در ادامه بحث فقه السیاسه به اقسام ولایت و ولایت در موارد خاص رسید. در حاکمیت دینی این ولایت ها هر کدام محدوده خاص خود را دارد.

ولایت تصرف:
در این نوع از ولایت به اولویت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نسبت تصرف در جان و مال مومنین و امور آنها پرداخته می‌شود. همین موضوع در مورد امیر المومنین علیه السلام نیز صادق است.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «هر کس که من اولی به او هستم علی علیه السلام نیز اولی به اوست».
در تأیید این مطلب در اصول کافی روایتی بدین صورت آمده است که «علی اولی به من بعد ...»

جایگاه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چنین است که هیچ دخل و تصرف غیر واقعی و غیر امن انجام نمی‌دهند.

علاوه بر ادله عقلیه و اجماع، در اصول کافی نیز روایات متعددی در مورد ولایت  تصرف آمده است. پیامبر و امامان علیهم السلام اولیاء نعمت نیز هستند و حسن و قبح عقلی ایجاب می‌کند که در برابر این نعمت شکرگذاری نمائیم تا هدف از نزول این نعمت تحقق پیدا کند. لذا عقل حکم میکند برای نیل به کمال مطلوب و انتفاع خودمان، هم اوامر و نواهی عمومی و هم خاص آنها را جامه عمل بپوشانیم و از آن‌ها اطاعت نمائیم.

طبق روایات متعدد و معتبر در اصول کافی و...، همه موارد برای اهلبیت علیهم‌السلام نیز ثابت است. بدیهی است که انتفاع ما در اطاعت در مسیر هدایت و کمال مطلوب انسانی است.