درس درآمدهای نظام اسلامی، در سال تحصیلی 1403-1402 توسط استاد سید محمد رضا مدرسی یزدی در روز های سه شنبه ارائه می شود.استاد در ابتدای کلاس و قبل از شروع بحث در اصل موضوع بحث نکاتی را پیرامون اسناد مسائل مختلف به اسلام آن هم با تمسک به روایات ضعیف السند و ادله ای که قابل اعتماد نیستند، ذکر کرده اند.همچنین به قاعده عدم خلو وقایع حیات از حکم اشاره کرده و نکاتی را در رابطه با آن بیان نموده اند. به نظر استاد اینکه قرآن نیز دربردارنده تمام نیازات بشر به گونه‌ای که قابل فهم برای همه باشد، صحیح نیست بلکه قرآن اگرچه مشتمل بر تمام نیازات است، اما این فهم به اهل قرآن واگذار شده است و عمومی نیست.در ادامه جلسه استاد به این نکته نیز تذکر داده اند که در کنار توجه به نصوص و منابع دینی، نباید از تجربیات بشری نیز غافل شد، چرا که این موارد می تواند بسیار مؤثر باشند. مثلا اگر کسی تمام مواردی که در ادله برای کسب روزی ذکر شده است را رعایت نماید، اما به تجربیات روز و به ابراز کسب جدید توجه نکند، معلوم نیست که در کسب روزی موفق باشد. اما در هر صورت رعایت این نکته که برای انتساب مطلبی به اسلام باید از دلیل قطع یا قطعی استفاده کرد و از غیر این موارد برای انتساب به اسلام نباید بهره برد، امری ضروری است.در ادامه جلسه استاد به مباحثی در پیرامون موضوع اصل پرداخته و درآمدهای نظام اسلامی پراخته و موضوع درس را تبیین کرده اند.&nbsp;مطالب مطرح شده در این جلسه:در این جلسه نیاز به بررسی مسائل فقهی معاصر که تاکنون کمتر یا اصلاً مورد توجه قرار نگرفته‌اند مطرح شده است. در این راستا، بحث‌هایی مانند علم، اقتصاد، محیط زیست، پزشکی و داروها به عنوان مسائلی که به اسلام نسبت داده می‌شوند، مورد بررسی قرار گرفته است. اما برخی افراد، بدون رعایت حجت و ضوابط فنی، نظرات خود را به عنوان نظرات اسلامی اعلام کرده و به روایاتی که قابل اعتماد نیستند، تمسک می‌کنند.بعضی از افراد و حتی اهل فضل علم و دین، در بحث مذهبی و فقهی، معیارهای فنی را فراموش کرده و به جای حجت و قطعیت، به استدلال‌های شخصی و تجربی روی می‌آورند. این افراد باید در نظر داشته باشند که بدون حجت و قطعیت، نمی‌توانند نظرات خود را به عنوان نظرات اسلامی اعلام کنند.&nbsp;باید توجه داشت که در اسلام، عقل بشر و تجربه‌ی انسان تعطیل نیست و باید آن‌ها را در نظر گرفت. همچنین در سیاست‌های حقوقیو اجتماعی نیز، دستاوردهای بشری و تجربه بشر باید مورد توجه قرار گیرد. با این حال، بعضی افراد با تجربه و دین‌دار، گاهی نکات اساسی را اشتباه درک کرده و به دلایل غیرقطعی پایبند می‌شوند.&nbsp;هنگام تصمیم‌گیری و انجام اعمال، باید تلاش کرد تا توازن مناسبی بین اصول دینی و دستاوردهای بشری حفظ شود. باید توجه داشت که استفاده از دستاوردهای بشری باید با رعایت اصول و اخلاقیات اسلام صورت گیرد.به عنوان مثال، در مورد نفقه زن و فرزند، اسلام تعیین کرده است که نفقه وظیفه شوهر نسبت به همسر و فرزندان است. اما شکل و روش تأمین نفقه ممکن است با توجه به شرایط مختلف جامعه و فرصت‌های موجود، متفاوت باشد. در اینجا، می‌توان از دستاوردهای بشری استفاده کرد تا روش‌های بهینه‌تری برای تأمین نفقه پیدا کرد.بنابراین، استفاده از دستاوردهای بشری به تناسب با اصول دینی و با رعایت حجت و قطعیت، می‌تواند به بهبود شرایط زندگی و پاسخ به نیازهای جامعه کمک کند. اما باید همواره در نظر داشت که استفاده از این دستاوردها به نحوی باشد که با اصول دینی سازگار باشد و منافاتی با آنها نداشته باشد.

