زکات که بررسی آن از چند جلسه قبل شروع شده است، یکی از درآمدهای نظام اسلامی است. استاد در این جلسه برای بدست آوردن نگاهی کلی و نظام وار از ادله زکات درباب درآمدهای نظام اسلامی به بررسی موارد نه گانه وجوب زکات پرداخته که البته علاوه بر شروط عامه، هر کدام شروطی خاص به خود را نیز دارند.&nbsp;استاد هدف از بررسی این موارد را با اینکه در ظاهر امر ارتباطی بین درآمدهای نظام اسلامی با بررسی جزئی موارد نه گانه زکات وجود ندارد، اینچنین بیان کرده اند که با بررسی این موارد است که می توان به نگاه کلی و نظام درآمدی در اسلام برسیم و در غیر این صورت اگر مطلبی نیز بیان شود، اطمینانی نبوده و استحسانی می باشد.زکات تحت شرایط خاص واجب است و در هر شرایطی قابل اعمال نیست.شرایط عمومی و خاصی وجود دارد که باید در وجوب زکات رعایت شوند. تجربیات گذشته در زمینه‌های مالیاتی و اقتصادی مهم هستند و باید به دقت بررسی شوند.درآمدهای اصلی آن زمان به سه بخش تقسیم می‌شد: کشاورزی (غلات اربع)، دامداری (انعام ثلاثه) و بازرگانی (نقدین). حد نصاب و ملکیت مکلف در زمان تعلق زکات از شرایط مهم هستند. زمان تعلق زکات با زمان وجوب پرداخت آن متفاوت است. بحث زکات انعام ثلاثه به دلیل شرایط فعلی کمتر مورد توجه است و زکات نقدین قبلاً به تفصیل بررسی شده است. تغییرات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می‌توانند بر نظریات زکات تأثیر بگذارند. رشد و توسعه صنعت و تجارت تأثیر زیادی بر نظام مالی اسلامی داشته و نظام مالی اسلامی باید با این تغییرات سازگار شود.خمس به عنوان مکمل نظام مالی اسلامی در صورت کم شدن درآمد زکات عمل می‌کند.

large_درآمد مدرسی.png

medium_درآمد مدرسی.png

small_درآمد مدرسی.png

thumbnail_درآمد مدرسی.png

درآمد مدرسی.png

نظام اقتصادی اسلام

اقتصاد-اسلامی

درآمدهای نظام اسلامی

درآمدهای نظام اسلامی 5

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

در ادامه بحث از زکات در جلسه گذشته در این جلسه استاد پس از ادامه بررسی معنای زکات، به بیان اهمیت زکات می پردازند، به این صورت که در آیات قرآن کریم زکات در کنار صلاة گذاشته شده است و واضح ات که نماز پایه دین است، از این رو اهمیت زکات در اسلام روشن می شود. همچنین درباب بیان اهمیت زکات روایات متعددی نیز در مسأله وجود دارد که به وضوح اهمیت زکات را نشان می دهندو البته اهمیت پرداخت زکات به این معنی نیست که در فرضی که موارد نه گانه زکات مصداق نداشته باشند، نظام اسلامی هیچ گونه درآمدی نخواهد داشت، بلکه نظام اسلامی درآمدهای مختلفی دارد که بعدا به بررسی آنها پرداخته خواهد شد.در ادامه جلسه نیز استاد به بررسی موارد وجوب زکات پرداخته اند و نکاتی را در رابطه این ادله با درآمد های نظام اسلامی مطرح نموده اند.به نقل از پیامبر اکرم و امامان معصوم، زکات در نه چیز واجب شده است که شامل غلات اربع، انعام ثلاثه و نقدین می‌شود و ترک آن عواقب شدیدی دارد، از جمله تبدیل شدن به اژدهایی از آتش در روز قیامت. این اهمیت در قرآن نیز تأیید شده، جایی که زکات در کنار نماز ذکر شده است. همچنین، زکات به عنوان یکی از ضروریات دین مطرح شده که منکر آن مرتد می شود. در نهایت، بحث بر این است که زکات فقط به نه چیز محدود نیست و پرداخت‌های مالی دیگر نیز در اسلام وجود دارد که مکمل زکات هستند.در نهایت، پرداخت زکات و سایر پرداخت‌های مالی در اسلام به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که نیازهای جامعه را در شرایط مختلف تأمین کنند و این امر نشان‌دهنده پویا بودن سیستم مالی اسلام است.

