عقل حکم می‌کند که در جزییات دین به قرآن و سنت توجه کنیم.&nbsp;ضرورت ثانوی تشکیل جامعه بصورت عقلایی قابل توجه و مهم است. این موضوع یک موضوع فطری و بدیهی است که عاقلان دانند و بس.مسایل اولیه و ثانویه فطری در این مبحث قابل پیگیری و توجه و عقلایی و بینشی است. به عنوان مثال رفع نیازهای اولیه انسان بطور فطری یک مسئله فطری ثانویه است چون انسان «مدنی بالطبع» است.آیه &nbsp;«النبی اولی ..‌ » ولایت پیامبر را در جنبه‌های اولیه و ثانویه بیان می‌کند. آیه «انما ولیی الله.. » ولایت تشریعی پیامبر اکرم (ص) را بیان می‌کند.آیه «اطیعو الله و اطیعو الرسول» نشان می‌دهد پیامبر نیز در طول مطاع بودن خداوند است و مردم بطور عقلانی نیز چنین باید باشند.اطاعت خدا مربوط دستورات اولیه خدا و پیامبر (ص) است. اطاعت از اولی الامر نیز واجب است چون در ردیف پیامبرند چون علم و عصمت دارند و بر اساس هوای نفس امر و فرمان نمی‌دهند.بر اساس نتیجه تفسیری و ظاهری این موضوع، دو دسته روایات داریم: الف) اولی الامر باید در حد نبی اکرم(ص) باشند. این دسته از روایات ما را بطور عام راهنمایی می‌کنند به عالمان دینی و بیان می‌کند که حاکمیت از امور همیشگی دین است.ب) مصداق این آیه فقط امیرالمومنین علیه السلام است. حضرت علی علیه السلام عده‌ای را برای حمایت نصب کردند. این دسته از روایات بیشتر از روایات قبلی مورد توجه است.با تدبر در آیه «تبلیغ» و «اکمال دین» نیز، حاکمیت بعد از پیامبر (ص) مشخص می‌شود. آیه تطهیر هم همین موضوع را مشخص می‌کند.

large_سیاسی تحریریpsd.png

medium_سیاسی تحریریpsd.png

small_سیاسی تحریریpsd.png

thumbnail_سیاسی تحریریpsd.png

سیاسی تحریریpsd.png

فقه سیاسی

فقه-سیاسی

سیاست

فقه سیاسی 5

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

ادله عقلیه و نقلیدر مورد حاکمیت اسلامی ضروری و ثابت است. اسلام و قرآن حاکمیت پیامبر را مهم می‌داند.&nbsp;مطالب نظری مقدم بر مسایل عملی است. در حقیقت مسایل عملی مبتنی بر مطالب نظری (بینشی و بدیهی) می‌باشد. و این ادعا، موضوعی قابل اثبات است.در قرآن کریم نیز این سیر مورد توجه قرار گرفته و گویای این است که مباحث عملی مبتنی بر مباحث نظری است. مانند ایمان به خدای یگانه و...گاهی قرآن از عنوان «حکم»استفاده می‌کند. هر جا بحث خالقیت هست بحث حاکمیت نیز هست که هم مالکیت را بیان می‌کند و هم حاکمیت را.حاکمیت و مالکیت در مباحث اعتباری بطور دقیق لحاظ نمی‌شود. از نظر عقلی اگر خالق تسلط بر مخلوق داشته باشد حاکم نیز است.گاهی قرآن از عنوان «ولی» استفاده می‌کند که هم ولایت تشریعی و تکوینی را با هم و توامان عنوان می‌کند.در مورد پیامبر قرآن کریم در مرحله اول در آیه ۱۳ شورا می‌فرماید، اصل حاکمیت اقامه دین است.بر اساس آیات قرآن، حاکمیت دینی به تبیین دین، جایگاه فرمان دادن (آمریت الهی بر مبنای علم) و...متقوم است.آیه ۵ سوره نساء به همین موضوع اشاره دارد.

فقه سیاسی 4

ادله عامه شرعی و ادله خاصه شرعی در لزوم حاکمیت در نظام دینی: مبنای حاکمیت دینی است که بر اساس آن حاکمان الهی باید دارنده یک سری ملاک‌های حقیقی الهی باشند. به عنوان مثال حق آمریت در شؤون زندگی از جمله، جنبه اعتباری است.قرآن کریم و روایات این ملاک‌های حقیقی در این مورد را برای پیامبر و امامان معصوم علیهم السلام بیان می‌کند.در روایتی امام صادق علیه السلام فرمودند: پیامبر باید محبت تام الهی را دارا باشد. یعنی خداوند پیامبرش را تادیب کرد بر محبت نسبت خودش. به عبارت دیگر پیامبر واسطه نزول فیض الهی است و کشش و ظرفیت خاصی دارد. در زیارت آل یاسین هم به این موضوع اشاره شده است. لا محب تاما له الا .... طبق آیات قرآن کریم، پیامبر دارای «خلق عظیم» است و همچنین دارای مقام وساطت و تفویض در نظام شریعت است. ایشان حق آمریت و مأموریت را توامان داراست.پیامبر «امین» دانسته شده در این زمینه که دارای جنبه اعتباری است و در هر حاکمیتی این خصیصه لازم و ضروری است و جنبه اعتباری و تضمینی باید وجود داشته باشد.در جای دیگر طبق آیات قرآن کریم، در برابر اولیاء باید تسلیم باشید. در روایتی دیگری چند مورد از امور تشریعی را بیان می‌کند. امام صادق علیه السلام در این مورد میفرمایند: در همه سیاستها هیچ تزلزلی وارد نیست. مثلاً نماز را دو رکعت فرض نمود و نقش پیامبر در این مورد نقش رساننده است نه شارع.

