در این جلسه استاد به بیان مطالب ذیل پرداخته اند:1ـ اشکال به کلام مصنف دربارۀ تصویر بیمه ذیل مصالحۀ مشروط به اینکه: طبق آنچه در متن آمده است، ایشان مصالحه را به نحو إیقاعی تصویر نموده اند، در حالیکه مصالحه از عقود است و طرفین دارد؛ حتی در مواردی که فائدۀ مصالح، إبراء ذمۀ یک طرف است!وبه فرض اینکه مراد ایشان، مصالحۀ طرفینی بوده است، اشکال می شود که:&nbsp; اینکه حق ثابتی در مقابل چیزی باشد که محتمل الثبوت است! محل سؤال واشکال است؛ لذا باید دقیق تر تصویر شود که: چگونه مال در مقابل حقّ مطالبه عند التلف قرار می گیرد.2ـ اگر ثابت نشد که عقد بیمه ذیل یکی از عقود معهود مندرج است، چه حکمی دارد؟ بررسی شمول عمومات وادله وقواعد کلیِ باب معاملات:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«أوفوا بالعقود»&nbsp;&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«لا تأکلوا أموالکم بینکم بالباطل إلا أن تکون تجارة عن تراض»</li></ul>

large_بحوث تعظیمی فر.png

medium_بحوث تعظیمی فر.png

small_بحوث تعظیمی فر.png

thumbnail_بحوث تعظیمی فر.png

بحوث تعظیمی فر.png

فقه عقود مستحدثه

فقه-عقود-مستحدثه

بحوث فقهیة

بحوث فقهیة 18

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

مطالب بررسی شده در این جلسه عبارتند از:1ـ بررسی اندراج عقد بیمه ذیل دو عقد دیگر از عقود معهود:&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">هبۀ مشروط&nbsp; &nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مصالحه مشروط</li></ul>2ـ تصویر بیمه در هبۀ مشروط باید به نحوی باشد که إشکالی که در عقد ضمان بیان شد، وارد نباشد؛ لذا مصنف فرموده است: بیمه شونده مال خود را هبه می‌کند به شرط اینکه خسارات مذکور در بیمه توسط بیمه گذار جبران شود؛ پس شرط در هبه، جبران خسارت است، نه ضمان.3ـ قرائت متن.4ـ استشهاد به کلام صاحب عروه برای نفی استبعاد از دو توجیه مذکور.

بحوث فقهیة 17

مطالب اشاره شده در این جلسه عبارتند از:1ـ ادامۀ قرائت متن&nbsp;2ـ برای شرعیّت هر معامله ای باید دو مطلب اثبات شود:&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">وجود مقتضی صحت؛ وجود دلیل معتبر، أعم از دلیل لفظی وسیرۀ عقلائی و...&nbsp;&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">عدم مانع</li></ul>با توجه به مطلب مذکور، اشکالی متوجه مصنف می شود که: اگر چه عدم مانع در کلام مصنف ثابت شده است، ولکن مقتضیِ صحت آن را اثبات نکرده اند!3ـ اشکال مصنف به شروط بیمه: إیقاع، قابلیّت مشروط شدن به شروط را ندارد. پس بیمه که یکی از إیقاعات است، شرط نمی پذیرد. به عبارت دیگر: مرجع شرط در عقود اینست که التزام به آن، مشروط شده است، نه خود عقد؛ بخلاف إیقاع که شرط به خود آن رجوع می کند.در ادامه پاسخ این اشکال بیان شده که بیمه نیز از عقود است و إیجاب وقبول در آن متصوّر است.4ـ بررسی اینکه در بیمه چه کسی موجب وچه کسی قابل است؟5ـ اشاره به فرق بین شرط نتیجه و شرط سبب

