بررسی ماهیت سهام – فروض مطرح شده در حقیقت سهام

1. اعتباری بودن سهام => شرکت و بنگاه تجاری یک شخصیت حقوقی است که مالک اموال و دارائی خویش است لکن خودش مملوک سهامداران است یعنی شرکت به عنوان یک مفهوم ذهنی و اعتباری موضوع مالکیت قرار می‌گیرد مثلا اموال و خودروهای شرکت ایران خودرو مملوک شرکت ایران خودرو می‌باشد و شرکت مملوک سهامدارانش خواهد بود. ملکیت طولی وجود دارد.

تحلیل این فرض:

• سهامداران صرفا شرکت را به نحو مشاع مالک‌اند و نسبت به اموال هیچ گونه حقی ندارند
• اموال ملک شرکت بوده و شرکت همراه با اموال خود مملوک سهامداران است (سهامداران ملکیت طولی دارند)

2. شرکت شخصیت حقوقی و اعتباری است که دارای اموالی است که متعلق به خود او است و سهامداران هیچ گونه مالکیتی نسبت به شرکت و اموال او نخواهند داشت.

تحلیل این فرض:

• ذی حق بودن سهامداران نسبت به شرکت سهامی یعنی شرکت حقی را به سهامداران فروخته است و سهامداران افراد ذی حق هستند.
• ثبوت حق دین نسبت به شرکت سهامی برای سهامداران یعنی برای سهامداران حق هم وجود ندارد و فقط سهامداران حق دینی نسبت به شرکت دارند. سهامداران فقط طلب کار هستند و حق دینی دارند.
• اعتباریت سهام و وجود مالیت برای امر اعتباری یعنی سهامداران نه ذو حق هستند و نه طلبکار بلکه سهام امر اعتباری دارای مالیت است پس سهام همانند خود شرکت موجود اعتباری و ملکی خواهد بود که دارای مالیت است اما عین خارجی نیست.

3. شرکت سهامداران در اموال و اعیان شرکت سهامی (شرکت به معنای فقهی)

جمع بندی: در مجموع شش احتمال یا نظریه نسبت به ماهیت سهام وجود دارد.

استاد در آخر این جلسه به آثار خارجی مترتب بر شرکت سهامی پرداخته‌اند یعنی آثاری که سهامداران نسبت به آنها ملتزم شده‌اند که با توجه به این آثار باید حقیقت سهم مشخص شود. 

آثار خارجی مترتب بر شرکت سهامی:

• محدودیت مسئولیت سهامداران
• نقش نداشتن محجوریت سهامداران در معاملات شرکت سهامی
• عدم تاثیر صغیر یا مجنون بودن ورثه سهامداران در معاملات شرکت سهامی
• عدم تحقق تهاتر در هر دو صورت