فقه سیاسی 3

فقه مضاف بر اصول بدیهی تکیه می‌کند. ضرورت فطری رفع نیازهای انسان ما را به اجتماع و رابطه و نظام اجتماعی رهنمون می‌شود.مبانی این مسئله بر این موضوع که این نظام اجتماعی چگونه شکل می‌گیرد تکیه دارد.مسائلی مثل «فقر به غنی مطلق»، «عقل»، ، «فطرت» و ... در نظریه فلسفه سیاسی مطرح و مورد نظر است که بر اساس این مبنا انسان یک حقیقت مجرد فقری دارد که نیازهای گوناگون دارد که به تشکیل جامعه رهنمون می‌شود.اساسا در اینجاست که انسان متوجه خالق یکتا و ایجاد کننده انسان و زندگی مادی و معنوی می‌گردد. درک عقلی برای درک جزئی لازم است ولی کافی نیست و لذا به وحی نیازمند است. این وحی است که نحوه اداره زندگی اجتماعی انسان وابسته به آن است.این روش، تعبدی نیست بلکه یک بحث عقلی است که از زبان امام منتشر می‌گردد. البته در فقه سیاسی باید این موضوع، اثبات گردد در حالیکه در فقه مطلق یک اصل ثابت و پذیرفته شده است.ادله نقلیه در اینکه حاکمیت داریم متعدد است. مثل ادله حاکمیت پیامبر و بعد از ایشان.&nbsp; اما سوال این است که آیا حاکمیت دینی مانند سایر احکام است و منحصر به زمان امام معصوم نیست؟به نظر می رسد که احکام دیگر ابدی است ولی احکام فقه سیاسی ابدی نیست و بعهده ولی فقیه می‌باشد.بدیهی است که احکام اجتماعی مانند قصاص، تعزیرات و... نیاز به حاکمی (مانند امام و ولی فقیه) دارد.این سوال مطرح است که آیا حیطه این حاکمیت چقدر است و حتماً باید این حاکم تشکیل حکومت دهد یا خیر؟ این شؤون اعتباری نبی و امام معصوم باید مشخص و معلوم گردد.البته بعضی از روایات مشخص کننده و تبیین کننده این موضوع است و شأن حقیقی و اعتباری امام را بازگو می‌کند.

فقه سیاسی 2

در سال تحصیلی 1403-1402 استاد محمدباقر تحریری به تدریس، فقه معاصر با عنوان فقه سیاست مشغول بودند. صوت این جلسات به تدریج بر روی این صفحه باگزاری می شود. همچنین در ذیل هر جلسه به توضیح مختصر مطالب مطرح شده در آن جلسه پرداخته شده، تا مخاطب با نگاهی تام و آگاهی نسبی به استماع دقیق نکات مطرح شده توسط اشتاد بپردازد.&nbsp;مطالب مطرح شده در این جلسه:بسم الله الرحمن الرحیم&nbsp; فقه السیاسة از جمله فقه های مضاف است که انشعابی از فقه مطلق است ولی روش بحث آن کاملا منطبق بر فقه مطلق نمی‌باشد.فقه نظام سیاسی: قوانین نحوه اداره جامعه (اعم از امور بدیهی و فطری جامعه و…) است که به عنوان اصل مسلم گرفته می‌شود.&nbsp; به عبارت دیگر نحوه اداره جامعه مبتنی بر این است که دیدگاه ما نسبت به انسان و مدیریت او چگونه است.نیازهای فطری انسان: هر فردی به تنهایی نمی‌تواند نیازهای خود را تامین کند و لذا به اعتبار وجود جامعه میتواند به این مهم نائل آید بشرطی که هرج و مرج بوجود نیاید. این مهم بر اساس ادله عقلی و اعتباری حاصل می‌شود. عقل حکم میکند که بر اساس قوانین خاصی (اعم از عقلی یا غیرعقلی و بطور خلاصه فقه سیاسی) انسان و جامعه اداره می‌شود.مسئله حاکمیت دینی یک موضوع فقهی - کلامی است.