بحوث فقهیة 16

مطالب این جلسه عبارتند از:1ـ صور ضمان أعیان شخصیّه:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;همراه با مطالبۀ مالی توسط ضامن&nbsp;&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">بدون مطالبۀ مذکور</li></ul>2ـ قرائت متن3ـ بررسی دو مشکل در توجیه شرعی عقد بیمه از باب ضمان:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">إجماع بر عدم صحت ضمان با شرائطی که بیمه دارد وپاسخ به آن</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">سفهی بودنِ عقد بیمه</li></ul>

بحوث فقهیة 15

در این جلسه استاد به بیان مطالب ذیل پرداخته اند:1ـ قرائت روایت اخلاقی از کتاب تحف العقول&nbsp;2ـ قرائت متن (ادامۀ عبارت ضمان الأمانة)3ـ&nbsp;بیان اشکالی راجع به استشهاد مصنف به ضمان قهری وبیان فرق آن با بحث که در ضمان عقدی است (البته اصل مطلب مقبول است، ولی به شاهد مذکور اشکال شده است.)4ـ ضمان أعیان شخصیّه واندراج عقد تأمین ذیل عقد ضمان بنا بر صحت ضمان در أعیان شخصیّه&nbsp;

بحوث فقهیة 14

مطالب مطرح شده در این جلسه عبارتند از:1ـ ضمان أمانت وقول صاحب عروه به جواز آن2ـ ید أمانیّ، ید غیر ضامن است در فرضی که تعدّی وتفریط در نگهداری از مال نکند. حال سؤال اینست که آیا ضمان خسارات احتمالی نسبت به چنین مالی صحیح است؟ به عبارتی: آیا می توان ضامن خسارتی شد که خود شخص مضمون عنه ضامنِ آن نیست؟!3ـ اشاره به تفصیل بعض عامه در ضمان أمانت بین اینکه ضمان در فرض تلف مع التعدّی أو التفریط باشد که صحیح است وغیر این فرض که باطل است. (ظاهراً چنین تفصیلی در میان فقهاء خاصه وجود ندارد.)4ـ إشکال مذکور در کلام صاحب عروه به ضمان أمانت مبنی بر نبود مضمون عنه! وپاسخ مصنف به عدم احتیاج به وجود او در حقیقت ضمان.5ـ قرائت متن کتاب (ضمان الأمانة)

بحوث فقهیة 13

مطالب مطرح شده در این جلسه عبارتند از:1ـ شهید ثانی در مسالک الأفهام قائل به عدم جواز ضمان عین مغصوبه شده است.2ـ أدلۀ شهید ثانی بر عدم جواز:&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">ضمان ما لم یجب؛&nbsp; &nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">عدم شرط مالیّت؛&nbsp;&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">ضمّ ذمه به ذمه (در حالی که حقیقت ضمان، نقل ذمه به ذمه است.)</li></ul>3ـ قرائت متن دو کتاب مسالک الأفهام وجواهر الکلام ذیل کلام صاحب شرائع دربارۀ ضمان عین مغصوبه4ـ اشکال استاد به مصنف مبنی بر عدم بیان اشکال صاحب جواهر ومغایرت آنچه مصنف از صاحب جواهر به عنوان اشکال ذکر کرده با متن جواهر.5ـ اشکال دیگر به مصنف که تحلیل ایشان، با واقعیّت ضمان و غرض از آن که سکون نفس مضمون له است، مغایرت دارد.6ـ قرائت متن (ذیل عنوان ضمان الأعیان المغصوبه)

بحوث فقهیة 12

در این جلسه استاد مطالب ذیل را بیان نموده اند:1ـ اشکال صاحب جواهر به ضمان عین مغصوبه وپاسخ مصنف (شیخ حسین حلی رحمه الله) به آن2ـ ابتناء جواب مصنف بر قبول ضمانِ ما لم یجب! وبیان دو اشکال از استاد به مصنف بر أساس بیان ایشان در ضمان أعیان مغصوبه3ـ سؤال: چرا فقهاء بین ضمان دین وضمان عین مغصوبه فرق گذاشته اند واز دومی منع کرده اند؟جواب مصنف: ضمان دین، از قبیل کلی فی الذمه است وبا انتساب به هر شخصی، تعدّد پذیر است؛ بخلاف ضمان عین مغصوبه که عین واحد تحت دو یا چند مسؤولیّت قرار می گیرد واین ضمّ ذمه به ذمه است که فقهاء امامیه آن را قبول ندارند؛ بر خلاف فقهاء عامه.

