در ادامه بحث از دلیل ششمی که برای اثبات مشروعیت بورس مورد بحث قرار گرفت، در جلسه قبل وارد به بحث از ولایت فقیه شده و به ادله این بحث رسیدیم، و استاد به مقبوله عمرو بن حنظله اشاره کرده و به بیان نکاتی در رابطه با سند این روایت پرداخته اند.<ul><li style="direction:rtl;">ادامه وجوه اثبات وثاقت عمر بن حنظله</li></ul>1. روایت اجلاء از ایشانصغری: راویانی از بزرگان شیعه مثل صفوان بن یحیی، عبد الله بن بکیر، عبد الله بن مسکان، زراره، حریز، منصور بن حازم و ابو ایـوب خـزاز از عمر بن حنظله روایت نقل کرده‌اند.&nbsp;کبری: اگر عده‌ای از اجلاء و بزرگان قوم از شخصی روایت نقل کردند، دلالت بر وثاقت او دارد یعنی موجب اطمینان به وثاقت آن شـخص می‌شود.نتیجه: عمر بن حنظله ثقه می‌باشد.صرف روایات اجلاء از شخصی، دلیل وثاقت آن شخص نمی‌شود مگر اینکه برای کسی اطمینان شخصی بر وثاقت راوی حاصل شـود که در این صورت از باب اطمینان است فلذا روایت اجلاء از راوی‌ای اگر موجب اطمینان نشود، نمیتوان به این دلیل تمسک کرد.2. وقوع ایشان در سلسله روات کافیتقریب اوّل:مقدمه اول: مرحوم کلینی در مقدمه کتاب شهادت بر صحیحه بودن روایات کتابشان داده‌اند.مقدمه دوم: شهادت ایشان به معنای این است که تمام روایات کافی رویات صحیحه هستند.مقدمه سوم: شهادت علی الاطلاق بر تعدادی زیادی از روایات وجهی ندارد مگر اینکه راوی‌ها ثقه باشند.مقدمه چهارم: عمر بن حنظله جزء راویان مرحوم کلینی می‎باشد.نتیجه: عمر بن حنظله ثقه است.تقریب دوم: در مورد مرحوم کلینی آمده است که اوثق الناس پس تمام فضائل روات ثقه دیگر را دارد. یکی از فضائل آنها این است که لایروون الّا عن ثقة. مرحوم کلینی هم این فضیلت را دارد. پس مرحوم کلینی که با چند واسطه از عمر بن حنظله نقل کرده است، عمر بن حنظله ثقه می‌شود.این وجه دو اشکال دارد لذا ناتمام است.3.نقل صحیح الروایت از ایشاناین وجه نیز ناتمام است چون معنای حاجی نوری از صحیح الحدیث نادرست است.4. روایت یزید بن خلیفه حارثیصحت تمسک به این وجه مبتنی بر اثبات وثاقت یزید به خلیفه است.5. کثرت روایتاین وجه ناتمام است.6. روایات دالّ بر منزلت ایشان&nbsp;راوی در عمده این روایات خود عمر بن حنظله است و هذا دور7. وجهی دیگرمقدمه اول: عمر بن حنظله از معارف بوده و شخص عادی نبوده است.مقدمه دوم: طبق مبنای برخی اگر کسی از معارف باشد و با این حال لم فیه قدح و لا ذمّ، دلیل بر وثاقت وی می‌شود.نتیجه: عمر بن حنظله که قدح و ذمی در موردش نیست، ثقه است.اشکال به این وجه: این مبنا صحیح نیست و خیلی از معارف در کتب رجالی توثیق شده‌اند.<ul><li style="direction:rtl;margin-right:120px;">نتیجه بررسی عمر بن حنظله: وثاقت عمر بن حنظله به وجوه عدیده‌ای اثبات شد.</li></ul>بررسی محمد بن عیسی بن عبید یقطینی =&gt; تضعیف شیخ طوسی دارای اشکال است لذا توثیقات محمد بن عیسی بلا معارض باقی می‌ماند. بنابراین مقبوله از این جهت هم مشکلی ندارد.نتیجه بررسی سندی روایت مقبوله =&gt; این روایت موثقه است به خاطر داود بن الحصین واقفی اما اثبات مقبوله بودن این روایت سخت است.<ul><li style="direction:rtl;">بررسی دلالی موثقه عمر بن حنظله</li></ul>چهار مطلب برای استدلال باید بررسی شود:<ol><li style="direction:rtl;margin-right:80px;">آیا این روایت دالّ بر ولایت فقیه می‌شود یا خیر؟</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;">اطلاق این روایت چه مقدار اختیار برای ولی فقیه اثبات می‎کند؟</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;">نفوذ حکم ولایت فقیه چه در احکام تکلیفی و چه احکام وضعی در چه حدی است؟</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;">حکمی که صادر شد، در حق چه کسانی نافذ است؟ (مقلدین ولی فقیه یا تمام مردم)</li></ol>

