• در اثبات خدا و عالم غیب عقل نظری مستقل عمل می‌کند و از براهینی که در اثبات خدا استفاده می‌شود مثل برهان نظم ما مستغنی از عقل عملی هستیم و اصلاً پای عقل عملی به میان نمی‌آید ولی برای اثبات نبوت از راه اعجاز نیاز دارید.
• مرحوم شهید صدر (ره) خیلی واضح و صریح عقل نظری را در اثبات همه مسائل کلامی مستغنی دانست و فرمودند بدون اتکا به عقل عملی می‌توانید از عقل نظری استفاده کنید و برای اثبات وجوب طاعت خدا و حرمت معصیت خدا نیاز به حکم عقل عملی نداریم چون قانون فطری در انسان است که دفع ضرر کند و همین قانون کافی است تا اطاعت را بیاورد. 
• و ما گفتیم درست است که قاعده فطری و غریزی در انسان‌ها هست که در هنگام مواجه با خطر فرار می‌کنند ولی این حکم نیست و یک قاعده است ولی مرحوم نراقی در جامع السعادات می‌گویند عقل هم حکم دارد.
• مرحوم آقای حائری می‌گویند ممکن است کسی بگوید کمال و نقص در علم و جهل علی الاطلاق است اما کمال و نقص در صدق و کذب نسبی یا مشروط است و در حسن و قبح عقلی و استحقاق مدح و ذم باید داوری داشته باشد.
• اینکه کمال و نقص تقسیم می‌شود به مطلق و مشروط را قبول داریم ولی در همه موارد مشروط نیست و ممکن است در معرفت الله مشروط باشد.
• نقض مبتنی بر این است که وجوب طاعت الله و حرمت معصیت الله چیزهایی است که نیاز به داوری عقل به حسن و قبح دارد و اگر داوری را از عقل بگیرید و بخواهید تابع اراده شارع کنید این‌ها فرومی‌ریزد و آقای شهید صدر می‌گفت ما بدون آن‌هم این‌ها راداریم یا از باب امر جبلی و غریزی یا از باب کمال و نقص. 
• تفاوت انسان با حیوان در دایره فهم است و تا جایی که خطر را می‌فهمد علی‌الاصول فرار می‌کند.

جهت بهره‌مندی از تفصیل مطالب مذکور، لازم است دهمین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی که توسط استاد معظم آیت الله اعرافی تدریس شده است استماع فرمایید.