بحوث فقهیة 11

در این جلسه استاد به بیان مطالب ذیل می پردازند:1ـ ماهیّت بیمه2ـ آیا بیمه در ذیل یکی عقود شرعی قرار می گیرد؟3- بررسی عقد ضمان و شمول أدلۀ آن نسبت به بیمه:تعریف ضمان وأقسام آن:&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;ضمان در دین: فقهاء این نوع ضمان را صحیح می دانند.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;ضمانِ عین مغصوبه: اختلاف در این ضمان است.</li></ul>صاحب شرائع قائل به جواز شده است؛ ولی صاحب جواهر ذیل کلام ایشان دو دلیل برای جواز ذکر کرده است وهر دو را ردّ کرده است که در این جلسه، دو دلیل با نقد صاحب جواهر بیان شد.

بحوث فقهیة 10

در ابتدای جلسه استاد روایتی را از کتاب روضه کافی نقل می فرمایند به این مضمون که پیرمردی وارد به جلسه درس امام باقر علیه السلام شد و محترمانه به امام علیه السلام سلام عرض کرد، سپس عرضه داشت که قسم می خوردم که شما و دوستان شما را دوست دارم و این دوست داشتن برای طمع داشتن نسبت به دنیا نیست و دشمنان شما را دشمن دارم اما نه به خاطر خصومت شخصی، سپس عرضه داشت که من هر چیزی که شما حرام بدانید حرام میدانیم و آن چیز که حلال بدانید حلال می دانم و قسم می خورم که منتظر امر شما باشم. سپس عرضه داشت آیا با این ویژگی ها راه نجات دارم؟، حضرت آن پیرمرد را صدا زد و او را کنار خود نشاند و فرمودند پدرم در مثل این قضیه فرمود؛ با این خصوصیات بمیری محضر پیامبر و امام علی و من خواهی بود و ….(الکافی/8:76)در جلسه قبل گفته شد که ضمان انشائی در دیون وجود دارد، حال سؤال این است که آیا این نوع از ضمان در باب نفوس هم قابلیت جریان دارد یا خیر؟، مثلا کسی می تواند ضمانت کند که این شخص را سالم بر گردانم، حال اگر شخص مرد باید ضامن دیه را بپردازد.سپس عبارتی از صاحب شرایع نقل می کنند که نشان میدهد این نوع از ضمان صرفا در دیون قابلیت جریان دارد، یا به تعبیر صاحبجواهر شرط این نوع ضمان، مالیت داشتن و ثبوت در ذمه می باشد.

بحوث فقهیه 9

استاد امین اسد پور از اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم بوده و به تدریس دروس فقه و اصول و همچنین دروس فلسفه اشتغال داشته و هر ساله طلاب به بهره گیری از دروس ایشان مشغول هستند.استاد اسد پور در کنار تدریس در مسائل مذکور به تدریس هرمنوتیک، انسان شناسی و اموری از این قبیل در مرکز تخصصی اسراء پرداخته اند.اکنون استاد اسد پور عضو شورای علمی طرح شهید صدر در بنیاد شیخ انصاری بوده و به داوری طرح های پژوهشی ارائه شده به این بنیاد می پردازند.از دیگر خصوصیات ایشان، تمایل فکری و بررسی تحلیلی آراء امام خمینی توسط ایشان می باشد.