large_تقریرات فقه بورس.png

medium_تقریرات فقه بورس.png

small_تقریرات فقه بورس.png

thumbnail_تقریرات فقه بورس.png

تقریرات فقه بورس.png

فقه بورس

فقه-بورس

بورس-و-بازار-سرمایه

احکام-بورس

بورس

فقه بورس و اوراق بهادار

فقه بورس و اوراق بهادار 5

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

در این جلسه استاد به بررسی ادامه ادله مشروعیت بورس پرداخته اند:دلیل پنجم: اختلال نظاماین دلیل نیز به مانند دلیل قبلی، قاعده‌ی ثانویه است و برای اشخاص حقوقی موجود است لذا برای مشروعیت هر شخصیت حقوقی‌ای و لو هنوز موجود نشده باشد، مفید نمی‎باشد.تقریب دلیل:&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;">مقدمه اول: در حال حاضر زندگی بشر بسیار وابسته به اشخاص حقوقی است به طوری که اگر اشخاص حقوقی اعتبار شرعی نداشته باشند، زندگی مردم مختل می‎شود.</li><li style="direction:rtl;">مقدمه دوم: شارع مقدم اختلال نظام را قبول ندارد.</li><li style="direction:rtl;">نتیجه: اشخاص حقوقی مثل بورس اعتبار شرعی دارند.</li></ul>در کلمات استاد اشکالی و جوابی نسبت به این دلیل طرح شده است، این اشکال و جواب را علاوه بر همین تقریر، می توانید از فایل <a href="https://fiqhci.com/fa/library/audio/1528/%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%B3-%D9%88-%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1-4">صوتی</a> این جلسه نیز پیگیری نمایید.دلیل ششم: ولایت فقیهبه فرض ما هیچ دلیلی بر اعتبار و مشروعیت بورس و اشخاص حقوقی نداشتیم، از راه تقنین یا همـان ولایـت فقیـه مشـروعیت تمام اشـخاص حقوقی را تصحیح میکنیم.دو بحث دارد:<ul><li style="direction:rtl;">بحث کبروی: با توجه به ادله ولایت فقیه، ولی فقیه چنین حقی دارد که به اشخاص حقوقی اعتبار بدهد؟</li><li style="direction:rtl;">آیا ولی فقیه چنین کاری را کرده است؟</li></ul>ادله ولایت فقیه:مقبوله عمر بن حنظله:این روایت از محمدون ثلاث نقل شده است. البته نسبت به وثاقت عمر بن حنظله، بحث و مناقشه وجود دارد.<ul><li style="direction:rtl;">وجوه اثبات وثاقت عمر بن حنظله</li></ul><ol><li style="direction:rtl;">بر اساس وجه اوّل نه تنها یک نفر -ابن عقده- بلکه اصحاب حدیث -قدمای ما- عمر بن حنظله را توثیق کردند</li><li style="direction:rtl;">بر اساس وجه دوم اثبات وثاقت عمر بن حنظله مشکل دارد.</li><li style="direction:rtl;">مروی عنه مشایخ ثلاثه بودن: این وجه یکی از بهترین وجوه است. عمر بن حنظله جزء مشایخ بلاواسطه صفوان می‎باشد، فلذا ثقه است.</li><li style="direction:rtl;">مروی عنه اصحاب اجماع بودن: این وجه برای اثبات وثاقت عمر بن حنظله تمام نیست و مخدوش است.</li></ol>

