<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">اولین نظریه در بحث حسن و قبح، نظریه‌ای بود که هم در تاریخ اسلام به شکل‌های مختلف ظهور و بروز پیدا کرده است و هم در غیر عالم اسلام معتقدانی داشته است و در عصر جدید هم بعضی از آرا وجود دارد و آن نظریه این بود که حسن و قبح یک امر ذاتی با قطع‌نظر از اعتبار شارع نیست بلکه حقیقت آن تابع اعتبار شارع است و این قاعده دو عنصر و بعد سلب و ایجابی دارد و عنصر سلبی آن می‌گوید حسن و قبح حقیقت و واقعیت عینی و ذاتی ندارد و عنصر دوم می‌گوید تابعی از اراده خداوند است و این در سنت اشاعره یک نظریه است.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در برخی ادیان دیگر هم این نظریه سابقه دارد اما در نظریات جدید غربی‌ها با نظریه‌هایی مواجه هستیم که&nbsp; با عنصر اول موافق‌اند و می‌گویند حسن و قبح حقیقت ندارد و تابع اراده خدا نیست یا تابع وضع اجتماعی است. از این رو در نفی ذاتیت برای حسن و قبح هم در تاریخ اسلام هم در تاریخ ادیان هم در نظریات غرب جدید شاهد این آرا هستیم.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در مباحث گذشته مطرح شد که این نظریه با نقدهای متعددی مواجه است و قسمت عمده این نقدها نقض‌های مهمی بود که بر این نظریه وارد می‌شد و این نقض‌ها زنجیره‌ای از عقاید کلامی بود که اگر گفتید حسن و قبح عقلی و ذاتی است اعتقادات هم قوام پیدا می‌کند و قابل اثبات است و اگر این بنیان فروریخت و حسن و قبح عقلی را از دست دادید&nbsp; در اثبات برخی از گزاره‌های کلامی مثل وجوب طاعت و حرمت معصیت باز می‌مانید.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در ادامه مرحوم شهید صدر (ره) در مقام نقد صراحتاً بیان کرده‌اند که این نقض‌ها وارد نیست و بیان داشتند که در اثبات برخی از گزاره‌های کلامی، نیازمند به حسن و قبح عقلی نیستیم و تلاش ایشان این است که اثبات کند که مباحث کلامی از مباحث عقل عملی جدا است.</li></ul>استاد معظم آیت الله اعرافی در هشتمین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی در بحث عدل و ظلم در سال تحصیلی 1403 ـ 1402 به بیان دو دیدگاه و نظریه در مباحث کلامی (که بنا بر نظریه و دیدگاه اول، مبتنی بر حسن و قبح عقلی است و بنا بر نظریه دوم مبتنی بر حسن و قبح عقلی نیست) پرداختند و در ادامه مباحث جلسه گذشته را تکمیل نمودند.لازم است جهت بهره‌مندی بیشتر از تفصیل مطالب مذکور، فایل صوتی جلسه هشتم را استماع فرمایید.&nbsp;

large_عدل اعرافی.png

medium_عدل اعرافی.png

small_عدل اعرافی.png

thumbnail_عدل اعرافی.png

عدل اعرافی.png

فقه تعلیم و تربیت

فقه-روابط-اجتماعی

عدل و ظلم

فقه روابط اجتماعی

استاد علیرضا اعرافی متولد سال 1338، از اساتید مطرح و از سال 1395 مدیر حوزه‌های علمیه می باشند. ایشان در سال 1398 با حکم رهبر معظم انقلاب، به عضویت شورای نگهبان در آمدند.استاد اعرافی علاوه بر مشاغل اجرائی، به تدریس خارج دروس حوزوی نیز اشتغال داشته و دروس فقه، اصول، تفسیر، فلسفه فقه و…. ایشان از دروس پر رونق حوزه علیمه قم می باشد.در رابطه با فقه معاصر نیز، ایشان در چند سال اخیر به بررسی مباحث فقه اجتماعی پرداخته اند. صوت و تقریر جلسات این درس، به علاوه ارائه کلیات مطالب ارائه شده در هر جلسه با هدف آشنائی بیشتر با محتوای هر درس، به تفکیک جلسات در همین صفحه ارائه شده است.

