گفتیم اگر بیمار به درمان و رجوع به پزشک مضطر باشد، برای پزشک لمس و نظر جایز است. اما اینکه به مراجعه به پزشک مضطر نباشد، بلکه به اصل درمان مضطر باشد و صرفاً این پزشک مهارت بیشتری داشته باشد، از نظر ما مجوز برای لمس و نظر؛ نه برای بیمار و نه برای پزشک نیست.&nbsp;نکته دیگر اینکه جواز لمس و نظر پزشک مبنی بر دلیل خاص است و گرنه دلیل عام و اطلاقات نفی اضطرار برای اثبات لمس و نظر کافی نیست.&nbsp;نفی اضطرار کافی نیست، چون پزشک اضطراری به درمان ندارد.&nbsp; قاعده نفی ضرر کافی نیست، چون این قاعده در جایی است که ضرر مستند به شارع باشد؛ اما شاید در یک صورت بتوان این ضرر را مستند به شارع دانست اگر طوری باشد که شارع لمس و نظر را منع نمی‌کرد به طور طبیعی پزشک بیمار را معالجه می‌کرد و آنچه مانع شد منع شارع از لمس و نظر است، در این صورت ضرر مستند به شارع می‌شود.&nbsp;مثل اینکه کسی جلوی مادری را بگیرد تا به فرزند شیر ندهد و فرزند بمیرد در این صورت قاتل کسی است که مانع از شیر دادن مادر شده است در اینجا هم شارع با ممانعت از لمس و نظر و حرمت آن باعث ضرر بیمار شده است.&nbsp;در این صورت قاعده ی لاضرار علاوه بر دلیل خاص میتواند دلیلی بر جواز لمس و نظر پزشک باشد.

large_پزشکی قائنی.png

medium_پزشکی قائنی.png

small_پزشکی قائنی.png

thumbnail_پزشکی قائنی.png

پزشکی قائنی.png

فقه پزشکی

فقه-پزشکی

پزشکی

استاد محمد محمدی قائنی، از اساتید مطرح درس خارج حوزه علمیه قم بوده، و علاوه بر تدریس دروس مرسوم فقهی و اصولی سنتی با عناونی همچون "کتاب الدیات" و &nbsp;"کتاب القصاص" در فقه، و “نواهی” و “مفاهیم” در اصول، به تدریس درس خارج فقه معاصر نیز پرداخته اند.&nbsp;درس خارج فقه پزشکی استاد قائینی به یکی از دروس مهم فقه معاصر تبدیل شده است.&nbsp;از اساتید ایشام به مرحوم آیت الله خوئی و آیت الله تبریزی اشاره کرد.علاوه بر تدریس، استاد به تألیف کتاب نیز اشتغال داشته و کتبی متعدد از ایشان به انتشار رسیده است، یکی از این کتاب ها کتاب “المبسوط فی فقه المسائل المعاصر” است، که به بررسی فقهی چندی از مسائل معاصر پرداخته است.