فقه بورس و اوراق بهادار 4

در این جلسه استاد به بررسی ادامه ادله مشروعیت بورس پرداخته اند:ادامه بررسی دلیل سوم: قاعده تفویض<ul><li style="direction:rtl;">بررسی دلالی روایات</li></ul>مفاد قاعده تفویض این است که خداوند تمام کارهای مومنین را به خودشان واگذار کرده اند به جز اینکه حق ندارد در انجام این کارها که به آنها واگذار شده است، خودشان را ذلیل کنند.<ul><li style="direction:rtl;">مقدمه اول: این روایات دلالت دارند که امور مربوط به معاش و زندگی روزمره مؤمن به خـود او واگـذار شـده اسـت و او در انتخـاب شـیوه زندگی تنها یک خط قرمز دارد</li><li style="direction:rtl;">&nbsp;مقدمه دوم: مؤمنین شغلهای مختلفی ایجاد کرده اند و از آن درآمد کسب میکنند</li><li style="direction:rtl;">مقدمه سوم: یکی از اموری که مومنین برای امرار معاش تأسیس کرده اند، سازمان بورس می‌باشد که از این طریق و معامله با آنها درآمد کسب میکند</li><li style="direction:rtl;">&nbsp;مقدمه چهارم: این روایات در مقام بیان بوده‌اند فلذا در ابتدا به صورت عام تمام امور مربوط به معاش را به مؤمن واگذار کرده و سپس قید آن را هم بیان کرده است که منجر به ذلت نشود، فلذا روایت شامل تمام کارها می‌شود و می‌فهماند که مؤمن برای هر نیازی که دارد، راه حلش به خودش واگذار شده است&nbsp;</li></ul>نتیجه: با توجه به اینکه این روایات دلالت داشتند که تأسیس بورس بانواعه در اختیار مؤمنین است و اشکالی ندارد که از راههای جدید درآمد کسب کنند، پس این راه هم چون مشتمل بر ذلت نیست، مشروع است.<ul><li style="direction:rtl;">اشکال: استدلال به این روایات با دو اشکال مواجه هستند: 1. اشکال تخصیص اکثر به اوامر تحریمی و وجوبی که در امور معاش وجود دارد. 2. وجود ارتکاز متشرعه بر وجود امر تحریمی و وجوبی در امور مربوط به معاش. لذا استدلال به این روایات برای مشروعیت بورس نمی‎توان کرد.</li></ul>دلیل چهارم: عدم تضییع حق هر فردی<ul><li style="direction:rtl;">5 روایت به عنوان مستند این قاعده ذکر شده‌اند که دالّ بر قاعده عدم تضییع حق مومن هستند.</li><li style="direction:rtl;">تقریب استدلال: برای اینکه حق احدی ضایع نشود، شارع مقدس احکامی را میتواند جایز یا صحیح بداند یا الزم بداند. فلذا این روایات نافیه نیستند بلکه مشرّع است. مثلا شهادتی که جایز نیست را جایز میکند. حال میگوییم در زمان ما در مورد شخصیت حقوقی این چنین است، یعنی در زمان حاضر که شخصیت‌های حقوقی شکل گرفته‌اند و در زندگی روزمره به گونه‌ای رواج یافته است که اگر شارع آن را مشروع نداند بسیاری از حقوق مردم ضایع میشود.</li></ul>نتیجه: این قاعده به نظر تمام می‌آید و اشکالی در این قاعده وجود ندارد، پس با این قاعده بورس مشروع می‌شود.