فقه روابط اجتماعی (عدل و ظلم) 8

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در جلسات قبل نقض‌هایی را که به حسن و قبح اشعری وارد بود بیان کردیم و گفتیم زنجیره‌ای از وجوب معرفت الله و وجوب طاعت و حرمت معصیت وابسته به حسن و قبح عقلی است و در مقابل با مخالفت شهید صدر (ره) مواجه شدیم که ایشان منکر وابستگی شدند و بیان داشتند که بدون اینکه حسن و قبح را عقلی و ذاتی بدانیم می‌توانیم وجوب معرفت الله و وجوب طاعت و حرمت معصیت را اثبات نماییم.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">طبق مبنای مرحوم شهید صدر (ره) چگونه می‌توان با توجه به طبع آدمیان و احتمالات قابل‌اعتنا بدون نیاز به اثبات حسن و قبح عقلی و ذاتی، وجوب معرفت الله، وجوب طاعت و حرمت معصیت را اثبات نمود؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به اینکه مرحوم شهید صدر (ره) وجوب معرفت الله، وجوب طاعت و حرمت معصیت را بدون قائل شدن به حسن و قبح عقلی و ذاتی قابل اثبات می‌دانند می‌توان ایشان را پیرو مکتب اشاعره دانست؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">اینکه شهید صدر (ره) می‌فرمایند رفتارهای انسان برخی طبیعی و برخی جبلی و بعضی عقلی است به چه معناست؟ و چه ارتباطی با ما نحن فیه دارد؟ و اینکه می‌فرمایند اقدام به طاعت و اجتناب از معصیت برآمده از یک امر جبلی و غریزی است نه حکم عقلی به چه معناست؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا افعال غریزی و جبلی تفاوت ماهوی و اساسی&nbsp;با افعالی که از مبدأ حکم عقل عملی صادر می‌شود دارد یا خیر؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در بررسی و نقد فرمایش شهید صدر (ره) این سؤال مطرح می‌شود که آیا افعال جبلی اختیاری‌اند و مبادی ارادی در آن‌ها ایجاد می‌شود یا خیر؟</li></ul>استاد معظم آیت الله اعرافی در هفتمین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی در بحث عدل و ظلم در سال تحصیلی 1403 ـ 1402 با ذکر خلاصه‌ای از مباحث پیشین به بیان ادله مرحوم شهید صدر (ره) می‌پردازند و که لازم است به منظور بهره‌مندی از تفصیل مطالب مذکور فایل صوتی جلسه هفتم را استماع بفرمایید.