large_تقریر در آمدهای.png

medium_تقریر در آمدهای.png

small_تقریر در آمدهای.png

thumbnail_تقریر در آمدهای.png

تقریر در آمدهای.png

نظام اقتصادی اسلام

اقتصاد-اسلامی

درآمدهای نظام اسلامی

درآمدهای نظام اسلامی 1

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

یکی دیگر از مواردی که پرداخت دیه در آن بر عهده حکومت می باشد، مواردی از قتل عمد است و یکی از این موارد همانطور که در جلسه قبل بدان اشاره شد قتل عمدی شخص مجنون توسط عاقل برای دفاع از خود می باشد.همچنین در جایی که دو نفر اقرار به قتل یک شخص نمایند، یعنی ابتدا شخصی نزد حاکم اقرار به قتل نماید و سپس شخصی دیگر اقرار به همان قتل نماید، در این حالت قول منتسب به مشهور این است که این دو قصاص نمی شوند و دیه نیز از بیت المال باید پرداخته شود، طبق این قول این مورد نیز از صغریات محل بحث ما در وظایف موجود بر عهده حکومت اسلامی می باشد، اما برخی فقهاء مانند شهید ثانی و از آیت الله خوئی قائل به تخییر در قصاص هر یک از اقرار کنندگان توسط اولیاء دم شده و پرداخت دیه را نیز از بیت المال ندانسته اند. از این رو استاد به بررسی ادله این مسئله پرداخته تا روشن شود که آیا این مسئله از صغریات محل بحث است یا خیر؟ استاد پس از بررسی این مسئله قائل به نظر منتشب به مشهور شده اما نه به خاطر وجود دلیل خاص در مسئله بلکه به خاطر عمومات.همچنین در ادامه جلسه به موارد دیگری از صغریات وظیفه محل بحث پرداخته شده است.&nbsp;

large_تقریرات عندلیبی.png

medium_تقریرات عندلیبی.png

small_تقریرات عندلیبی.png

thumbnail_تقریرات عندلیبی.png

تقریرات عندلیبی.png

نظام-های-اقتصادی

مکاتب-اقتصادی

نظام اقتصادی اسلام 18

در این جلسه نیز در ادامه مباحث جلسه گذشته به بررسی موارد چالش بر انگیز در صغرای وظیفه پراخت دیه و ارش توسط حکومت اسلامی پرداخته شده است.ابتدا به بحث خطاء قاضی پرداخته شده و در ذیل این بحث دو روایت مطرح شده و سند و دلالت آنها مورد بررسی واقع شده است. در ادامه نیز به مورد دیگری اشاره شده و آن مرگ از روی اجرای حد است، در این حالت آنچه واضح است عدم پرداخت دیه توسط عاقله است، اما اینکه اساسا آیا پرداخت دیه در چنین حالتی لازم است یا لازم نیست در روایات محل اختلاف است. همچنین در مورد کسی که به هنگام اجرای حد فرار گرفته و کشته شده است نیز مباحثی مطرح شده است.

