مطالب مطرح شده در این جلسه عبارتند از:1ـ قرائت روایتی از کتاب الکافی مرحوم کلینی2ـ نکته: بیمۀ تقابل وهمچنین إعادۀ تأمین، در قانون کشور ایران وجود ندارند.3ـ بحث أرکان و شروط بیمه، در کلمات فقهاء مختلف بیان شده است؛ از نظر مصنف، عقد بیمه چهار رکن با سه شرط دارد. در حالی که مرحوم امام فقط إیجاب وقبول را رکن بیمه می داند.4ـ بحث مهم در عقد بیمه، تخریج فقهیِ آنست که در سعه وضیقِ شرعیّت بیمه بسیار مؤثر خواهد بود. و در ادامه به نظر مرحوم خوئی ومرحوم امام در وجه شرعیِ بیمه وتأثیر آن در سعه وضیق فتوای ایشان اشاره شد.5ـ دو نکته در بیمۀ تقابل: اولاً چرا هبۀ مشروط در کلام مصنف مطرح نشد؟ ثانیاً أکثر فقهاء با تفسیری که بیان شد، بیمۀ تقابل را از باب شرکت صحیح دانسته اند.

large_بحوث تعظیمی فر.png

medium_بحوث تعظیمی فر.png

small_بحوث تعظیمی فر.png

thumbnail_بحوث تعظیمی فر.png

بحوث تعظیمی فر.png

فقه عقود مستحدثه

فقه-عقود-مستحدثه

بحوث فقهیة

بحوث فقهیة 24

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

مطالب مطرح شده در این جلسه عبارتند از:1ـ نظر مصنف مبنی براینکه فوائد ربوی در عقد بیمه صحیح نیست وادلۀ قرض ربوی شامل آنها می شود.2ـ قرائت متن3ـ اشکال به مصنف: أولاً این نظر با آنچه سابقاً بیان کرده اند، (در جلسۀ 21 گذشت) تهافت دارد! وثانیاً چرا قرض ربوی شامل این فرض باشد؟! بلکه هبۀ مشروط وصلح مشروط قابل تصویر است وأصلاً دلیلی ندارد که این موارد، مشمول عنوان قرض باشد.

بحوث فقهیة 23

مطالب این جلسه عبارتند از:1ـ قرائت متن2ـ دو نکته از مباحث قبلی:الف) بیمه تقابل، مختلف تفسیر شده است..در عبارت صالح حمدون تفصیل نداده که آیا مالی که در صندوق بیمه گذاشته می شود، باقی می ماند وهیچ معامله ای با آن نمی شود یا اینکه با آن مال، معاملات و.. انجام می شود؟ لذا از این جهت، کلام ایشان اطلاق دارد.طبق تفسیر برخی واطلاق مذکور، یک توجیه دیگر به صلح ومعاملۀ مستقله اضافه می شود که: در فرض جریان مبلغ صندوق، در حقیقت، یک شرکت مالی تأسیس شده است که در ضمن آن، شرط جبران خسارت کرده اند؛ پس از باب عقد شرکت شرعیّت پیدا می کند؛ البته با أحکام خاص این عقد.3ـ قرائت متن منهاج الصالحین مرحوم خوئی دربارۀ بیمه تقابل، ج1، ص422.

بحوث فقهیة 22

مطالب مطرح شده در این جلسه:1ـ ادامۀ بیمۀ تقابل و قرائت متن آن2ـ در بیمۀ تقابل، مالک مال صندوق کیست؟ آیا مال موجود، مشاع بین أفراد شریک در صندوق است یا اینکه برای صندوق جبران خسارت، یک هویّت وماهیّت اعتباری جعل می شود که آن، مالک است؟پاسخ به این سؤال، می تواند آثار فقهی داشته باشد؛ مثلاً اینکه اگر یکی از أعضاء بمیرد، حکم سهم او از این مال چیست؟ آیا به ارث می رسد یا ...؟3ـ عقد بیمه با پرداخت سود: یکی دیگر از أنحاء بیمه این است که برای تشویق مردم به انعقاد قرارداد بیمه، علاوه بر جبران خسارت، بیمه شونده در سود شرکت بیمه شریک می شود.مصنف می فرمایند که شبهه در این نوع از بیمه، ربوی بودنِ آنست که در پاسخ، فرموده اند که بیمه، قرض نیست تا از قبیل قرض ربوی وحرام باشد، بلکه از باب صلح یا سایر توجیهات شرعی صحیح است.ولکن استاد به پاسخ مصنف قانع نشدند وجای سؤال وشبهه را باقی گذاشتند.4ـ قرائت متن (تأمین همراه با اشتراک در سود سهام داری)