فقه روابط اجتماعی (عدل و ظلم) 7

<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در مباحث گذشته مطرح شد که اشاعره معتقدند که حسن و قبح یک امر ذاتی با قطع‌نظر از اعتبار شارع نیست بلکه حقیقت آن تابع اعتبار شارع است و در مقابل عدلیه قائل به حسن و قبح ذاتی یا عقلی بود و این مسئله شبیه مسئله جبر و اختیار و حدوث و قدم قرآن از مسائل تاریخی دامنه‌داری است که خیلی از مسائل جهان اسلام و حتی جنگ و صلح با این‌ها گره‌خورده است.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">یکی از مهم‌ترین اشکالاتی که آقایان فلاسفه به نظریه اشاعره دارند نقض‌هایی است که به کلام آنها وارد می‌شود و این نقض‌ها ریشه در تاریخ تفکر کلامی معتزله و امامیه دارد و عمده این نقض‌ها به این برمی‌گردد که اگر اشاعره حسن و قبح&nbsp; عقلی و ذاتی و منهای شرع را نپذیرند در کار خود گیر می‌کنند و پای آنها می‌لنگد، مثلاً در اثبات کاشفیت معجزه از حقانیت دین، اثبات این‌که وعده وعیدهای خدا، اثبات وجوب طاعت و حرمت معصیت، زنجیره‌ای از مسائل است که همگی مبتنی بر فلسفه اخلاق و حسن و قبح ذاتی است و اگر آن را نپذیرند در وجوب طاعت و معرفت و حرمت معصیت دستشان بسته می‌شود و حتی در اصل اثبات اصل دین با مشکل مواجه می‌شوند.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">بر خلاف نظریه پیشین مرحوم شهید صدر (ره) نظریه دومی را مطرح می‌کند که وجوب معرفت و طاعت و حرمت معصیت و اثبات معجزه و اعتماد بر معجزه و انبیا نیاز به حسن و قبح عقلی ندارد و بدون آن‌هم این‌ها برقرار است.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">از آنجایی که نقض‌های مذکور در فضای متشرعه و دینی پیش می‌آید و برای کسانی که اعتقاد به مسائل دینی ندارند کاربردی ندارد آیا می‌توان کلام شهید صدر (ره) را کلامی موجه دانست و معتقد شد که حسن و قبح ذاتی و عقلی از مبادی اثبات خدا و وجوب طاعت و معصیت نیست؟</li></ul>استاد معظم آیت الله اعرافی در ششمین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی در موضوع عدل و ظلم در سال تحصیلی 1403 ـ 1402 با ذکر مقدمه به نقض‌هایی که به نظریه اشاعره پیرامون حسن و قبح وارد می‌شود می‌پردازند و پس از آن نظریه‌ای جدید از مرحوم شهید صدر (ره) بیان می‌دارند که لازم است تفصیل مطالب مذکور را در فایل صوتی جلسه ششم جویا شوید.

فقه روابط اجتماعی (عدل و ظلم) 6

<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به مطالبی که در جلسات گذشته مطرح شده برخی از صاحب نظران، حسن و قبح را جزء مفاهیم اعتباری می‌دانند و برخی آن دو را معقول ثانی فلسفی می‌دانند.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آنچه که در سنت اسلامی به عنوان نظر اشاعره شکل‌گرفته است (اگر چه نظریاتی هم در سنت‌های دیگر دینی و غیر دینی وجود دارد که کسی حقیقت حسن و قبح را به‌عنوان واقعیت نپذیرد) این است که حسن و قبح از مفاهیم اعتباری قلمداد می‌کنند و براساس این نظریه حسن و قبح تابع اعتبار معتبِر است و به عبارت دیگر آنها می‌کنند.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">عمده‌ترین دلیل‌هایی که اشاعره برای نفی حسن و قبح ذاتی و عقلی بیان نموده‌اند چیست؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به اینکه حسن و قبح از مفاهیم دارای منشأ انتزاع واقعی و بدیهی است چگونه می‌توان واقعیت، ذاتیت و منشأ انتزاع را از حسن و قبح نفی کرد؟ پاسخ اشاعره در این باره چیست؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا می‌توان گفت تعدد فرهنگ‌ها و تفاوت در داوری‌هایی نشان‌دهنده‌ی این است که حسن و قبح واقعیت ندارد و قراردادی و اعتباری است؟ آیا صرف وجود اختلاف، دلیل بر عدم بداهت می‌شود؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به اینکه حسن و قبح بر افعال حمل می‌شود ولی این حمل بر آن افعال ثابت نیست و در حالتی یک فعل محکوم به حسن است در حالتی دیگر محکوم به قبح است مثل صدق و راستگویی که در حالی حسن است و در حالی دیگر که موجب اتلاف نفوس می‌شود قبیح است، آیا می‌توان گفت ای مطلب نشان‌دهنده این است که واقعیتی در فعل نیست و به قرار و اعتبار وابسته است و ذاتی نیست؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا می‌توان گفت اجتماع دو عنوان حسن و قبیح در یکجا نشان می‌دهد که حسن و قبح واقعی نیست و اعتباری است؟</li></ul>استاد معظم آیت الله اعرافی در پنجمین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی در موضوع عدل و ظلم در سال تحصیلی 1403 ـ 1402 با توجه مطالب مذکور در جلسات گذشته به بیان نظریه اشاعره پیرامون حسن و قبح می‌پردازند که برای تببین کامل نظریه اشاعره، ادله و اشکالات بر آنها لازم است فایل صوتی جلسه پنجم استاد معظم کاملاً شنیده شود.