درآمدهای نظام اسلامی 4

در این جلسه استاد به بررسی معنای کلمه “زکات” پرداخته اند، چرا که به نظر استاد در ادله شرعیه معنای لغوی زکات اراده نشده است. به همین جهت برای فهم معنای زکات باید به بررسی آیات و روایاتی که این لفظ در آنها استفاده شده است، پرداخت و با توجه به مجموعه قرائن، معنای کلمه زکات را در ادله شرعیه تعیین نمود.در ادامه جلسه نیز استاد به بررسی قرائن برای فهم معنای زکات پرداخته و &nbsp;بیان داشته اند:در بسیاری از آیات قرآن، زکات نمی‌تواند به معنای لغوی آن باشد. در میان انواع وضع، وضع تعیینی و وضع بالاستعمال در اینجا مدنظر نیستند. احتمال داده می‌شود که زکات به نحو مجاز و با قرینه‌ای واضح به کار رفته باشد. در دیدگاه علامه عسکری، زکات معنای اعمی دارد و شامل انواع صدقات واجب از جمله خمس می‌شود. علامه عسکری به عبارتی از رسول اکرم (ص) استناد می‌کند که در آن، زکات به معنای اعم از صدقات واجب و خمس آمده است.نقد این دیدگاه: با بررسی‌های دیگر، این نامه با مضمون متفاوتی نقل شده و استدلال علامه عسکری ناتمام است. نامه‌ای که علامه عسکری به آن استناد می‌کند در منابع دیگر به شکلی متفاوت نقل شده است.بر اساس نقل ابن هشام و دیگران، زکات نمی‌تواند معنای اعمی داشته باشد که شامل خمس نیز باشد. همچنین در میان فقها تردیدی نیست که زکات به معنای معروف و مشخصی به کار می‌رود.&nbsp;رجوع به روایات و آیات برای روشن کردن معنای زکات واجببررسی آیه شریفه زکات:حکم صدقه یا زکات واجب در سال هشتم پس از هجرت صادر شده است.آیه 103 سوره برائت که به وجوب زکات اشاره می‌کند: "خذ من أموالهم صدقة تطهرهم وتزكيهم بها وصل عليهم إن صلاتك سكن لهم والله سميع عليم".مناقشه در دلالت آیه شریفه بر وجوب زکات:&nbsp; &nbsp; - برخی معتقدند این آیه مربوط به زکات نیست و در سیاق آیات متخلفین از جهاد آمده است.&nbsp; &nbsp; - نقد این ادعا: در قرآن کریم آیات زیادی وجود دارد که به حسب ظاهر تناسبی با سیاق قبل و بعد خود ندارند.&nbsp;روایت عبدالله بن سنان که از امام صادق (ع) نقل شده، به وضوح دلالت بر وجوب زکات دارد.در این روایت، پیامبر اکرم (ص) در ماه رمضان اعلام می‌کنند که زکات بر مسلمانان واجب شده است.