استاد علیرضا اعرافی متولد سال 1338، از اساتید مطرح و از سال 1395 مدیر حوزه‌های علمیه می باشند. ایشان در سال 1398 با حکم رهبر معظم انقلاب، به عضویت شورای نگهبان در آمدند.استاد اعرافی علاوه بر مشاغل اجرائی، به تدریس خارج دروس حوزوی نیز اشتغال داشته و دروس فقه، اصول، تفسیر، فلسفه فقه و…. ایشان از دروس پر رونق حوزه علیمه قم می باشد.در رابطه با فقه معاصر نیز، ایشان در چند سال اخیر به بررسی مباحث فقه اجتماعی پرداخته اند. صوت و تقریر جلسات این درس، به علاوه ارائه کلیات مطالب ارائه شده در هر جلسه با هدف آشنائی بیشتر با محتوای هر درس، به تفکیک جلسات در همین صفحه ارائه شده است.

استاد مهدی شب زنده دار، از اساتید مطرح حوزه علمیه قم، به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال دارند.ایشان در فروردین ماه سال 1392 با حکم رهبر معظم انقلاب &nbsp;به عضویت در شورای نگهبان در آمدند، در ادامه این حکم در سال 1401 توسط ایشان تمدید گردید.از اساتید مطرح ایشان باید به میرزا جواد تبریزی، مرتضی حائری یزدی و حسین وحید خراسانی اشاره کرد.پس از تدوین کتب “الفائق فی الأصول” و “الخشص الإعتباری” توسط دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه، استاد شب زنده دار علاوه بر تدریس عناوین مد نظر در دروس خارج خود، به تدریس خارج این دو کتاب نیز پرداختند؛ تمامی صوت جلسات و تقریرات این درس در همین صفحه بارگزاری شده است.&nbsp;&nbsp;

بسم الله الرحمن الرحيم<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مشخصات فردی: علی عندلیبی در سال 1334 (68 سال) متولد در شهر فامنین از استان همدان&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تحصیلات حوزوی:&nbsp;در سال 1349 وارد حوزه علمیه قم شده و دوره سطح را در مدت پنج سال با استفاده از محضر اساتید معظم حضرات آقایان طالقانی، باکوئی، دوزدوزانی، علوی‌گرگانی، شهید حقانی، اعتمادی، ستوده، حرم‌پناهی، محمدی‌گیلانی، راستی‌کاشانی، طاهری‌خرم‌آبادی و... به پایان رسانده و از سال 1354 به مدت 17 سال از درس خارج فقه و اصول اساتید معزز حضرات آیات &nbsp;شیخ کاظم تبریزی، شیخ جواد تبریزی، شیخ مرتضی حائری، وحید خراسانی و مؤمن استفاده کرده و در سال 1372 همراه با اخذ مدرک سطح4 موفق به دریافت گواهی اجتهاد از طرف حضرات آیات جناب آقایان مؤمن و طاهری‌خرم‌آبادی شده است. ایشان در رشته فلسفه از محضر اساتید گرانمایه جناب آقایان محمدی‌گیلانی و جوادی‌آملی کتاب‌های شرح منظومه، اسفار و شفاء را آموزش دیده است.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;">تدریس و پژوهش:</li></ul>تدریس سطح تا سال 1376 و پس از آن تدریس خارج فقه و اصول در موسسه بقیه الله (عج) و سایر مراکز فقهی و به صورت آزاد و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی (ص). موضوعات تدریس و تحقیق&nbsp;فقهی ایشان عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه بورس و&nbsp;بازار سرمایه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه&nbsp;شرکت‌های سهامی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">مکاسب، بیع و ربا</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">شخص حقوقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">جامعه‌شناسی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">تغییر جنسیت</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ارث&nbsp;زوجه از عقار</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ولایت فقیه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">احکام مفقودالاثر</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">غنا و موسیقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">خمس</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">زکات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صلات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صوم و مسائل مستحدثه آن</li></ul>همکاری با دفتر همکاری حوزه و دانشگاه حدود 10 سال.همکاری با مدارج علمی مدیریت حوزه علمیه قم از سال 1372 به عنوان داور، راهنما، مشاور و عضویت در کمیته تخصصی فقه و اصول. و&nbsp;استاد راهنما و مشاور ده‌ها پایان‌نامه در موضوعات معاصر حوزه اقتصادی و مالی&nbsp;همکاری با مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام در تدوین کتب و مقالات برای مجمع فقه جده.&nbsp;تدوین کتاب رسمی اصول فقه شیعه برای ارسال به آن مجمع.عضویت در مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان.ممتحن اجتهاد نامزدهای عضویت در مجلس خبرگان رهبریعضو&nbsp;گروه اقتصادی موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی.تأسیس گروه فقهی با همکاری عده‌ای از اساتید برای تدوین کتاب جامع فقهی مشتمل بر آراء فقهاء و ادلّه آنها از متقدمین تا دوران معاصر.عضو کرسی علمی فقه و اصول هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی و نقد و مناظره.همکاری با گروه‌های علمی فقه‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.عضو&nbsp;شورای علمی دفتر فقه معاصر حوزه‌های علمیه از سال 1395.عضو هيات امناء موسسه عالی فقه و علوم اسلامی.&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تألیفات و آثار علمی: از ایشان آثار علمی متعددی به‌جای ماننده که برخی نیز چاپ شده از جمله:</li></ul>اصول: کتاب قواعد اصول الفقه علی مذهب الإمامیّة.فقه: کتاب الخمس حدود 10 جلد، فقه البورصة والأوراق المالية 4 جلد، کتاب الإعتکاف، رسالة فی تنجیس المتنجس، رسالة فی التحکیم فی القضاء، رسالة بطاقة الإئتمان، رسالة فی بیع الدین، رسالة فی عفو المجنی‌علیه، رسالة فی الصلاة خلف المقام حیث ما کان، رسالة فی غسل الإحرام.رجال: کتاب ابراهیم بن هاشم مشتمل بر قواعد عامه و توثیقات عامه رجالی.تاریخ: کتاب فاطمة بعد أبیها سلام‌الله علیهما وآلهما. &nbsp;جامعه‌شناسی: مقومات جامعه، قانونمندی جامعه، قوانین حاکم بر جامعه، جبر اجتماعی، تغییرات اجتماعی، تفکرات اجتماعی مسلمانان، تفکرات اجتماعی دوران باستان.&nbsp;همکاری در تالیف کتاب الفائق فی الاصولهمکاری در تالیف کتاب الشخص الاعتباری (ماهیت و احکام شخص حقوقی)&nbsp;