بحوث فقهیة 21

مطالب مطرح شده در این جلسه به شرح ذیل است:1ـ تنبیهات بیمه و اشاره به بحث بیمۀ تقابل:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">بیمه های متداول اینست که یک شخصی بیمه شونده با یک شرکت بیمه گذار قرارداد بیمه می بندد، ولی در بیمۀ متقابل، یک صندوق جبران خسارت درست می شود؛ به این معنا که مجموعه ای از أفراد با یکدیگر جمع می شوند وبا یکدیگر مبالغی را بر اساس سرمایه وسهم مدّ نظر خود در آن صندوق می گذارند تا در فرض خسارت به یکی از أعضاء، از آن صندوق جبران خسارت گردد. به عبارت دیگر، چند فرد با هم، بیمه گری متقابل دارند.</li></ul>2ـ توجیه شرعیّة بیمۀ متقابل:&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مصالحه؛ به این معنا که هر فردی با دیگر أفراد مصالحه می کند بر اینکه تملیک مال کند بإزاء جبران خسارات احتمالی توسط سایر أفراد (مجموعاً).&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">عمومات باب معامله</li></ul>4ـ قرائت متن

بحوث فقهیة 20

مطالب ارائه شده در این جلسه عبارتند از:1ـ روایتی از کتاب تحف العقول2ـ قرائت متن3ـ سفهی وغرری بودنِ عقد بیمه وپاسخ به آن4ـ روایت نهی از بیع یا معاملۀ غرری واختلاف نسخ در آن5ـ بررسی مقتضای أصل عملی در عقد بیمه بنا بر عدم شمول عمومات معاملات؛ وبیان فرق بین عبادات ومعاملات و جریان أصالة الفساد در معاملات

بحوث فقهیة 19

در این جلسه استاد به بیان مطالب ذیل پرداخته اند:1ـ اشکال به کلام مصنف دربارۀ تصویر بیمه ذیل مصالحۀ مشروط به اینکه: طبق آنچه در متن آمده است، ایشان مصالحه را به نحو إیقاعی تصویر نموده اند، در حالیکه مصالحه از عقود است و طرفین دارد؛ حتی در مواردی که فائدۀ مصالح، إبراء ذمۀ یک طرف است!وبه فرض اینکه مراد ایشان، مصالحۀ طرفینی بوده است، اشکال می شود که:&nbsp; اینکه حق ثابتی در مقابل چیزی باشد که محتمل الثبوت است! محل سؤال واشکال است؛ لذا باید دقیق تر تصویر شود که: چگونه مال در مقابل حقّ مطالبه عند التلف قرار می گیرد.2ـ اگر ثابت نشد که عقد بیمه ذیل یکی از عقود معهود مندرج است، چه حکمی دارد؟ بررسی شمول عمومات وادله وقواعد کلیِ باب معاملات:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«أوفوا بالعقود»&nbsp;&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«لا تأکلوا أموالکم بینکم بالباطل إلا أن تکون تجارة عن تراض»</li></ul>

بحوث فقهیة 18

مطالب بررسی شده در این جلسه عبارتند از:1ـ بررسی اندراج عقد بیمه ذیل دو عقد دیگر از عقود معهود:&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">هبۀ مشروط&nbsp; &nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مصالحه مشروط</li></ul>2ـ تصویر بیمه در هبۀ مشروط باید به نحوی باشد که إشکالی که در عقد ضمان بیان شد، وارد نباشد؛ لذا مصنف فرموده است: بیمه شونده مال خود را هبه می‌کند به شرط اینکه خسارات مذکور در بیمه توسط بیمه گذار جبران شود؛ پس شرط در هبه، جبران خسارت است، نه ضمان.3ـ قرائت متن.4ـ استشهاد به کلام صاحب عروه برای نفی استبعاد از دو توجیه مذکور.