درآمدهای نظام اسلامی 3

از آنجا که اسلام نظامی است که توجه به مسائل اجتماعی دارد، باید برای هزینه های اجتماعی درآمدهایی را تصویر کرده باشد. بنابراین بحث از نظام درآمدهای در جامعه اسلامی بسیار مؤثر است.اساسا بشر در طول تاریخ با نظام های درآمدی مختلفی مواجه بوده است و این نظام ها دچار تغییرات زیادی گردیده اند.درآمدهای نظام اسلامی را می توان در قالب های مختلفی تقسیم نمود، مثلا می توان با توجه به اشتراط یا عدم اشتراط قصد قربت در حصول این درآمدها، آنها را تقسیم نمود؛ چرا که در پرداخت هایی مانند زکات یا خمس قصد قربت شرط است اما در پرداخت جزیه و خراج چنین شرطی وجود ندارد. همچنین می شود درآمدها را بر اساس میزان درآمد و یا به صورت مطلق تقسیم نمود؛ مانند خمس که بر &nbsp;اساس میزان درآمد باید پرداخت شود، اما زکات فطره بر همه افراد غیر فقیر به یک میزان واجب است.نظام‌های مالی در اسلام برای تأمین هزینه‌های اجتماعی طراحی شده‌اند و در قرآن و روایات به آن‌ها اشاره شده است. این نظام‌ها در طول تاریخ تغییرات زیادی داشته‌اند، مانند مالیات بر محصولات اراضی، سرانه، ارث، و اخیراً مالیات بر درآمد خالص و ارزش افزوده.پرداخت‌های مالی در اسلام تنوع زیادی دارند، از جمله مالیات بر اراضی، سرانه، درآمد (خمس)، استفاده از منابع طبیعی، و زکات فطره. برخی از این پرداخت‌ها عبادی هستند و برخی عمومی. مالیات‌ها در اسلام به تناسبی، تنازلی، و تصاعدی تقسیم می‌شوند.زکات به عنوان یکی از مهم‌ترین پرداخت‌های مالی در اسلام به معنای طهارت و نمو است و در قرآن به معنای پرداخت مالی آمده است. زکات در ادیان سابقه نیز وجود داشته و در تمدن‌های قدیمی مانند بابل نیز مشابهاتی دارد.نظام مالی اسلامی به عنوان یک مجموعه به هم پیوسته و جامع برای کل مسلمانان طراحی شده است و نباید به صورت بخشی به آن نگریسته شود. این نظام دارای انعطاف‌پذیری است و برای نیازهای مختلف مالی جامعه اسلامی برنامه‌ریزی شده است.

