تقریرات و متون آموزشی

|

( 12 )
فقه بورس
فقه مسائل بورسی 1

معرفی کتاب

|

دیدگاه کاربران

در اولین جلسه سال تحصیلی جدید که همزمان با ایام عزای سیدالشهداء (ع) برگزار شد، استاد هادی عباسی خراسانی با ذکر حدیثی از رسول اکرم (ص) بحث را آغاز کردند. در این حدیث آمده است که هرکس می‌خواهد به محبوب‌ترین اهل زمین و آسمان نظر کند، باید به امام حسین (ع) بنگرد. استاد با تأکید بر این حدیث به نکته‌ای عمیق اشاره کردند: "نظر" در اینجا به معنای نگاه علمی و سیر و سلوکی است، نه صرفاً دیدن. رابطه بین محبت و نظر، به‌عنوان یکی از ابعاد این حدیث، به این معناست که محبت، انسان را به عمق علم و عمل هدایت می‌کند. اگر محبت حقیقی به امام حسین (ع) در دل باشد، این محبت، فرد را به بصیرت و صاحب‌نظری می‌رساند و بی‌محبتی، بی‌بصیرتی به دنبال خواهد داشت. دین، چیزی جز محبت نیست، و صاحبان محبت صاحبان نظر نیز هستند.

استاد سپس به توضیح ارتباط بین اهل ارض (زمین) و اهل سماء (آسمان) پرداختند و اشاره کردند که زمین نماد افتادگان و آسمان نماد بلندمرتبه‌ها است. حرکت امام حسین (ع) از زمین آغاز شد اما هرگز در زمین متوقف نشد و به بلندمرتبه‌ترین مقام‌ها رسید. ایشان بیان کردند که مصائب و بلایای کربلا، انسان را به سمت بلندمرتبگی می‌برد و در بلای کربلا است که انسان می‌تواند علو یابد توسل به امام حسین (ع) و بهره‌گیری از سیره او، راهی برای تقرب به خدا و همچنین برای تفقه در دین است.

در ادامه، استاد عباسی خراسانی وارد بحث "مسائل بورس" به‌عنوان یکی از مسائل مستحدثه شدند.ایشان ابتدا پیش‌نیازهای بحث در مورد بورس را مطرح کردند و توضیح دادند که باید برخی مسائل فقهی مرتبط با بورس تبیین شود. استاد بیان کردند که فقه در طول تاریخ همواره در پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه علمی و عملی پیشتاز بوده است و این مسائل مستحدثه نیز باید در حوزه‌های علمیه مورد بحث قرار گیرند. مسائل فقهی را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد که این دسته‌بندی‌ها شامل انس انسان با خالق، با دیگر انسان‌ها، با خودش، با طبیعت و با حاکمیت و ولایت است

استاد با ارائه ساختار فقهی، توضیح دادند که اولین ارتباط انسان، ارتباط با خالق است که منجر به پدید آمدن عبادات می‌شود، از قبیل نماز، روزه، زکات و حج. دومین رابطه، رابطه انسان با دیگر انسان‌ها است که مباحث معاملات، عقود، و ایقاعات را شامل می‌شود، مانند تجارت، نکاح، و ارث سومین رابطه، انس انسان با خودش است که شامل مسائل اخلاقی و شخصی می‌شود. چهارمین رابطه، رابطه انسان با طبیعت است که مباحثی همچون حیازت، صید و ذباحه را شامل می‌شود. پنجمین رابطه نیز ارتباط انسان با حاکمیت و ولایت است که شامل مباحثی مانند قضاوت، حدود، دیات و امر به معروف و نهی از منکر می‌شود.

در مورد بورس، استاد توضیح دادند که این موضوع در بخش معاملات و مسائل مستحدثه قرار می‌گیرد. بورس به‌عنوان یکی از مسائل جدید و مهم در دنیای امروز، نیاز به بررسی فقهی دقیق دارد. استاد تأکید کردند که مسائل مستحدثه به موضوعاتی گفته می‌شود که در گذشته وجود نداشته‌اند یا شرایط جدیدی پیدا کرده‌اند و حکم شرعی واضحی برای آن‌ها وجود ندارد. موضوعات مانند فضای مجازی، کارت‌های اعتباری، بورس، و لقاح مصنوعی از جمله مسائلی هستند که فقه باید برای آن‌ها پاسخگو باشد.

استاد عباسی خراسانی بیان کردند که هنر فقاهت در این است که فقیه بتواند با تکیه بر منابع شرعی و اصول فقهی، برای این مسائل جدید راه‌حلی پیدا کند. در اینجا، فقیه باید با تحقیق و استنباط از منابع، احکام مناسب را استخراج کند. ایشان تأکید کردند که مسائل جدید، نیازمند درک عمیق و استدلال‌های فقهی هستند و حکم شرعی باید بر اساس تغییر موضوعات استخراج شود، در حالی که احکام الهی ثابت و غیرقابل تغییر هستند. استاد به این نکته اشاره کردند که در مسائلی مانند بورس، احکام کلی فقه وجود دارد و باید فروعات از آن استخراج شوند، اما نیازی به ایجاد فقه مضاف جدید مانند "فقه بورس" نیست.

این جلسه با ذکر مباحث مختلف در مورد ساختار فقهی و جایگاه بورس در آن به پایان رسید و استاد تاکید کردند که هر مسئله جدیدی که پیش می‌آید، باید با دقت فقهی بررسی شود و درک درستی از احکام و موضوعات مربوط به آن به دست آید.

دفتر فقه معاصر در پیام‌رسان‌ها:

تمام حقوق مادی و معنوی برای سایت دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه محفوظ است@2023