21 شهریور 1403
قاعده عدالت 22
استاد: سید محمد صادق علم الهدی
1402.08.10
معرفی پادکست
|
دیدگاه کاربران
در این درس، مباحثی درباره قاعده عدالت و نقش آن در تشریع اسلامی بیان شد. استاد علم الهدی در این درس به تأثیر قاعده عدالت در پذیرش یا رد احادیث پرداختند.
به طور کلی، استاد تاکید داشتند که عدالت میتواند به عنوان یک معیار برتر در تشریع اسلامی در نظر گرفته شود. بر این اساس، هر حدیثی که با اصل عدالت در تضاد باشد، حتی اگر سند آن معتبر باشد، نمیتواند حجت شرعی قرار گیرد.
یکی از مثالهای مطرح شده در این درس، احادیثی است که نسبت به طوایف خاصی از انسانها، مانند اکراد و سودانیها، احکام خاص و متفاوتی صادر میکند. استاد تاکید داشتند که این نوع روایات در تضاد با عدالت تشریعی است و نمیتوان بر اساس آنها حکم شرعی صادر کرد. به عنوان مثال، حدیثی که بیان میکند اکراد از جن هستند و نباید با آنها معامله کرد، یا حدیثی که سودانیها را از جوامع ناپسند معرفی میکند، از دیدگاه استاد، با عدالت تشریعی همخوانی ندارد.
در بخش دیگری از درس، استاد به روایاتی اشاره کردند که ممکن است بر اساس ظاهر آنها، افراد نابالغ یا افراد از اقوام خاصی، در صورت ارتکاب به خطا، همانند افراد بالغ قصاص شوند. این نوع روایات نیز، به دلیل تضاد با اصول عدالت، نمیتوانند مبنای فقهی قرار گیرند.
استاد علم الهدی با استناد به این نوع احادیث و تحلیل آنها، بر اهمیت قاعده عدالت در فقه اسلامی تاکید کردند و بیان داشتند که حتی اگر روایتی از لحاظ سند صحیح باشد، در صورتی که با اصول عدالت در تضاد باشد، نمیتوان آن را پذیرفت. همچنین، ایشان به اهمیت توجیه و تعبیر این نوع روایات به نحوی که با عدالت سازگار باشند، اشاره کردند.
در پایان، استاد به این نتیجه رسیدند که روایاتی که با عدالت تشریعی تضاد دارند، حتی اگر در منابع معتبر مانند الکافی آمده باشند، نمیتوانند مبنای حکم شرعی قرار گیرند. همچنین، ایشان تاکید کردند که باید در تحلیل و استنباط احکام شرعی، اصول عدالت را به عنوان یک معیار اساسی در نظر گرفت.