درآمدهای نظام اسلامی 2

درس درآمدهای نظام اسلامی، در سال تحصیلی 1403-1402 توسط استاد سید محمد رضا مدرسی یزدی در روز های سه شنبه ارائه می شود.استاد در ابتدای کلاس و قبل از شروع بحث در اصل موضوع بحث نکاتی را پیرامون اسناد مسائل مختلف به اسلام آن هم با تمسک به روایات ضعیف السند و ادله ای که قابل اعتماد نیستند، ذکر کرده اند.همچنین به قاعده عدم خلو وقایع حیات از حکم اشاره کرده و نکاتی را در رابطه با آن بیان نموده اند. به نظر استاد اینکه قرآن نیز دربردارنده تمام نیازات بشر به گونه‌ای که قابل فهم برای همه باشد، صحیح نیست بلکه قرآن اگرچه مشتمل بر تمام نیازات است، اما این فهم به اهل قرآن واگذار شده است و عمومی نیست.در ادامه جلسه استاد به این نکته نیز تذکر داده اند که در کنار توجه به نصوص و منابع دینی، نباید از تجربیات بشری نیز غافل شد، چرا که این موارد می تواند بسیار مؤثر باشند. مثلا اگر کسی تمام مواردی که در ادله برای کسب روزی ذکر شده است را رعایت نماید، اما به تجربیات روز و به ابراز کسب جدید توجه نکند، معلوم نیست که در کسب روزی موفق باشد. اما در هر صورت رعایت این نکته که برای انتساب مطلبی به اسلام باید از دلیل قطع یا قطعی استفاده کرد و از غیر این موارد برای انتساب به اسلام نباید بهره برد، امری ضروری است.در ادامه جلسه استاد به مباحثی در پیرامون موضوع اصل پرداخته و درآمدهای نظام اسلامی پراخته و موضوع درس را تبیین کرده اند.&nbsp;مطالب مطرح شده در این جلسه:در این جلسه نیاز به بررسی مسائل فقهی معاصر که تاکنون کمتر یا اصلاً مورد توجه قرار نگرفته‌اند مطرح شده است. در این راستا، بحث‌هایی مانند علم، اقتصاد، محیط زیست، پزشکی و داروها به عنوان مسائلی که به اسلام نسبت داده می‌شوند، مورد بررسی قرار گرفته است. اما برخی افراد، بدون رعایت حجت و ضوابط فنی، نظرات خود را به عنوان نظرات اسلامی اعلام کرده و به روایاتی که قابل اعتماد نیستند، تمسک می‌کنند.بعضی از افراد و حتی اهل فضل علم و دین، در بحث مذهبی و فقهی، معیارهای فنی را فراموش کرده و به جای حجت و قطعیت، به استدلال‌های شخصی و تجربی روی می‌آورند. این افراد باید در نظر داشته باشند که بدون حجت و قطعیت، نمی‌توانند نظرات خود را به عنوان نظرات اسلامی اعلام کنند.&nbsp;باید توجه داشت که در اسلام، عقل بشر و تجربه‌ی انسان تعطیل نیست و باید آن‌ها را در نظر گرفت. همچنین در سیاست‌های حقوقیو اجتماعی نیز، دستاوردهای بشری و تجربه بشر باید مورد توجه قرار گیرد. با این حال، بعضی افراد با تجربه و دین‌دار، گاهی نکات اساسی را اشتباه درک کرده و به دلایل غیرقطعی پایبند می‌شوند.&nbsp;هنگام تصمیم‌گیری و انجام اعمال، باید تلاش کرد تا توازن مناسبی بین اصول دینی و دستاوردهای بشری حفظ شود. باید توجه داشت که استفاده از دستاوردهای بشری باید با رعایت اصول و اخلاقیات اسلام صورت گیرد.به عنوان مثال، در مورد نفقه زن و فرزند، اسلام تعیین کرده است که نفقه وظیفه شوهر نسبت به همسر و فرزندان است. اما شکل و روش تأمین نفقه ممکن است با توجه به شرایط مختلف جامعه و فرصت‌های موجود، متفاوت باشد. در اینجا، می‌توان از دستاوردهای بشری استفاده کرد تا روش‌های بهینه‌تری برای تأمین نفقه پیدا کرد.بنابراین، استفاده از دستاوردهای بشری به تناسب با اصول دینی و با رعایت حجت و قطعیت، می‌تواند به بهبود شرایط زندگی و پاسخ به نیازهای جامعه کمک کند. اما باید همواره در نظر داشت که استفاده از این دستاوردها به نحوی باشد که با اصول دینی سازگار باشد و منافاتی با آنها نداشته باشد.

درآمدهای نظام اسلامی 1

در این جلسه استاد به بررسی پنجمین وظیفه‌ای که بر عهده حکومت اسلامی می باشد پرداخته اند. این وظیفه عبارت است از تأمین مالی در راه ماندگان، که در ادله شرعیه با عنوان “ابن السبیل” مطرح شده است، بنابراین برای بررسی و تعیین مراد از این وظیفه، باید مراد از این اصطلاح روشن و مشخص گردد، از این رو استاد در این جلسه نکاتی را در باب موضوع شناسی ابن سبیل بیان فرموده اند.در ناحیه حکم شناسی ابن سبیل، چه پرداخت هزینه برای بازگشت توسط حکومت اسلامی لازم باشد و چه اینکه لازم باشد خود حکومت وسیله بازگشت آنها را فراهم کند، در هر صورت باید زیرساخت هایی برای رجوع این افراد فراهم آورده شود، تا این افراد بتوانند با مراجعه به آن محل، برای بازگشت تأمین مالی شوند.پس از بیان این مطالب، در ادامه جلسه استاد به بررسی ادله ای که برای اثبات این وظیفه قابل تمسک هستند، پرداخته اند.