فقه پزشکی 7

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

برخی علما گفته‌اند اگر بیمار، مضطر به مراجعه به پزشک غیر هم جنس نباشد؛ اما پزشک غیر هم جنس &nbsp;مهارت بیشتری داشته باشد و ارفق به علاج است، مراجعه بیمار به او جایز است، و برای پزشک هم درمان جایز است. مستند این فتوا روایت ابوحمزه ثمالی است.&nbsp;منظور از ارفق به علاج این است که معالجه توسط پزشک نامحرم بهتر باشد مثلاً درمان را با کیفیت بهتری انجام می‌دهد یا دوره بیماری کوتاه‌تر می‌شود و...&nbsp;طبق روایت ابوحمزه ثمالی رجوع به پزشک نامحرم جایز است، استدلال مرحوم آقای تبریزی به این روایت مبنی بر این است که مرجع ضمیر "اضطرت الیه" علاج باشد یعنی اگر زن به علاج مضطر باشد می‌تواند به پزشک مرد ارفق مراجعه کند. در این صورت چند سوال به فتوای مرحوم آقای تبریزی وارد میشود:سوال اول: در این صورت معنای روایت این میشود زن بیمار به مراجعه به پزشک مرد مضطر نبوده بلکه به خاطر ارفق بودن پزشک به او مراجعه کرده است در حالی که طبق روایت امام در جواب سوال راوی قاعده کلی گفته است اگر بیمار مضطر باشد مراجعه به پزشک مرد جایز است و در غیر این صورت جایز نیست.&nbsp;سوال دوم اینکه، اگر ارفق بودن پزشک مرد مجوز رجوع به پزشک مرد است آیا بین لمس و نظر تفاوتی است؟&nbsp;فتوای مرحوم آقای تبریزی عام بوده و بین لمس و نظر تفاوتی قائل نیست.&nbsp;&nbsp;سوال سوم: با فرض پذیرش اینکه رجوع به پزشک معالج غیر همجنس جایز است، آیا از این جواز رجوع به پزشک غیر معالج هم استفاده می‌شود؟ مثل&nbsp;اینکه زن بیمار به یک پزشک مرد مراجعه می‌کند و پزشک او را به آزمایشگاه یا مرکز تصویربرداری معرفی می‌کند آیا مراجعه به پزشک تصویربردار یا آزمایشگاه مرد ارفق هم جایز است؟&nbsp;آنچه در روایت ابوحمزه ثمالی بود جواز مراجعه به پزشک ارفق بود؛ اما اگر پزشک ارفق معالج نباشد بلکه در مسیر معالجه قرار می‌گیرد از روایت نمی‌توان جواز رجوع به او را استفاده کرد اما مرحوم آقای تبریزی حتی مراجعه به پزشک غیر معالج ارفق را جایز می‌داند که این نیازمند اثبات است.

فقه پزشکی 6

لمس و نظر در حال اختیار جایز نیست، اما اگر بیمار مضطر باشد، لمس و نظر برای پزشک مرد جایز است.مرحوم آقای تبریزی و برخی علمای معاصر معتقدند، جواز لمس و نظر برای معالجه مشروط به اضطرار بیمار نیست، بلکه اضطرار به اصل معالجه کافی است. پس اگر پزشک همجنس هم وجود دارد اما پزشک غیر همجنس مهارت بیشتری دارد بیماری که به اصل معالجه مضطر است می‌تواند به پزشک غیر همجنس مراجعه کند.&nbsp;مرحوم آقای تبریزی در استفتائات متعددی این مطلب را بیان کردند:برای نمونه تعدادی را ذکر میکنیم:* سوال: با وجود پزشک مرد آیا آقایان می‌توانند جهت درمان یا آمپول زدن به پزشک زن مراجعه نمایند؟&nbsp;جواب: اگر پزشک زن مهارت بیشتری از پزشک مرد در مداوا یا تزریق دارد و قصد دیگری در بین نباشد مانعی ندارد.&nbsp;*سوال؛ رفتن زن بیمار نزد پزشک مرد برای معالجه چگونه است؟&nbsp;جواب: اگر دکتر مرد کارآزموده‌تر و ماهرتر باشد، مانعی ندارد.* سوال: اگر یافتن پزشک همجنس نیاز به وقت زیاد دارد یا دسترسی به آن مشکل باشد می‌توان به پزشک مخالف رجوع کرد؟&nbsp;جواب: چنانچه پزشک مرد کار آزموده‌تر و ماهرتر باشد حتی در حال اختیار هم می‌شود به او مراجعه کرد.* سوال: هنگام تعیین فشار خون لازم است پزشک یا پرستار آستین شخص بیمار را بالا بزند این کار سبب می‌شود گاهی بانوان در برابر مرد آستین خود را بالا بزنند آیا دیدن دست او برای پزشک یا هر دو جایز است؟&nbsp;جواب: در هر حال اگر به قصد لذت بردن نباشد و در مقام معالجه در صورتی که پزشک نامحرم آزموده‌تر باشد مانعی ندارد.

