21 مهر 1403

قاعده الزام 2

استاد: محمد تعظیمی فر

1402.05.17

پادکست

|

( 12 )

قاعده_الزام
الزام

معرفی پادکست

|

دیدگاه کاربران

در جلسه گذشته بیان شد که یکی از ادله ای که ادعا شده است، دال بر قاعده الزام است، عقل می باشد:

  • تقریب دلیل عقل: عقل درک می‌کند که الزام عملی شخص به آنچه اعتقاد دارد قبیح نیست و اگر قبیح نباشد، مطلوب ما اثبات می‌شود.
    • پاسخ به دلیل عقل: عقل در این مورد درک کلی ندارد که بگوید هرکس هرچیزی را معتقد است، حسن است یا قبیح نیست که ملزم کنیم او را به آن در مقام عمل.
    • عقل انسان می‌گوید انسان در مقام اعتقاد و التزام عملی به معتقد خود مختار است.
    • در برخی موارد عقل حکم به حسن الزام می‌دهد و گاهی حکم به قبیح بودن آن، یعنی حسن و قبح آن به وجوه و اعتبارات است.
  • روایات
    • به نظر ما روایات تنها دلیل برای قاعده الزام هستند.
    • اکثر قریب به اتفاق این روایات در تهذیب و استبصار شیخ طوسی است.
    • بررسی روایات تهذیب:
      • در جلد 8 و 9 کتاب تهذیب الأحکام روایات طلاق آمده است، البته شیخ طوسی از این روایات فقط قاعده الزام در باب طلاق را فهمیده نه در جمیع موارد و ابواب فقهی.
  • بررسی روایت شماره 105: 
    •  توضیح روایت و استدلال شیخ طوسی بر قاعده الزام در باب طلاق.
    • بررسی اینکه آیا حلف غیرمرة بوده است یا حنث آن، و ارتباط آن با قاعده الزام.
    • فهم روایت: طلاق برای شیعه صحیح نیست ولی برای سنی صحیح است.
    • تفسیرهای مختلف از عبارت «لم یات امرا جهله».
    • برداشت‌های مختلف از روایت: قصد ناشی از اعتقاد یا قصد مجرد.
  • بررسی روایت شماره 106:
    • توضیح روایت و استدلال بر قاعده الزام در باب طلاق.
    • جمله «ذاک دینه فحرمت علیه» به منزله تعلیل است.
    • بررسی امکان تعمیم تعلیل به غیر از باب طلاق.
  • نتیجه گیری قاعده با استفاده از روایات:
    • به نظر استاد از این دو روایت امکان استفاده قاعده الزام به سان قاعده ای کلی وجود ندارد.

دفتر فقه معاصر در پیام‌رسان‌ها:

تمام حقوق مادی و معنوی برای سایت دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه محفوظ است@2023