21 مهر 1403
قاعده عدالت 29
استاد: سید محمد صادق علم الهدی
1402.08.24
معرفی پادکست
|
دیدگاه کاربران
در این جلسه استاد ابتدا به موضوع جریان قاعده عدالت در حوزه عبادات اشاره کردند و بیان داشتند که برخی معتقدند این قاعده در عبادات جاری نمیشود. اما ایشان معتقدند که عدالت در عبادات نیز قابل اجراست و به سه محور اصلی در این زمینه اشاره کردند:
1. حجم عبادات واجب: عدالت در تعیین میزان عبادات واجب برای هر مکلف.
2. کیفیت اتیان عبادات: عدالت در نحوه اجرای عبادات واجب.
3. اعتبار ارزش عبادات: عدالت در ارزشگذاری بر عبادات مختلف.
استاد در این بخش به بررسی برخی نصوص و آیاتی پرداختند که ممکن است به نظر برسد با قاعده عدالت در تعارض هستند. بهویژه آیات 10 و 11 سوره واقعه و آیه 100 سوره توبه که به موضوع تقدم زمانی و سبقت به ایمان و عمل صالح اشاره دارند. ایشان تاکید کردند که این آیات به جایگاه سبقت در اعمال خیر و ایمان اشاره دارند، نه تقدم زمانی. سبقت به خیرات امری نسبی و اختیاری است و افراد میتوانند با تلاش و سعی خود این فاصله را جبران کنند.
سپس، ایشان به بررسی قاعده عدالت در سایر حوزهها از جمله عقود، ایقاعات و احکام پرداختند.
_ در حوزه عقود، ایشان مثالهایی از بیع معیوب و خیار عیب ارائه دادند و تاکید کردند که در تعیین ارش (ما به التفاوت) باید بر اساس ثمن المسمی (قیمت توافق شده) و نه قیمت واقعی محاسبه شود تا عدالت رعایت شود.
_ در حوزه ایقاعات، استاد به موضوع طلاق اشاره کردند و بیان داشتند که قاعده عدالت میتواند در مواردی مانند طلاق خلع به نفع زن گسترش یابد. ایشان معتقدند که با اعمال قاعده عدالت میتوان به زنان اجازه داد تا در مواردی که ادامه زندگی مشترک برایشان غیرقابل تحمل است، از حق طلاق استفاده کنند و این مسأله با عدالت سازگار است.
در نهایت، استاد تاکید کردند که قاعده عدالت تنها محدود به کتاب القضا و ملحقات آن نیست، بلکه در تمامی حوزههای فقهی میتوان از این قاعده بهرهمند شد تا احکام فقهی به نحو عادلانهتری شکل بگیرد.