در سال تحصیلی 1401-1400 درس خارج فقه پزشکی با محوریت بررسی قاعده سلطنت بر اعضاء بدن، توسط استاد محمد جواد فاضل لنکرانی شروع شده و در طی 15 جلسه درسی به بررسی مباحث مرتبط با فقه پزشکی در ذیل این قاعده پرداخته شده است.
علاوه بر صوت این جلسات که در همین بخش می توانید استماع فرمایید، برای مراجعه به تقریر جلسات بر روی این لینک و برای اطلاع از تمامی دروس استاد، به صفحه شخصی ایشان در سایت دفتر فقه معاصر، مراجعه بفرمایید. بدین منظور می توانید بر روی این لینک کلیک فرمایید.
همچنین می توانید جهت آشنایی و بهره مندی از مطالب علمی مرتبط به فقه معاصر، به بخش کتابخانه فقه معاصر مراجعه فرمایید. بدین منظور می توانید بر روی این لینک کلیک فرمایید.
استاد در این جلسه به مطالب ذیل اشاره فرموده اند:
- آیا انسان بر اعضای خودش سلطنت، حق یا مالکیت دارد یا خیر؟ یعنی همانگونه که در «الناس مسلطون علی اموالهم» انسان نسبت به مال خود سلطنت دارد، آیا «الناس مسلطون علی اعضاءهم» هم وجود دارد یا خیر؟
- آیا انسان چنین حقی را دارد که بگوید این عضو مال من است و میخواهم آن را قطع کنم؟ و آیا تصرف در اعضا و جوارح جایز است یا خیر؟
- مهمترین آیهای که در بررسی فقهی قطع یا تصرف در اعضا و جوارح مورد بحث قرار میگیرد آیه «وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لاَ تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَ أَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ» (بقره/195) است.
- آیا در «وَ لاَ تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ» مراد این است که در انفاق کردن زیادهروی نکنید که منجر به هلاکت خودتان شود و یا اینکه از جهت اصولی میگوییم مورد مخصص نیست؛ یعنی «لا تلقوا» یک ضابطه است و دایرهاش منحصر به انفاق نیست؟
- به نظر میرسد «بایدیکم» هم عنوان حیثیت تقییدیه ندارد، بلکه آنچه که اینجا هست این است که «لا تلقوا انفسکم إلی التهلکه»، یعنی خودتان را در هلاکت قرار ندهید و تفاوتی بین اینکه باء را زائده بگیریم و یا اینکه باء را سببیت بگیریم وجود ندارد و در هر صورت این «أیدی» موضوعیت ندارد، بلکه القای در هلاکت حرام است.
- ما در عرف هلاکت را به مرگ تلف نفس معنا میکنیم، اما در لغت عرب هلاکت یعنی ضایع کردن.
- در ما نحن فیه القای در هلاکت یک وقت به این صورت است که دیگری انسان را القای در هلاکت میکند که یک مرتبهای از قبح دارد، اما یک وقت انسان با دست خودش خود را به هلاکت میاندازد که این مرتبه شدیده است.
در اولین جلسه از مباحث درس خارج قاعده سلطنت بر اعضاء، استاد معظم آیت الله فاضل لنکرانی به تبیین موضوع سلطنت بر اعضا و شروع بررسی فقهی قطع یا تصرف در اعضا و جوارح میپردازند که لازم است جهت بهرهمندی از تفصیل مطالب مذکور صوت جلسه این درس را استماع فرمایید.