نظام اقتصادی اسلام 17

در ادامه بحث از وظائفی که بر عهده حکومت اسلامی ثابت می باشند، بحث به وظیفه پرداخت دیه و ارش توسط حکومت اسلامی رسیده بود. در چند جلسه گذشته استاد به بررسی صغریات این وظیفه پرداخته اند، و در این جلسه به مواردی چالش برانگیز در رابطه با این ویفه می پردازند، یکی از این موارد که توسط مشهور فقهاء از احکام قتل خطئی استثناء شده است، قتل یک مسلمان توسط مسلمان دیگر در دار کفر می باشد، البته به نظر استاد أقرب به واقع عدم استثناء این مورد از موارد قتل خطئی است. همچنین قتل خطئی کافر ذمی نیز مورد بحث قرار گرفته و به اجماع فقهاء در مورد قتل او دیه بر عهده عاقله نخواهد بود؛ بنابراین اگر خود توان پرداخت دیه را داشت که باید پرداخت کند و در غیر این صورت نیز بیت المال باید عهده دار پرداخت دیه شود. همچنین در مواردی که قاضی به اشتباه حکم به قتل کسی داده است البته به شرط آنکه حکم اشتباه او از روی تقصیر نباشد، این بحث قابل طرح است که در این حالت چه کسی باید دیه را پرداخت کند.

نظام اقتصادی اسلام 16

&nbsp;در این جلسه استاد در ادامه بررسی چهارمین وظیفه از وظائفی که بر عهده حکومت اسلامی وجود دارد، به بررسی پرداخت دیه در جنایات مجانین پرداخته اند، چرا که این عنوان نیز ملحق به قتل خطئی بوده و از این جهت پرداخت دیه در آن بر عهده حکومت اسلامی می باشد.همچنین در ادامه این جلسه به بررسی پرداخت دیه در قتل شبه عمد پرداخته می شود، البته اینکه پرداخت دیه در قتل شبه عمد به عنوان وظیفه مستقل بر عهده حکومت اسلامی است یا قت شبه عمر نیز از مصادیق قتل خطئی است، محل بحث می باشد. اما در هر صورت استاد در این جلسه به بررسی ادله ای که بر ثبوت این وظیفه بر عهده حکومت اسلامی در مورد قتل شبه عمد دلالت دارند، می پردازند.

نظام اقتصادی اسلام 15

بحث درباره این است که آیا شهادت زن مستقلاً یا منضماً (به‌تنهایی یا همراه با شهادت مرد) درباره افلاس و حجر پذیرفته می‌شود؟این مساله از مواردی است که اختلاف زیادی در میان فقهاء و روایات در مورد آن وجود دارد. ابتدا روایات نقل می‎شوند و بعد از آن دسته بندی و جمع بندی می‎شوند و سپس کلمات علماء بررسی می‎شود.در جلسه قبل 4 روایت بررسی شد و در این جلسه 9 روایت بررسی شده است. از روایات این مطلب استفاده می‎شود که شهادت نساء در اموری که رجال نمی‎توانند آنها را ببینند، پذیرفته می‎شوند؛ مثل امو مختص به زنان مانند حامله بودن و ...

large_بنر تقریرات عابدی.png

medium_بنر تقریرات عابدی.png

small_بنر تقریرات عابدی.png

thumbnail_بنر تقریرات عابدی.png

بنر تقریرات عابدی.png

فقه-عقود-مستحدثه

شرح قانون تجارت

مسائل قضاء مستحدثه 17

در این جلسه استاد در ادامه بررسی موارد الحاق به قتل خطئی برای تحقق موضوع وظیفه چهارم حکومت اسلامی که پرداخت دیه و ارش در موارد قتل خطئی بود، به بررسی الحاق یا عدم الحاق قتل نا بالغین به قتل خطئی پرداخته شده است.یکی از ادله ای که دال بر عدم چنین الحاقی است، روایت سکونی از امام صادق علیه السلام می باشد، این روایت از لحاظ سندی محل بحث و گفتگو بوده، چرا که در سلسه سند این روایت “نوفلی” و “سکونی” وجود دارند که وثاقت هر دو آنان محل شبه است، استاد در این جلسه به بیاناتی پیرامون توثیق اینان پرداخته و وجوهی برای توثیق این دو شخص بیان داشته اند.<ol><li style="text-align:justify;">وجوه توثیق سکونی:</li></ol><ul><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">عبارت شیخ در عده</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">وقوع در ابتدای اسناد من لایحضره الفقیه</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">ذکر شدن در قسم مرتب اصحاب امام صادق علیه السلام</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">وقوع در کامل الزیارات</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">وقوع در تفسیر قمی</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">نقل اصحاب اجماع از او</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">وقوع در اسناد کافی</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">کثیر الروایة بودن</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">عدم استثنای ابن ولید از کتاب محمد بن احمد بن یحیی</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">استدلا شیخ طوسی به روایت او برای جمع بین روایات</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">فتوای شیخ مفید بر اساس روایت او</li></ul><ol><li style="text-align:justify;">وجوه توثیق نوفلی:</li></ol><ul><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">عبارت شیخ وطسی در عده</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">وقوع در سلسه اسناد کامل الزیارات</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">وقوع در سلسله اسناد تفسیر قمی</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">نقل اصحاب اجماع از او</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">وقوع در اسناد کافی</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">کثیر الروایة بودن</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">عدم استثنای ابن ولید از کتاب محمد بن احمد بن یحیی</li><li style="margin-right:80px;text-align:justify;">استدلال شیخ طوسی به روایت او برای جمع بین روایات</li></ul>