بحوث فقهیة 17

مطالب اشاره شده در این جلسه عبارتند از:1ـ ادامۀ قرائت متن&nbsp;2ـ برای شرعیّت هر معامله ای باید دو مطلب اثبات شود:&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">وجود مقتضی صحت؛ وجود دلیل معتبر، أعم از دلیل لفظی وسیرۀ عقلائی و...&nbsp;&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">عدم مانع</li></ul>با توجه به مطلب مذکور، اشکالی متوجه مصنف می شود که: اگر چه عدم مانع در کلام مصنف ثابت شده است، ولکن مقتضیِ صحت آن را اثبات نکرده اند!3ـ اشکال مصنف به شروط بیمه: إیقاع، قابلیّت مشروط شدن به شروط را ندارد. پس بیمه که یکی از إیقاعات است، شرط نمی پذیرد. به عبارت دیگر: مرجع شرط در عقود اینست که التزام به آن، مشروط شده است، نه خود عقد؛ بخلاف إیقاع که شرط به خود آن رجوع می کند.در ادامه پاسخ این اشکال بیان شده که بیمه نیز از عقود است و إیجاب وقبول در آن متصوّر است.4ـ بررسی اینکه در بیمه چه کسی موجب وچه کسی قابل است؟5ـ اشاره به فرق بین شرط نتیجه و شرط سبب

بحوث فقهیة 16

در جلسه گذشته بحث وارد به فصل ششم کتاب و برخی از مباحث مرتبط با تقسیمات شخص اعتباری را مطرح نمودیم، و گفتیم که شخص اعتباری را به دو دسته عام و خاص تقسیم کرده اند، که البته مراد از عام خاص اتفاقی نیست؛ بلکه عده ای آن را به اعتبار جهت ملاک و منفعت حاصل از شخص اعتباری دانسته اند و برخی آن را به اعتبار معتبِر و یا معتبِرین و ایجاد کننده یا ایجاد کنندگان، توضیح داده اند.در هر صورت از آنجا که این بحث صرفا یک نوع جعل اصطلاح است، و مطلب اساسی بر آن مترتب نیست، استاد بحثی را در اعتبار سنجی این ملاک و تقسیم را مطرح نکرده اند.در ادامه مطالب نیز به اهم مصادیق این اقسام از شخص اعتباری پرداخته شده است.

large_شخص شب زنده دار.png

medium_شخص شب زنده دار.png

small_شخص شب زنده دار.png

thumbnail_شخص شب زنده دار.png

شخص شب زنده دار.png

فقه شخص اعتباری

فقه-شخص-حقوقی

فقه-شخص-اعتباری

شخصیت-حقوقی

شخص اعتباری

استاد مهدی شب زنده دار، از اساتید مطرح حوزه علمیه قم، به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال دارند.ایشان در فروردین ماه سال 1392 با حکم رهبر معظم انقلاب &nbsp;به عضویت در شورای نگهبان در آمدند، در ادامه این حکم در سال 1401 توسط ایشان تمدید گردید.از اساتید مطرح ایشان باید به میرزا جواد تبریزی، مرتضی حائری یزدی و حسین وحید خراسانی اشاره کرد.پس از تدوین کتب “الفائق فی الأصول” و “الخشص الإعتباری” توسط دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه، استاد شب زنده دار علاوه بر تدریس عناوین مد نظر در دروس خارج خود، به تدریس خارج این دو کتاب نیز پرداختند؛ تمامی صوت جلسات و تقریرات این درس در همین صفحه بارگزاری شده است.&nbsp;&nbsp;