large_نظام اقتصادی.png

medium_نظام اقتصادی.png

small_نظام اقتصادی.png

thumbnail_نظام اقتصادی.png

نظام اقتصادی.png

نظام-های-اقتصادی

بسم الله الرحمن الرحيم<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مشخصات فردی: علی عندلیبی در سال 1334 (68 سال) متولد در شهر فامنین از استان همدان&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تحصیلات حوزوی:&nbsp;در سال 1349 وارد حوزه علمیه قم شده و دوره سطح را در مدت پنج سال با استفاده از محضر اساتید معظم حضرات آقایان طالقانی، باکوئی، دوزدوزانی، علوی‌گرگانی، شهید حقانی، اعتمادی، ستوده، حرم‌پناهی، محمدی‌گیلانی، راستی‌کاشانی، طاهری‌خرم‌آبادی و... به پایان رسانده و از سال 1354 به مدت 17 سال از درس خارج فقه و اصول اساتید معزز حضرات آیات &nbsp;شیخ کاظم تبریزی، شیخ جواد تبریزی، شیخ مرتضی حائری، وحید خراسانی و مؤمن استفاده کرده و در سال 1372 همراه با اخذ مدرک سطح4 موفق به دریافت گواهی اجتهاد از طرف حضرات آیات جناب آقایان مؤمن و طاهری‌خرم‌آبادی شده است. ایشان در رشته فلسفه از محضر اساتید گرانمایه جناب آقایان محمدی‌گیلانی و جوادی‌آملی کتاب‌های شرح منظومه، اسفار و شفاء را آموزش دیده است.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;">تدریس و پژوهش:</li></ul>تدریس سطح تا سال 1376 و پس از آن تدریس خارج فقه و اصول در موسسه بقیه الله (عج) و سایر مراکز فقهی و به صورت آزاد و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی (ص). موضوعات تدریس و تحقیق&nbsp;فقهی ایشان عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه بورس و&nbsp;بازار سرمایه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه&nbsp;شرکت‌های سهامی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">مکاسب، بیع و ربا</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">شخص حقوقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">جامعه‌شناسی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">تغییر جنسیت</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ارث&nbsp;زوجه از عقار</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ولایت فقیه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">احکام مفقودالاثر</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">غنا و موسیقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">خمس</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">زکات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صلات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صوم و مسائل مستحدثه آن</li></ul>همکاری با دفتر همکاری حوزه و دانشگاه حدود 10 سال.همکاری با مدارج علمی مدیریت حوزه علمیه قم از سال 1372 به عنوان داور، راهنما، مشاور و عضویت در کمیته تخصصی فقه و اصول. و&nbsp;استاد راهنما و مشاور ده‌ها پایان‌نامه در موضوعات معاصر حوزه اقتصادی و مالی&nbsp;همکاری با مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام در تدوین کتب و مقالات برای مجمع فقه جده.&nbsp;تدوین کتاب رسمی اصول فقه شیعه برای ارسال به آن مجمع.عضویت در مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان.ممتحن اجتهاد نامزدهای عضویت در مجلس خبرگان رهبریعضو&nbsp;گروه اقتصادی موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی.تأسیس گروه فقهی با همکاری عده‌ای از اساتید برای تدوین کتاب جامع فقهی مشتمل بر آراء فقهاء و ادلّه آنها از متقدمین تا دوران معاصر.عضو کرسی علمی فقه و اصول هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی و نقد و مناظره.همکاری با گروه‌های علمی فقه‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.عضو&nbsp;شورای علمی دفتر فقه معاصر حوزه‌های علمیه از سال 1395.عضو هيات امناء موسسه عالی فقه و علوم اسلامی.&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تألیفات و آثار علمی: از ایشان آثار علمی متعددی به‌جای ماننده که برخی نیز چاپ شده از جمله:</li></ul>اصول: کتاب قواعد اصول الفقه علی مذهب الإمامیّة.فقه: کتاب الخمس حدود 10 جلد، فقه البورصة والأوراق المالية 4 جلد، کتاب الإعتکاف، رسالة فی تنجیس المتنجس، رسالة فی التحکیم فی القضاء، رسالة بطاقة الإئتمان، رسالة فی بیع الدین، رسالة فی عفو المجنی‌علیه، رسالة فی الصلاة خلف المقام حیث ما کان، رسالة فی غسل الإحرام.رجال: کتاب ابراهیم بن هاشم مشتمل بر قواعد عامه و توثیقات عامه رجالی.تاریخ: کتاب فاطمة بعد أبیها سلام‌الله علیهما وآلهما. &nbsp;جامعه‌شناسی: مقومات جامعه، قانونمندی جامعه، قوانین حاکم بر جامعه، جبر اجتماعی، تغییرات اجتماعی، تفکرات اجتماعی مسلمانان، تفکرات اجتماعی دوران باستان.&nbsp;همکاری در تالیف کتاب الفائق فی الاصولهمکاری در تالیف کتاب الشخص الاعتباری (ماهیت و احکام شخص حقوقی)&nbsp;