فقه روابط اجتماعی (عدل و ظلم) 5

<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در کتب کلامی و اصول برای حسن قبح معانی متعددی ذکر نموده‌اند برخی برای آن سه معنا و برخی چهار معنا و برخی دیگر آن معانی را به شش و یا هفت معنا برسانده‌اند که آن معانی را از باب مقدمه مباحث بنیادی و نظری در باب حسن و قبح عدل و ظلم بر می‌شماریم.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در فلسفه، حسن و قبح را چگونه معنا می‌کنند؟ آیا در فقه روابط اجتماعی این معنا محل بحث است؟ در مکاتب فکری دیگر کدام معنا مراد است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا با توجه به اینکه ملائمت یا منافرت با طبع، یکی از ملاکات صدق حسن و قبح است آیا می‌توان گفت که همان معنای محل بحث است که از از دیرباز تا به امروز محل منازعه بین اشاعره و معتزله و دیگر متفکران بوده است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مصلحت و مفسده ناظر به فرد و اشخاص به طور استغراقی که گفته شده است یکی از معنای دیگر حسن و قبح است آیا می‌تواند محل بحث و نزاع باشد؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در معنای حسن و قبح این‌که فعل و رفتار اختیاری به گونه‌ای باشد که شایستگی ستایش یا نکوهش و به عبارتی دیگر استحقاق مدح و ذم را داشته باشد می‌توان از آن به عنوان کانون بحث و نقطه مرکزی نزاع و اختلاف از آن یاد نمود؟ و اینکه آیا افعال در ذات خود استحقاق مدح و یا ذم را دارند یا خیر؟ نظر مکاتب فکری در این باره چگونه است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به تقسیم مفاهیم در فلسفه به اعتباری و واقعی، آیا حسن و قبح معقول ثانی منطقی است و یا از معقولات ماهوی و معقولات اولی؟ و اگر کسی بگوید معقولات اولی است آیا باید بگوید عرضی است؟ و یا اینکه حسن و قبح مفهوم قراردادی و اعتباری و به جعل جاعل و وضع واضع وابسته است و یا اینکه از معقولات فلسفیه است؟&nbsp;&nbsp;</li></ul>استاد معظم آیت الله اعرافی در چهارمین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی در بحث عدل و ظلم در سال تحصیلی 1403 ـ 1402 به بیان نکاتی مقدماتی مشتمل بر معانی مختلف حسن و قبح در مکاتب فکری و همچنین به بحثی فلسفی پیرامون حسن و قبح می‌پردازند که برای روشن شدن تفصیل مطالب مذکور لازم است فایل صوتی جلسه چهارم استاد معظم کاملاً شنیده شود.

