- نسبت به تربیت فرزند نابالغ پدر وظیفه دارد و وظیفه جامعه عملیاتی نیست و اگر پدر نباشد حاکمیت وظایفی دارد.
- اصل اینکه این عبادات از ممیز مطلوب هست اجمالا مورد اتفاق فقها است ولی از غیر ممیز محل بحث و تردید بیشتری است و بحث تمرینی مطرح شده است و عبادت محسوب نمیشود. ابن ادریس در سرائر، محقق کرکی در جامع المقاصد و شهید ثانی در مسالک به این تمرینی بودن اذعان کردند و دلیل آن را این میدانند که خطاب برای مکلفان است و همچنین حدیث رفع قلم تکلیف را از صبی بر میدارد و تکالیف مشروط به بلوغ است.
- در مقابل گروهی معتقد به مشروعیت و مطلوبیت عبادت صبی هستند مثل شیخ طوسی در نهایه و مبسوط، شیخ انصاری در مکاسب و علامه حلی در تذکره و میگویند اطلاقات شامل صبی هم میشود و حدیث رفع قلم را مربوط به مرحله مجازات میدانند و چون در مقام امتنان است تکالیف الزامی را بر میدارد.
- و گروهی هم مثل آقای خویی از باب امر بالامر (مروا صبیانکم) عبادت صبی را مشروع میدانند.
- فقها نسبت به مستحب بودن تمرین دادن صبی در عبادت بر پدر تصریح دارند.
- اگر عبادات صبی تمرین است و مشروع نیست پس مستحب هم نیست و این یک امری است که ناظر بر وظیفه اب است.
- برخی وظیفه استحباب یا وجوب تمرین دادن صبی بر اب را دلیل بر تمرینی بودن عبادت صبی میدانند و در پاسخ به این نظر گفته شده است که این تمرینی بودن عبادت منافات ندارد که عبادت صبی صوری نباشد و از صبی منعقد شود و شرعی هم باشد.
- در باب صبی ادله عامی داریم که میگوید که تکالیف به نوعی شامل بچهها میشود که در آنها سن مطرح نیست و در ادله دیگر سن مطرح میشود.
- آنچه محل بحث در اینجا هست این است که آیا الزامی از این ادله بر تمرین صبی بر عبادت وجود دارد یا خیر؟ متاخرین قائل به استحباب شدهاند و گفتهاند اگر انجام مستحب متوقف بر ضرب باشد، ضرب بلامانع است.
- در اینجا دو دسته دلیل مهم داریم: 1. آیات: «وامر اهلک بالصلاة» و... و 2. روایات که خود بر چند دسته هستند که برخی مربوط به نماز و برخی روزه و برخی عبادت دیگر است.
در هشتمین جلسه از مباحث درس خارج فقه تربیت که توسط استاد معظم آیت الله مقیمی حاجی تدریس میشود به وظیفه پدر نسبت به تربیت عبادی فرزند پرداخته شد که لازم است جهت بهرهمندی از تفصیل مطالب مذکور صوت جلسه این درس را استماع فرمایید.