فقه بورس و اوراق بهادار 3

در ابن جلسه استاد به بررسی ادامه ادله مشروعیت بورس پرداخته اند:دلیل دوم: دلالت التزامیه عمومات و اطلاقات ادله صحت معاملاتدر سه مرحله باید بیان شود:<ol><li style="direction:rtl;">فهم معنای متکلم در مقام خطاب (ظهور)</li><li style="direction:rtl;">تشخیص موضوع</li><li style="direction:rtl;">تطبیق موضوع بر مصادیق =&gt; مرجع در این مرحله، عرف است.</li></ol>به دو آیه احلّ الله البیع و اوفوا بالعقود استدلال شده است و به طور خلاصه: لازمه شمول اطلاقات و عمومات ادله صحت بیع این است که لا بیع الّا فی ملک پس بورس موجودی است که مالک می‌شود. مالکیت بورس متوقف بر اعتبار بورس است چون نمی‌شود چیزی که حتی وجود اعتباری ندارد ولی مالک باشد، معدوم مالک نمی‌شود.سه اشکال به این دلیل بیان شده است که هر سه جواب داده می‎شود و در نتیجه این دلیل برای تصحیح شخصیت‌های حقوقی تام و تمام است هر چند فی النفس شیء.دلیل سوم: ادله تفویض الامر الی المؤمن / باب دوازدهم کتاب امر به معروف وسائل الشیعةبررسی سندی احادیث:<ul><li style="direction:rtl;">حدیث اوّل: از حیث سندی ضعیف است به خاطر ابراهیم بن اسحاق&nbsp;</li><li style="direction:rtl;">حدیث دوم و سوم: موثقه هستند و از حیث سندی مشکلی ندارند.</li></ul>

فقه بورس و اوراق بهادار 2

تدریس فقه بورس و اوراق بهادار در سال تحصیلی 1398 توسط استاد علی عندلیبی شروع شد، و در سه سال تحصیلی ادامه یافت.آرشیو صوت دروس بعلاوه تقریرات درس، به تفکیک جلسات و با توضیح اجمالی و خلاصه ای از مطالب ارائه شده در هر درس، ارائه خواهد شد.&nbsp;خلاصه مطالب ارائه شده در این جلسه:بورس اسم هتلی در بلژیک است که تجار در آن معاملاتی می‌کردند. بعد از توسعه این معاملات، به این معاملات بورس گفته می‎شود.یک سازمان بورس داریم و یک شرکت بورس که تحت نظر سازمان بورس است مثل وزرات نفت که تحت نظر آن شرکت نفت قرار دارد.سازمان بورس دارای شورایی 13 نفره است.ما به تمام این مجموعه‌ها فعلا اطلاق بورس می‎کنیم.بورس بازار اولویه و ثانویه دارد. هم سهام فروخته می‎شود و هم کالا. به کسی که می‌خواهد چیزی بفروشد، ناشر گفته می‎شود.&nbsp;اشخاص حقیقی توسط کارگزاری‌ها خرید و فروش می‎کنند.دو نوع قرار داد در بورس:<ol><li style="direction:rtl;">قرارداد آنی<ol><li style="direction:rtl;">نقدی</li><li style="direction:rtl;">به وعده&nbsp;</li></ol></li><li style="direction:rtl;">قرارداد آتی</li></ol>ادله مشروعیت بورس (سازمان بورس و شرکت بورس)<ol><li style="direction:rtl;">طبق قواعده اولیه<ol><li style="direction:rtl;">تمسک به سیره عقلاء</li></ol></li></ol>4 مبنا در باب سیره عقلائیه وجود دارد که مشروعیت بورس طبق مبنای سوم و چهارم اثبات می‌شود2. تمسک به عمومات باب معاملات&nbsp;موضوع عمومات و اطلاقات باب معاملات، بیع عرفی است که شامل بورس و ... هم می‌شود.لازمه صحت یک نوع از بیع این است که آن بیع، مشروع باشد.