فقه روابط اجتماعی (عدل و ظلم) 4

<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">در بحث عدل و ظلم و پایه‌های عقلی آن، آیا مکتب فکری شهید صدر و نظام‌سازی‌های ایشان از حکمت متعالیه فاصله دارد و از منطق رایج ارسطویی که بعداً در تمدن اسلامی امتداد پیداکرده است پیروی می‌کند؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا حسن و قبح همان عدل و ظلم است؟ با توجه به آنکه عینیت و تمایز عدل و ظلم نسبت به حسن و قبح از کلیدی‌ترین مباحث و مسائل است به نحوی که بر مباحث فقهی پرتو می‌افکند، نظرات مکاتب فکری در این باب چگونه است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حقیقت حسن و قبح چیست؟ آیا یک امر ماهوی است، یا یک امر معقول ثانی و یا یک امر قراردادی؟ نظریات در این باب به تفکیک فلسفی چگونه است؟ اندیشه&nbsp; اشاعره در این باره چگونه است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">اینکه اشاعره می‌گویند ما حسن و قبح عقلی را نفی می‌کنیم آیا به این معنا است که ما در مقام شناخت حسن و قبح و محسنات و مقبحات در مقام شناخت و کشف انسداد داریم و عقل ما عاجز است از این‌که پشت‌صحنه را ببیند؟ و یا اینکه آنها حسن و قبح عقلی را به نحو کبروی نفی می‌کنند و می‌گویند حسن و قبح واقعی در افعال نیست؟ در صورت نخست آیا مثل مذهب امامیه فکر می‌کنند؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به اینکه در خیلی از مسائل به مصالح و مفاسد دسترسی نداریم می‌توانیم نسبت به حسن و قبح داوری کنیم؟ نظریه امامیه در این باب چیست؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به اینکه ملاکات در مصالح و مفاسد دایره وسیعی دارد و کشف آن‌ها ساده نیست و باید جهت تزاحم آن‌ها را دید و فی الواقع کاشف از مصالح و مفاسد واقعی شارع است و عقل انسان به این علت که علمش و شناختش نسبت به حقایق پشت پرده محدود است، آیا می‌توان گفت این عدلٌ و حسنٌ یا این ظلمٌ و قبیحٌ و به دنبال آن باید و نبایدی را آورد؟ مرحوم استرآبادی در این باره چه می‌فرمایند؟&nbsp;</li></ul>استاد معظم آیت الله اعرافی در سومین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی با موضوع عدل و ظلم در سال تحصیلی 1403 ـ 1402 در صدد پاسخ به مسائل فوق‌الذکر هستند.برای روشن شدن پاسخ مطالب مذکور لازم است فایل صوتی جلسه سوم درس استاد معظم شنیده شود.

فقه روابط اجتماعی (عدل و ظلم) 3

<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به مقدماتی که در جلسه قبل بیان شد آیا عروض عنوان عدل و ظلم بر افعال اختیاری انسان، احکام وجوب و حرمت و استحباب و کراهت را به وجود می‌آورد یا خیر؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا در غیر از علوم اسلامی یعنی علوم انسانی مثل تعلیم و تربیت، علوم اجتماعی، جامعه‌شناسی، مدیریت و.. مقوله ظلم و عدل ظرفیت طرح را دارد؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">لغویین در کتاب‌های لغت ظلم را چگونه تعریف نموده‌اند؟ آیا تعاریف مختلف ظلم عرفی هستند و از ارتکازات عمومی به دست آمده‌اند؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به تعریف‌های مختلفی مثل اخذک حق غیرک، وضع الشیء فی غیر موضعه (که گاهی با قید تعدیا است)، سلب کل ذی‌حق حقه و خروج از اعتدال و اقتصاد و میانه‌روی که برای ظلم آمده است آیا می‌توان برای آن‌ها یک تعبیر جامع&nbsp; و قدر مشترک یافت نمود؟ و آیا می‌توان مفاد واحدی از همه اصطیاد کرد؟ چگونه ممکن است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">اگر مفهوم ظلم خروج از اعتدال و میانه‌روی باشد آیا می‌توان برای مفاهیمی مثل شجاعت حد اعتدال و میانه را تصور نمود؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp; اگر مفهوم ظلم را وضع شیء فی غیر موضعه بدانیم آیا شامل سلب حق هم می‌شود؟ د چه صورت می‌توانند آن دو بر یکدیگر منطبق شوند؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به مفهوم عام تحلیلی لغوی که در ارتکازات لغت‌شناسی وجود دارد و بر روی نظریه در باب فضیلت و رذیلت پیاده شده است آیا فضیلت مسیر تعادل در مقابل افراط و تفریط است و ظلم همان افراط و تفریط است؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا می‌توان گفت عدالت همان سیر مستقیم است؟ تعبیر مرحوم آیت الله خویی رحمه الله در این باب چه بوده است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مرحوم نراقی در کتاب شریف جامع السعادات برای مفهوم ظلم چند معنا ذکر می‌فرمایند؟ رابطه آن دو مفهوم چگونه است؟ طبق فرمایش ایشان رابطه انسان با خداوند و سایر مخلوقات به چه صورت در مقوله عدل و ظلم می‌گنجد؟</li></ul>استاد معظم آیت الله اعرافی در دومین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی در سال تحصیلی 1403 ـ 1402 در صدد پاسخ به مسائل فوق‌الذکر هستند.برای روشن شدن پاسخ مطالب مذکور لازم است فایل صوتی جلسه دوم درس استاد معظم شنیده شود.

