اعتبار توثیقات علامه و ابن داود

آیت الله خوئی توثیقات علامه حلی و ابن داود نسبت به اصحاب ائمه علیهم السلام را نپذیرفته و فرموده است که این توثیقات جزما از روس حدس و اجتهاد است، بنابراین برای ما فاقد اعتبار می باشد.

عبارت ایشان در کتاب معجم رجال الحدیث؛ ج1، ص42 به شرح ذیل است:

• و مما تثبت به الوثاقة أو الحسن أن ينص على ذلك أحد الأعلام المتأخرين، بشرط أن يكون من أخبر عن وثاقته معاصرا للمخبر أو قريب العصر منه، كما يتفق ذلك في توثيقات الشيخ منتجب الدين، أو ابن شهرآشوب و أما في غير ذلك كما في توثيقات ابن طاوس و العلامة و ابن داود و من تأخر عنهم كالمجلسي لمن كان بعيدا عن عصرهم فلا عبرة بها، فإنها مبنية على الحدس و الاجتهاد جزما.

استاد شب زنده دار، این سخن آیت الله خوئی را قبول نداشته و توثیقات ابن داود و علامه حلی را اجتهادی نمی داند، بلکه توثیقات ایشان را مانند توثیقات شیخ طوسی، محتمل الحدس و الحس می داند. بنابراین به نظر استاد شب زنده دار توثیقات ایشان نیز معتبر بوده و دلیلی بر عدم اعتبار و جزم به حدسی بودن توثیقات او نیز وجود ندارد، چرا که؛

• علامه حلی که از شاگردان ابن طاووس بوده است و منابعی که در اختیار ابن طاووس بوده است به حدی زیاده بوده که حتی عده ای از مستشرقین پیرامون منابع موجود در نزد وی، کتاب نوشته و از حدود 670 عنوان کتاب که در نزد وی بوده است نام برده اند، بنابراین از طرفی به جهت اینکه بسیاری از آن کتب به دست ما نرسیده است مثلا در کتب خلاصة الأقوال به کتابی به نام “الکبیر فی الرجال” اشاره شده است که اکنون هیچ اثری از آن وجود ندارد و از طرفی دیگر علامه حلی نیز به آنها دسترسی داشته است، اخبارات او محتمل الحس و الحدس بوده و نمی توان گفت که جزما اجتهادی اند.
• ابن داود نیز از معاصرین علامه بوده، او در بسیاری موارد مطالبی را از رجال شیخ طوسی نقل کرده و بیان می کند که این کتاب به خط خود شیخ در نزد او موجود است، بنابراین اخبارات او نیز با اخبارات شیخ طوسی تفاوت چندانی نداشته و اخبارات او نیز محتمل الحس و الحدس بوده و اجتهادی نیست تا گفته شود ادله حجیت شامل چنین اخباراتی نخواهد شد.

منبع: تقریرات درس امر به معروف و نهی از منکر استاد شب زنده دار.