فقه پزشکی 5

بحث در رابطه با قاعده "لمس و نظر به غیر همجنس جایز نیست" بود و بیان شد که عنوان علاج هم مجوز لمس و نظر و تکشف حرام نیست؛ مگر در جایی که اضطرار باشد.&nbsp;دو روایت( دلیل خاص) در مورد جواز لمس و نظر پزشک بیان شده است:<ul><li>روایت اول از ابوحمزه ثمالی<ul><li>&nbsp;از امام محمد باقر(علیه السلام) سوال شد، از نگاه پزشک مرد به زن بیمار امام (علیه السلام) فرمودند: اگر زن مضطر است پزشک مرد می‌تواند به او نگاه کند.</li></ul></li><li>روایت دوم از علی بن جعفر<ul><li>&nbsp;از نگاه پزشک زن به بدن مرد بیمار سوال شد امام (علیه السلام) فرمودند: اگر عورت نباشد اشکالی ندارد؛ حتی اگر به اضطرار هم مقید نشده باشد.</li></ul></li></ul>&nbsp;در مقابل روایت دیگری از علی بن جعفر از او منقول است که این روایت از نگاه پزشک مرد به بدن زن بیمار سوال شده است، امام فرمودند: مطلقا جایز نیست.&nbsp;بین این دو روایت( روایت ابوحمزه ثمالی و علی بن جعفر) ظاهرا تضاد بر قرار است؛ جایی فرمودند نگاه جایز نیست، جای دیگر فرمودند اگر اضطرار باشد اشکالی ندارد. نتیجه پزشک مرد نمی‌تواند به بیمار زن در حال اختیار نگاه کند و در حال اضطرار، می‌تواند نگاه کند. و این نتیجه اخص از روایت اول خواهد بود.خلاصه اینکه به مقتضای دو روایت پزشک نامحرم می‌تواند بیمار مضطر به علاج را برای معالجه لمس یا نظر کند.

فقه پزشکی 4

“ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها ولیضربن&nbsp; بخمرهن علی جیوبهن” (سوره نور آیه ۳۰)این آیه حقیقتاً حدود پوشش زن را بر اساس وسایل تزیینی تعیین کرده است.<ul><li>ذکر چند نکته در این مورد:</li></ul><ol><li>مراد از زینت، زیر مقنعه و بیشتر از حد النگو است، نه اینکه آیه شریفه بگوید زینت خود را اظهار کنید یا نکنید.</li><li>النگو زینت ظاهر است و نشان دادنش اشکالی ندارد بلکه نشان دادن موضع النگو است که اشکال دارد.</li><li>استثنای وجه و کفین(صورت و دو دست تا مچ) از خود آیه شریفه معلوم است و نیاز به دلیل ندارد.</li><li>گردنبند مثالی برای زینت غیر ظاهر است که نشان دادنش روی لباس اشکالی ندارد بلکه خود موضع گردنبند است که جایز نیست.</li><li>اموری که محرک جنسی اند حتی اگر در وجه و کفین هم باشند باید پوشیده شوند چون جز مفاسد عمومی هستند.</li></ol>تکشف (نشان دادن بخشی از بدن) زن جلوی نامحرم حرام است اما این قاعده حرمتT نزد پزشک در حالت ضرورت و اضطرار استثنا شده است.نکته: زن مضطر حرمت تکشف از او برداشته می‌شود اما پزشک که مضطر نیست چرا نگاه و لمس او جایز باشد!؟در پاسخ باید بیان شود که ما نمی‌توانیم بر اساس اطلاقات ادله نفی و حرج و اضطرار به جواز لمس و نظر پزشک حکم کنیم؛ بلکه باید به ادله خاص دیگری در این مورد رجوع کنیم.