فقه روابط اجتماعی (عدل و ظلم) 2

<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">از آنجایی که یکی از دوگانه‌های مهم اجتماعی و روابط بین انسان ها ظلم و عدل است آیا عدل و ظلم در بحث فقه روابط اجتماعی جایگاهی دارد؟ آیا از لحاظ فقهی ظلم می‌تواند دارای احکام الزامی واضحی باشد؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">با توجه به اینکه بحث ظلم و عدل دارای ابعاد و جهات مختلف دارد و در علوم و دانش‌های مختلف تجربی، قراردادی و اعتباری مقوله ظلم و عدل محل بحث و توجه است آیا در علم فلسفه نیز مورد بحث و توجه قرار گرفته است؟ به تبع علم فلسفه، در علم کلام به مقوله عدل و ظلم چگونه پرداخته شده است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا عدل و ظلم در همه مذاهب به عنوان اصول دین شمرده شده است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">از آنجایی که اوضحیت عدل و ظلم در علم اخلاق و به تبع آن فلسفه اخلاق روشن است آیا می‌توان از آن به عنوان فضیلت و رذیلت یاد نمود؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا با توجه با اینکه عدل و ظلم از ملکات هستند و فقه به رفتارها می‌پردازد بحث عدل و ظلم در فقه جایگاهی دارد؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا عدل و ظلم منحصراً در مقابل یکدیگرند و در صورت نبود ظلم منحصراً عدالت متصور است؟ آیا به تعاون بر اثم تعاون بر ظلم گفته می‌شود؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا در فقه می‌توان حکم به حرمت ظلم و وجوب عدل داد؟&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">جایگاه عدل و ظلم در علوم اسلامی متن محور (غیر از علوم مسئله‌محور مثل فلسفه و کلام اخلاق و فقه) مثل تفسیر و حدیث چگونه است؟</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">آیا در علم اصول که یک بحث منهجی و متدولوژیک است با توجه به اینکه احکام عقل عملی حسن و قبح منحصر در ظلم و عدل نمی‌شود می‌توان یکی از مهم‌ترین مصادیق قانون ملازمه، العدل حسنٌ و الظلم قبیحً باشد؟</li></ul>در اولین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی که توسط استاد معظم آیت الله اعرافی تدریس می‌شود در صدد پاسخ به مسائل فوق‌الذکر هستند.برای روشن شدن پاسخ مسائل فوق الذکر لازم است فایل صوتی جلسه اول درس استاد معظم استماع فرمایید.

فقه روابط اجتماعی (عدل و ظلم) 1

large_تربیت شمس.png

medium_تربیت شمس.png

small_تربیت شمس.png

thumbnail_تربیت شمس.png

تربیت شمس.png

فقه-تعلیم-و-تربیت

تعلیم-و-تربیت

فقه تربیت

فقه تربیت 43

فقه تربیت 42

استاد امین اسد پور از اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم بوده و به تدریس دروس فقه و اصول و همچنین دروس فلسفه اشتغال داشته و هر ساله طلاب به بهره گیری از دروس ایشان مشغول هستند.استاد اسد پور در کنار تدریس در مسائل مذکور به تدریس هرمنوتیک، انسان شناسی و اموری از این قبیل در مرکز تخصصی اسراء پرداخته اند.اکنون استاد اسد پور عضو شورای علمی طرح شهید صدر در بنیاد شیخ انصاری بوده و به داوری طرح های پژوهشی ارائه شده به این بنیاد می پردازند.از دیگر خصوصیات ایشان، تمایل فکری و بررسی تحلیلی آراء امام خمینی توسط ایشان می باشد.

