجبات عمل کند و محرمات را ترک کند یا خیر؟ آیا به حج بردن و فرستادن صبی مستحب است و احرام از او با تلبیه منعقد میشود و مثل صلاة امر به حج میشود؟ و بحث حقوقی هم مطرح میشود آیا به حج بردن صبی به مصلحت اوست و هزینهها از مال صبی است و یا اینکه به مصلحتش نیست و باید از مال پدر برداشته شود؟
- صحیحه عبدالرحمن حجاج از امام صادق (ع) که حضرت (ع) در پاسخ به این سؤال «برای ما صبی مولود (تازه متولد شده) است ... که چگونه حج انجام دهد؟» او را به همسرشان حمیده ارجاع دادند و حمیده اعمال را به او یاد داد و این ارجاع امام تأیید «ما قالت الحمیده» میشود و در این دستورات نیابت کل وجود ندارد و تا آنجا که میشود صبی را برای اعمال میبرند.
- روایت دیگر روایت «اذا حج الرجل بابنه و هو صغیر فانّه یأمره أن یلبی...» است که کلمه «یأمره» دلالت بر تربیت عبادی صبی توسط پدر را دارد و پدر او را محرم و امر به تلبیه میکند و اگر مشکل مالی دارد پول را برای قربانی صبی پرداخت میکند و برای خود بدل از قربانی انجام میدهد و اگر حج ظاهری و صوری بود نیازی به قربانی نبود و شاهد دیگر بر واقعی بودن اینکه اگر قتلی مرتکب شد کفاره واجب میشود.
- روایت صحیحه معاویة بن عمار از امام صادق (ع) است که دلالت بر مشروعیت و واقعی بودن حج صبی دارد زیرا امام علی بن الحسین (ع) ... صبی را در ذبح قربانی مشارکت میداد و همچنین روایت دلالت بر تربیت عبادی صبی دارد.
- در باب مشروعیت حج صبی مشهور فقها به سه روایت مذکور استناد میکنند و روایات دیگری نیز وجود دارد که در باب سعی و... است.
در بیست و سومین جلسه از مباحث درس خارج فقه تربیت که توسط استاد معظم آیت الله مقیمی حاجی تدریس میشود به بحث مشروعیت احجاج الصبی پرداخته شد که لازم است جهت بهرهمندی از تفصیل مطالب مذکور صوت جلسه این درس را استماع فرمایید.