نظام اقتصادی اسلام 20

در این جلسه نیز در ادامه مباحث مطرح شده در چند جلسه گذشته، استاد به بررسی مواردی از دیه می پردازند که پرداخت آن بر عهده حکومت اسلامی لازم می باشد.یکی دیگر از این موارد قتل ناصبی است، چرا که قتل ناصبی واجب بوده و او مهدور الدم خوانده شده است، البته اگر در جایی اثبات ناصبی بودن شخصی ممکن نبود، برای فرار از قصاص نباید او را کشت. اما در هر صورت حکم قتل ناصبی در فقه حکمی ثابت است.ظاهر کلمات اصحاب این است که در قتل چنین فردی اساسا دیه ثابت نمی شود، اما استاد در این جلسه روایتی که دال بر پرداخت دیه او توسط حکومت می باشد، ذکر کرده و به بررسی آن پرداخته اند.یکی دیگر از مواردی که در آن پرداخت دیه بر عهده حکومت اسلامی است، جایی است که قتل بر اساس تهدید محقق شده باشد، مثلا اگر مأموری خانمی بارداری را بترساند و بچه یا حتی خود او در اثر عمل او فوت شوند، در این حالت پرداخت دیه بر عهده حکومت اسلامی می باشد، در مورد این مسئله علاوه بر روایات متعدد، فتاوی فقهاء نیز وجود دارد.

نظام اقتصادی اسلام 19

یکی دیگر از مواردی که پرداخت دیه در آن بر عهده حکومت می باشد، مواردی از قتل عمد است و یکی از این موارد همانطور که در جلسه قبل بدان اشاره شد قتل عمدی شخص مجنون توسط عاقل برای دفاع از خود می باشد.همچنین در جایی که دو نفر اقرار به قتل یک شخص نمایند، یعنی ابتدا شخصی نزد حاکم اقرار به قتل نماید و سپس شخصی دیگر اقرار به همان قتل نماید، در این حالت قول منتسب به مشهور این است که این دو قصاص نمی شوند و دیه نیز از بیت المال باید پرداخته شود، طبق این قول این مورد نیز از صغریات محل بحث ما در وظایف موجود بر عهده حکومت اسلامی می باشد، اما برخی فقهاء مانند شهید ثانی و از آیت الله خوئی قائل به تخییر در قصاص هر یک از اقرار کنندگان توسط اولیاء دم شده و پرداخت دیه را نیز از بیت المال ندانسته اند. از این رو استاد به بررسی ادله این مسئله پرداخته تا روشن شود که آیا این مسئله از صغریات محل بحث است یا خیر؟ استاد پس از بررسی این مسئله قائل به نظر منتشب به مشهور شده اما نه به خاطر وجود دلیل خاص در مسئله بلکه به خاطر عمومات.همچنین در ادامه جلسه به موارد دیگری از صغریات وظیفه محل بحث پرداخته شده است.&nbsp;

نظام اقتصادی اسلام 18

در این جلسه نیز در ادامه مباحث جلسه گذشته به بررسی موارد چالش بر انگیز در صغرای وظیفه پراخت دیه و ارش توسط حکومت اسلامی پرداخته شده است.ابتدا به بحث خطاء قاضی پرداخته شده و در ذیل این بحث دو روایت مطرح شده و سند و دلالت آنها مورد بررسی واقع شده است. در ادامه نیز به مورد دیگری اشاره شده و آن مرگ از روی اجرای حد است، در این حالت آنچه واضح است عدم پرداخت دیه توسط عاقله است، اما اینکه اساسا آیا پرداخت دیه در چنین حالتی لازم است یا لازم نیست در روایات محل اختلاف است. همچنین در مورد کسی که به هنگام اجرای حد فرار گرفته و کشته شده است نیز مباحثی مطرح شده است.