نظام اقتصادی اسلام 14

در ادامه بحث از بیان وظایف حکومت اسلامی در جلسه گذشته، به بررسی وظیفه حکومت اسلامی در رابطه با پرداخت دیه و ارش پرداخته شد. یکی از موارد این وظیفه، پرداخت دیه و ارش در موارد قتل خطئی بود که بیان گردید. در این جلسه استاد به بررسی موارد قتل خطئی پرداخته اند چرا که قتل خطئی یک حالت معروف دارد و آن هم جایی است که شخص مثلا قصد تیر انداختن به حیوانی را داشته است اما تیر او به انسان سرایت کرده و باعث مرگ او شده است، اما قتل خطئی دارای موارد دیگر نیز می باشد، برخی این موارد که البته باید مورد بحث و بررسی قرار بگیرند عبارتند از:<ul><li style="text-align:justify;">قتل نا بینا</li><li style="text-align:justify;">قتل نا بالغین</li></ul>&nbsp;

نظام اقتصادی اسلام 13

تاریخ جلسه: 1402.08.24در ادامه بحث از وظایف موجود بر عهده حکومت اسلامی، در جلسه گذشته به بررسی چهارمین وظیفه یعنی لزوم پرداخت دیه و ارش توسط حکومت اسلامی رسیدیم. یکی از مواردی که این وظیفه ممکن است بر آن تطبیق پیدا کند در موارد قتل خطائی می باشد، در این مورد در مرحله اول همه دیه را بر عهده عاقله دانسته اند، اما در صورتی که عاقله توان پرداخت دیه را نداشت، در این صورت مشهور قائلند که خود جانی باید دیه را بپردازد و اگر جانی نیز از پرداخت آن عاجز بود، حکومت اسلامی این وظیفه را دارد اما شیخ طوسی در بعضی کلمات و منسوب به ابن ادریس این است که &nbsp;بعد از عجز عاقله، پرداخت دیه مستقیما بر عهده حکومت اسلامی می باشد.استاد برای بررسی این مسئله صور مختلفی را مطرح کرده و سپس به بیان ادله موجود در این باب که در سه طائفه تقسیم بندی می شوند، پرداخته اند.&nbsp;

نظام اقتصادی اسلام 12

تاریخ جلسه: 1402.08.23در ادامه بیان وظائف موجود بر عهده حاکم اسلامی، استاد در این جلسه به بررسی چهارمین وظیفه ای که بر عهده حکومت اسلامی می باشند، پرداخته اند، این وظیفه عبارت است از پرداخت دیه و ارش توسط حکومت اسلامی در مواردی که امکان دریافت آن وجود ندارد؛ مثلا قاتل یا جانی توان پرداخت ندارند یا مشخص نیستند و یا اینکه عاقله نیز توان پرداخت دیه را ندارد.در این موارد بر پرداخت دیه و ارش بر عهده حکومت اسلامی می باشد، چرا که بسیاری از ادله و روایات وجود دارند که به نحوی دال بر این مطلب می باشند، مثلا در روایات متعددی این مضمون که خون مسلمان نباید پایمال شود و باید دیه او پرداخت شود، وجود دارد. همچنین در مسأله ادله ای دیگر وجود دارد که استاد به بررسی آنها پرداخته اند.