استاد مهدی شب زنده دار از اساتید مطرح حوزه علمیه قم بوده و به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال دارند.ایشان در فروردین ماه سال 1392 با حکم رهبر معظم انقلاب به عضویت در شورای نگهبان در آمدند، در ادامه نیز این حکم در سال 1401 توسط ایشان تمدید گردید.از اساتید مطرح ایشان باید به میرزا جواد تبریزی، مرتضی حائری یزدی و حسین وحید خراسانی اشاره کرد.پس از تدوین دو کتاب “الفائق فی الأصول” و “الشخص الإعتباری” توسط دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه، استاد شب زنده دار علاوه بر تدریس عناوین مد نظر در دروس خارج خود، به تدریس خارج این دو کتاب نیز پرداختند؛ تمامی صوت جلسات و تقریرات این درس در همین صفحه بارگزاری شده است.&nbsp;&nbsp;

بسم الله الرحمن الرحيم<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مشخصات فردی: علی عندلیبی در سال 1334 (68 سال) متولد در شهر فامنین از استان همدان&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تحصیلات حوزوی:&nbsp;در سال 1349 وارد حوزه علمیه قم شده و دوره سطح را در مدت پنج سال با استفاده از محضر اساتید معظم حضرات آقایان طالقانی، باکوئی، دوزدوزانی، علوی‌گرگانی، شهید حقانی، اعتمادی، ستوده، حرم‌پناهی، محمدی‌گیلانی، راستی‌کاشانی، طاهری‌خرم‌آبادی و... به پایان رسانده و از سال 1354 به مدت 17 سال از درس خارج فقه و اصول اساتید معزز حضرات آیات &nbsp;شیخ کاظم تبریزی، شیخ جواد تبریزی، شیخ مرتضی حائری، وحید خراسانی و مؤمن استفاده کرده و در سال 1372 همراه با اخذ مدرک سطح4 موفق به دریافت گواهی اجتهاد از طرف حضرات آیات جناب آقایان مؤمن و طاهری‌خرم‌آبادی شده است. ایشان در رشته فلسفه از محضر اساتید گرانمایه جناب آقایان محمدی‌گیلانی و جوادی‌آملی کتاب‌های شرح منظومه، اسفار و شفاء را آموزش دیده است.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;">تدریس و پژوهش:</li></ul>تدریس سطح تا سال 1376 و پس از آن تدریس خارج فقه و اصول در موسسه بقیه الله (عج) و سایر مراکز فقهی و به صورت آزاد و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی (ص). موضوعات تدریس و تحقیق&nbsp;فقهی ایشان عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه بورس و&nbsp;بازار سرمایه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه&nbsp;شرکت‌های سهامی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">مکاسب، بیع و ربا</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">شخص حقوقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">جامعه‌شناسی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">تغییر جنسیت</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ارث&nbsp;زوجه از عقار</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ولایت فقیه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">احکام مفقودالاثر</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">غنا و موسیقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">خمس</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">زکات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صلات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صوم و مسائل مستحدثه آن</li></ul>همکاری با دفتر همکاری حوزه و دانشگاه حدود 10 سال.همکاری با مدارج علمی مدیریت حوزه علمیه قم از سال 1372 به عنوان داور، راهنما، مشاور و عضویت در کمیته تخصصی فقه و اصول. و&nbsp;استاد راهنما و مشاور ده‌ها پایان‌نامه در موضوعات معاصر حوزه اقتصادی و مالی&nbsp;همکاری با مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام در تدوین کتب و مقالات برای مجمع فقه جده.&nbsp;تدوین کتاب رسمی اصول فقه شیعه برای ارسال به آن مجمع.عضویت در مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان.ممتحن اجتهاد نامزدهای عضویت در مجلس خبرگان رهبریعضو&nbsp;گروه اقتصادی موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی.تأسیس گروه فقهی با همکاری عده‌ای از اساتید برای تدوین کتاب جامع فقهی مشتمل بر آراء فقهاء و ادلّه آنها از متقدمین تا دوران معاصر.عضو کرسی علمی فقه و اصول هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی و نقد و مناظره.همکاری با گروه‌های علمی فقه‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.عضو&nbsp;شورای علمی دفتر فقه معاصر حوزه‌های علمیه از سال 1395.عضو هيات امناء موسسه عالی فقه و علوم اسلامی.&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تألیفات و آثار علمی: از ایشان آثار علمی متعددی به‌جای ماننده که برخی نیز چاپ شده از جمله:</li></ul>اصول: کتاب قواعد اصول الفقه علی مذهب الإمامیّة.فقه: کتاب الخمس حدود 10 جلد، فقه البورصة والأوراق المالية 4 جلد، کتاب الإعتکاف، رسالة فی تنجیس المتنجس، رسالة فی التحکیم فی القضاء، رسالة بطاقة الإئتمان، رسالة فی بیع الدین، رسالة فی عفو المجنی‌علیه، رسالة فی الصلاة خلف المقام حیث ما کان، رسالة فی غسل الإحرام.رجال: کتاب ابراهیم بن هاشم مشتمل بر قواعد عامه و توثیقات عامه رجالی.تاریخ: کتاب فاطمة بعد أبیها سلام‌الله علیهما وآلهما. &nbsp;جامعه‌شناسی: مقومات جامعه، قانونمندی جامعه، قوانین حاکم بر جامعه، جبر اجتماعی، تغییرات اجتماعی، تفکرات اجتماعی مسلمانان، تفکرات اجتماعی دوران باستان.&nbsp;همکاری در تالیف کتاب الفائق فی الاصولهمکاری در تالیف کتاب الشخص الاعتباری (ماهیت و احکام شخص حقوقی)&nbsp;