استاد محمد محمدی قائنی، از اساتید مطرح درس خارج حوزه علمیه قم بوده، و علاوه بر تدریس دروس مرسوم فقهی و اصولی سنتی با عناونی همچون "کتاب الدیات" و &nbsp;"کتاب القصاص" در فقه، و “نواهی” و “مفاهیم” در اصول، به تدریس درس خارج فقه معاصر نیز پرداخته اند.&nbsp;درس خارج فقه پزشکی استاد قائینی به یکی از دروس مهم فقه معاصر تبدیل شده است.&nbsp;از اساتید ایشام به مرحوم آیت الله خوئی و آیت الله تبریزی اشاره کرد.علاوه بر تدریس، استاد به تألیف کتاب نیز اشتغال داشته و کتبی متعدد از ایشان به انتشار رسیده است، یکی از این کتاب ها کتاب “المبسوط فی فقه المسائل المعاصر” است، که به بررسی فقهی چندی از مسائل معاصر پرداخته است.

استاد سید علی مدرسی طباطبائی، معروف به سید علی مدرسی یزدی در سال 1336 در یزد دیده به جهان گشود. و اکنون نماینده مردم فارس در مجلس خیرگان رهبری می باشد.از اساتید ایشان در دوره تحصیل و شرکت در دورس خارج می توان به شیخ مرتضی حائری، میرزا جواد تبریزی و آیت الله وحید خراسانی اشاره کرد.ایشان در سال های اخیر به تدریس دوری فقه معاصر برای تأمین نیاز جامعه پرداخته اند، و دروسی همچون فقه قانون گذاری و فقه اقتصاد را تدریس نموده اند.