در ادامه مباحث کتاب در بحث از ماهیت شرعی عقد بیمه، در این جلسه به انوع ضمان پرداخته می شود، این انواع به اعتبار منشأ ضمان می باشد زیرا گاهی منشأ ضمان فعل خارجی است مثل وضع ید یا تلف کردن مال غیر که ضمان قهری است و اختیاری نیست، گاهی نیز منشأ ضمان ایحاب و قبول عقدی است، مانند اینکه کسی ضامن دیگری در وام می شود.آنچه مسلم و مشخص است این است که بیمه ارتباطی با ضمان قهری ندارد، اما تمام بحث های کتاب درباره این است که آیا عقد بیمه را می شود داخل در ضمان اختیاری که ناشی از ایجاب و قبول است، دانست یا خیر؟.البته برای روشن شدن بحث، مصنف کتاب توضیحاتی نسبت به نوع اول ضمان هم ارائه فرموده اند.

large_بحوث تعظیمی فر.png

medium_بحوث تعظیمی فر.png

small_بحوث تعظیمی فر.png

thumbnail_بحوث تعظیمی فر.png

بحوث تعظیمی فر.png

فقه عقود مستحدثه

فقه-عقود-مستحدثه

بحوث فقهیة

بحوث فقهیه 8

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

در جلسه گذشته کلام وارد به بحث ماهیت شرعی عقد بیمه وارد شد و بیان گردید که ماهیت شرعی عقد بیمه به نظر کتاب به عقد ضمان است، همچنین مباحثی پیرامون ریشه ضمان مطرح شد.به نظر مصنف کتاب ریشه ضمان از “ضمن” بوده و به همین جهت معنای شرعی عقد ضمان در نزد شیعه تناسب با معنای لغوی آن دارد، بنابراین معنای لغوی ضمان با مصطلح فقهی اهل سنت سازگار نیست، چرا که به نظر ما ریشه ضمان از ضمن است و نه از ضمم.همچنین در جلسه به بررسی مستندات این ادعا در تناسب معنای لغوی با مصطلح شیعی و عدم تناسب آن به مصطلح اهل سنت پرداخته می شود.

بحوث فقهیة 7

در بحث از ماهیت شرعی عقد بیمه یک سؤال اساسی این است که آیا ممکن است عقد بیمه در ذیل یکی از عقودی که در زمان شارع رایج بوده است، گنجانده شود یا خیر؟حال اگر گنجانده شد که هیچ، اما اگر در ذیل هیچ عقدی گنجانده نشد، باید بحث کنیم که آیا ادله عامه معاملات توان تصحیح چنین عقدی را دارد یا خیر؟ و اگر بحث با ادله اجتهادی نیز حل نشد، باید مسئله را با اصل عملی حل نماییم، یعنی حکم مالی که شرکت بیمه از بیمه گذار گرفته است باید با اصل عملی حل شود و مانند این موارد.البته مصنف کتاب معتقد است که عقد بیمه فعلی، شبیه عقد ضمان موجود در زمان شارع بوده و قابلیت گنجایش ذیل آن عقد را دارد، به همین منظور به در این قسمت ابتدا به بررسی عقد ضمان و سپس تطبیق آن بر بیمه می پردازد.

بحوث فقهیة 6

در جلسات قبل گفته شد که عقد بیمه دارای چهار رکن است و به بررسی آن موارد نیز پرداخته شد.همچنین علاوه بر ارکان، عقد بیمه دارای دو شرط است، یکی بیان خطری است که عقد بیمه روی آن واقع شده است، همچنین باید نحوه پرداخت حق بیمه نیز تعیین گردد. البته عدم ذکر این &nbsp;شروط موجب بطلان عقد بیمه نیست، بلکه در صورت عدم ذکر این موارد عقد بیمه در این موارد منصرف به متعارف می شود.همچنین در تطبیق عبارات مرتبط با این مباحث پرداخته شده است.این جلسه را به عنوان آخرین جلسه از بررسی ماهیت عرفی عقد بیمه بوده و مباحث کلاس از جلسه آینده پیرامون ماهیت شرعی عقد بیمه خواهد بود.