نظام اقتصادی اسلام 17

در ادامه بحث از وظائفی که بر عهده حکومت اسلامی ثابت می باشند، بحث به وظیفه پرداخت دیه و ارش توسط حکومت اسلامی رسیده بود. در چند جلسه گذشته استاد به بررسی صغریات این وظیفه پرداخته اند، و در این جلسه به مواردی چالش برانگیز در رابطه با این ویفه می پردازند، یکی از این موارد که توسط مشهور فقهاء از احکام قتل خطئی استثناء شده است، قتل یک مسلمان توسط مسلمان دیگر در دار کفر می باشد، البته به نظر استاد أقرب به واقع عدم استثناء این مورد از موارد قتل خطئی است. همچنین قتل خطئی کافر ذمی نیز مورد بحث قرار گرفته و به اجماع فقهاء در مورد قتل او دیه بر عهده عاقله نخواهد بود؛ بنابراین اگر خود توان پرداخت دیه را داشت که باید پرداخت کند و در غیر این صورت نیز بیت المال باید عهده دار پرداخت دیه شود. همچنین در مواردی که قاضی به اشتباه حکم به قتل کسی داده است البته به شرط آنکه حکم اشتباه او از روی تقصیر نباشد، این بحث قابل طرح است که در این حالت چه کسی باید دیه را پرداخت کند.

مکاتب-اقتصادی

نظام اقتصادی اسلام 16

استاد امین اسد پور از اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم بوده و به تدریس دروس فقه و اصول و همچنین دروس فلسفه اشتغال داشته و هر ساله طلاب به بهره گیری از دروس ایشان مشغول هستند.استاد اسد پور در کنار تدریس در مسائل مذکور به تدریس هرمنوتیک، انسان شناسی و اموری از این قبیل در مرکز تخصصی اسراء پرداخته اند.اکنون استاد اسد پور عضو شورای علمی طرح شهید صدر در بنیاد شیخ انصاری بوده و به داوری طرح های پژوهشی ارائه شده به این بنیاد می پردازند.از دیگر خصوصیات ایشان، تمایل فکری و بررسی تحلیلی آراء امام خمینی توسط ایشان می باشد.

استاد مهدی شب زنده دار، از اساتید مطرح حوزه علمیه قم، به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال دارند.ایشان در فروردین ماه سال 1392 با حکم رهبر معظم انقلاب &nbsp;به عضویت در شورای نگهبان در آمدند، در ادامه این حکم در سال 1401 توسط ایشان تمدید گردید.از اساتید مطرح ایشان باید به میرزا جواد تبریزی، مرتضی حائری یزدی و حسین وحید خراسانی اشاره کرد.پس از تدوین کتب “الفائق فی الأصول” و “الخشص الإعتباری” توسط دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه، استاد شب زنده دار علاوه بر تدریس عناوین مد نظر در دروس خارج خود، به تدریس خارج این دو کتاب نیز پرداختند؛ تمامی صوت جلسات و تقریرات این درس در همین صفحه بارگزاری شده است.&nbsp;&nbsp;

استاد محمد محمدی قائنی، از اساتید مطرح درس خارج حوزه علمیه قم بوده، و علاوه بر تدریس دروس مرسوم فقهی و اصولی سنتی با عناونی همچون "کتاب الدیات" و &nbsp;"کتاب القصاص" در فقه، و “نواهی” و “مفاهیم” در اصول، به تدریس درس خارج فقه معاصر نیز پرداخته اند.&nbsp;درس خارج فقه پزشکی استاد قائینی به یکی از دروس مهم فقه معاصر تبدیل شده است.&nbsp;از اساتید ایشام به مرحوم آیت الله خوئی و آیت الله تبریزی اشاره کرد.علاوه بر تدریس، استاد به تألیف کتاب نیز اشتغال داشته و کتبی متعدد از ایشان به انتشار رسیده است، یکی از این کتاب ها کتاب “المبسوط فی فقه المسائل المعاصر” است، که به بررسی فقهی چندی از مسائل معاصر پرداخته است.