06 آبان 1403
قاعده عدالت 31
استاد: سید محمد صادق علم الهدی
1402.08.28
معرفی پادکست
|
دیدگاه کاربران
در این جلسه، استاد علم الهدی به بررسی تحولات تاریخی مفهوم عدالت و چگونگی تأثیر این تحولات بر احکام استنباط شده میپردازد.
استاد بحث خود را با تأکید بر تفاوت برداشتهای عقلایی از عدالت و ظلم در طول تاریخ آغاز میکند. وی به این نکته اشاره میکند که در برخی از مواردی که در گذشته عادلانه تلقی میشدند، مانند نظام بردهداری، امروزه بهطور قطع ظالمانه به شمار میآیند و حتی انسانهای متشرع هم دیگر آن را بر نمیتابند.
در ادامه، استاد به اهمیت فهم عرف معاصر اشاره میکند و بیان میکند که در تفسیر نصوص دینی، معیار فقها همواره فهم عرف عصر صدور نص بوده است. با این حال، استاد تأکید میکند که تحولات مفهومی واژگان نباید در تفسیر متون دینی معیاری تلقی شود، مگر اینکه دلیل خاصی برای تغییر این فهم وجود داشته باشد.
استاد سپس به این مسئله میپردازد که حساسیت بشر به مقوله عدالت در طول زمان افزایش یافته است و این حساسیت بهویژه در جوامع امروزی به نقطهای رسیده که عدالت اجتماعی به مهمترین آرمان بشر تبدیل شده است. ایشان با اشاره به برخی نمونههای تاریخی، مانند برخورد با غیرنظامیان در جنگها و تحولاتی مانند بهار عربی، این افزایش حساسیت به عدالت را توضیح میدهد.
در نهایت، استاد به این نتیجه میرسد که شریعت اسلامی نباید نسبت به تصورات عدالت که در طول زمان در ذهن عقلا پدید آمده است، بیاعتنا باشد. اگر شریعت از این تصورات فاصله بگیرد، ممکن است دینگریزی افزایش یابد و دین حقیقی به حاشیه رانده شود. استاد تأکید میکند که شریعت باید پیامهایی ارائه دهد که با طبع عقلایی انسانها سازگار باشد و این نکته را آیات قرآن و احادیث معصومین تأیید میکنند.