فقه پزشکی 3

طبق آیه ۳۰ سوره مبارکه نور&nbsp;<ol><li style="direction:rtl;">بر هر مرد و زن، نگاه و لمس جنس مخالف حتی در جایگاه پزشک ممنوع است؛ مگرضرورتی درکار باشد.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;">برای زنان نشان دادن بدن (غیر از صورت و دو دست تا مچ) به نامحرم جایز نیست.&nbsp;</li></ol>بررسی چند سوال:&nbsp;۱: حکم نشان دادن بدن زن به پزشک مرد در حالت غیر ضروری چیست؟&nbsp;پاسخ: برای زن جایز نیست و برای پزشک هم نگاه و لمس جایز نیست.&nbsp;۲: حکم نشان دادن بدن مرد به پزشک زن چیست؟&nbsp;پاسخ: برای مرد نشان دادن بدن (غیر از عورتین) حرام نیست اما نگاه و لمس برای پزشک زن در حالت غیرضروری حرام است.&nbsp;۳: نشان دادن بدن زن به پزشک خنثی و مرد خواجه چه حکمی دارد؟&nbsp;پاسخ: پزشک خنثی اشکالی ندارد به شرطی که خنثی را جنس سوم ندانیم.&nbsp;در مقابل مرد خواجه نیز طبق برخی روایات جایز است و برخی روایات ممنوع کرده اند.&nbsp;اگر روایات جواز را قبول کنیم، نشان دادن بدن به پزشک خواجه اشکالی ندارد اما لمس جایز نیست.&nbsp;۴: در معرض دید بودن بخشی از بدن زن در مقابل چه کسانی جایز است؟&nbsp;پاسخ: محارم، کودک نابالغ و غیر ممیز،شخص مجنون؛ البته درصورتی که باعث فتنه و نگاه حرام نباشد.۵: در معرض دید بودن بدن دختر غیر بالغ چه حکمی دارد؟&nbsp;نگاه کردن به بدن (غیرعورتین) بچه نابالغ و در معرض دید بودن بدن دختر نابالغ اگر همراه با لذت جنسی نباشد اشکالی ندارد.&nbsp;۶: پوشیدن بدن در چه صورتی بر مرد لازم است؟&nbsp;&nbsp;پاسخ: در صورتی که بداند باعث نگاه حرام نامحرم است.&nbsp;

فقه پزشکی 2

تدریس درس فقه پزشکی با محوریت بررسی مسائل مستحدثه در موضوع پزشکی در سال 1398 توسط استاد محمد محمدی قائنی، آغاز گردید.&nbsp;تمامی صوت این جلسات و همچنین تقریرات این درس، برگرفته شده از سایت استاد است، که به جهت گردآوری تمامی دروس فقه معاصر و به جهت دسترسی آسان در این قسمت گرآوری گردیده است، شما می توانید برای مراجعه به سایت استاد قائنی روی این <a href="https://www.qaeninajafi.ir/">لینک</a> کلیک فرمایید.در این درس به مسائل مختلفی در موضوع فقه پزشکی همچون تلقیح مصنوعی و مسائلی از این قبیل پرداخته شده و مطالعه آن، خصوصا با توجه به پیشرفت علم پزشکی و کارآمدی آن در زندگی روز مره، بسیار حائز اهمیت می باشد.همچنین لازم به ذکر است که برخی از مطالب مرتبط با فقه پزشکی توسط استاد محمد جواد فاضل لنکرانی تدریس شده است، شما می توانید برای آشنایی با این درس روی این <a href="https://fiqhci.com/professors/37/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%A7%D8%B6%D9%84-%D9%84%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C/%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B9%D8%B6%D8%A7%D8%A1-%D8%A8%D8%AF%D9%86?topic=43">لینک</a> کلیک نمایید.پیشنهاد می شود برای آشنایی با مطالب مرتبط با فقه معاصر، به بخش کتابخانه فقه معاصر مراجعه نمایید. به این منظور روی این <a href="https://fiqhci.com/library">لینک</a> کلیک نمایید.&nbsp;نکات مطرح شده توسط استاد در این جلسه:آیا طبابت مسوغ (مجوز) لمس و نظر است؟ آیه۳۰ سوره نور بر عدم جواز نگاه مرد بر اعضای بدن دیگری دلالت می‌کند مطلقا(چه مرد باشد چه زن). و در این مورد بین طبیب و غیر آن تفاوتی نیست.&nbsp;*اما این قاعده استثنایی دارد و آن اینکه درحالت ضرورت و اضطرار حکم برای پزشک برداشته میشود.&nbsp;اما هر مراجعه به پزشکی مساوی با مقام ضرورت و اضطرار نیست، بلکه بسیاری از اعمال زیبایی هیچ ضرورت و اضطراری در آنها نیست.&nbsp;جمع‌بندی: نگاه به نامحرم جایز نیست و تفاوتی بین مقام پزشک و غیر او نیست مگر در حال ضرورت واضطرار.&nbsp;