بحوث فقهیة 5

در این جلسه استاد به ادامه بررسی ارکان عقد بیمه می پردازند و به فرق بین موضوع بیمه و نوع خطر مورد تأمین اشاره ای می فرمایند و البته اشکالات و مناقشاتی را بر عباراتی که نویسنده کتاب بیان کرده است، وارد می کنند.در ادامه بیانات استاد به بحث ایجاب و قبول در عقد بینه می پردازند و می فرمایندکه ایجاب در عقد بیمه امضاء قرار داد بیمه توسط مشتری و بیمه گذار است، و قبول همان صدور بیمه نامه توسط شرکت بیمه است.همچنین شرایطی در عقد بیمه مورد لحاظ شرکت بیمه قرار دارد که برای تعیین نوع خدمت بیمه ای و تعیین حق بیمه مهم است، که به بررسی این موارد می پردازند.

بحوث فقهیة 4

پس از اشاره به نکاتی درباره متن کتاب، استاد به بررسی تعریف عقد بیمه و تطبیق این تعریف با ماده قانونی عراقی می پردازند.عقد بیمه عقدی است که بیمه گر، متعهد می شود که به شخص دیگر که عقد تأمین به نفع او است، مبلغی یا حقوق تدریجی یا هر عوض مالی دیگر را در هنگام وقوع نکته و حادثه مورد بیمه بپردازند، البته این پرداخت بیمه گر در مقابل اقساطی یا هر شیء مالی دیگری است که به بیمه گر داده می شود.البته در زمان ما احتیاجی نیست که در مورد مفهوم بیمه صحبت کنیم، چرا که مفهوم بیمه برای ما روشن و واضح است.در ادامه می فرمایند که حاق معنای بیمه و نه معنای مصطلح امروزی آن ریشه دور و درازی دارد و در عصر برده داری در یونان وجود داشته است.

بحوث فقهیة 3

در این جلسه استاد به بررسی مقدمه طبع اول این کتاب که حاوی مطالبی سودمند باشد می پردازند.یکی از این موارد، این است که شریعت اسلامی اختصاص به زمانی خاص ندارد و زمان و مکان نیز موجب تغییر حکم نخواهد شد، فلذا مسائل مستحدثه نیز مانند مسائل قدیمه بایداز همین بیانات موجود در شریعت استفاده و استخراج شوند.در ادامه استاد می فرمایند که توضیحاتی که ایشان در ابتدا کتاب بیان می فرمایند و وجه حاجت به بیمه را روشن می سازند، برای آن زمان تألیف کتاب مسأله مهمی بوده است اما الآن در زمان ما مسأله روشن و واضحی می باشد، برای همین این مطالب را سریع می خوانیم تا به مباحث مهم کتاب وارد شویم.سپس در ضمن متن خوانی اشاراتی به وجه تاریخی این بحث بیمه نیز می نمایند.

بحوث فقهیه 2

کتاب بحوث فقهیه نوشته شیخ حسین حلی بوده و دربردارنده مباحث متعدد فقهی می باشد و به بررسی مباحثی هم چون بیمه، اوراق بهادار، بخت آزمائی، سرقفلی، آزاد کردن وقف که مباحثی نو و کمتر مورد بحث قرار گرفته در لسان و کتب فقهاء می باشد، پرداخته است.استاد تعظیمی فر در سال تحصیلی 1401-1402 شروع به تدریس این کتاب نموده اند.در این جلسه ایشان پس از بیان روایات و توضیحاتی پیرامون اصل فضیلت علم به بیان نکاتی پیرامون این کتاب پرداخته و این کتاب را خط به خط دارای نکته های عمیق علمی می دانند، حتی تعیین این کتاب را به عنوان بدیلی برای قسمتی از مکاسب را صحیح دانسته چرا که باعث رشد طلاب و ایجاد فضای ذهنی برای ارائه نظریه در مباحث مستحدث و نو ظهور فقهی می شود، همچنین که نویسنده این کتاب نیز از لحاظ علمی بسیار پر مایه می باشند.