استاد محمد محمدی قائنی، از اساتید مطرح درس خارج حوزه علمیه قم بوده، و علاوه بر تدریس دروس مرسوم فقهی و اصولی سنتی با عناونی همچون "کتاب الدیات" و &nbsp;"کتاب القصاص" در فقه، و “نواهی” و “مفاهیم” در اصول، به تدریس درس خارج فقه معاصر نیز پرداخته اند.&nbsp;درس خارج فقه پزشکی استاد قائینی به یکی از دروس مهم فقه معاصر تبدیل شده است.&nbsp;از اساتید ایشام به مرحوم آیت الله خوئی و آیت الله تبریزی اشاره کرد.علاوه بر تدریس، استاد به تألیف کتاب نیز اشتغال داشته و کتبی متعدد از ایشان به انتشار رسیده است، یکی از این کتاب ها کتاب “المبسوط فی فقه المسائل المعاصر” است، که به بررسی فقهی چندی از مسائل معاصر پرداخته است.

استاد سید علی مدرسی طباطبائی، معروف به سید علی مدرسی یزدی در سال 1336 در یزد دیده به جهان گشود. و اکنون نماینده مردم فارس در مجلس خیرگان رهبری می باشد.از اساتید ایشان در دوره تحصیل و شرکت در دورس خارج می توان به شیخ مرتضی حائری، میرزا جواد تبریزی و آیت الله وحید خراسانی اشاره کرد.ایشان در سال های اخیر به تدریس دوری فقه معاصر برای تأمین نیاز جامعه پرداخته اند، و دروسی همچون فقه قانون گذاری و فقه اقتصاد را تدریس نموده اند.