large_هوش مفیدی.png

medium_هوش مفیدی.png

small_هوش مفیدی.png

thumbnail_هوش مفیدی.png

هوش مفیدی.png

فقه هوش مصنوعی

اخلاق-هوش-مصنوعی

حقوق-هوش-مصنوعی

مسئولیت-پذیری-هوش-مصنوعی

هوش-مصنوعی

هوش مصنوعی

فقه هوش مصنوعی 6

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

در این جلسه بیان شده است که مسئولیت پذیری هوش مصنوعی اصطلاحی است که به معنای ضمان هوش مصنوعی است، مسئولیت پذیری یعنی عواقب عمل را بر عهده گرفتن و ضمان نیز به همین معنا می باشد. مسئولیت پذیری در هوش مصنوعی اگر ثابت باشد، بعدا باید بحث شود که چه کسی مسئول در آن است و عواقب اعمالی که توسط هوش مصنوعی انجام شده است را بر عهده می گیرد؟ یعنی در حقیقت در بحث مسئولیت پذیری هوش مصنوعی باید از این سخن بگوییم که در فرض انجام عملی توسط هوش مصنوعی که موجب تحقق عواقبی گردید، در این حالت آیا ضمانت نیز ثابت خواهد شد و اگر ضمانت ثابت شود، ضامن چه کسی خواهد بود.یکی از مسائل مهمی که در تحقق این مسئله یعنی مسئولیت پذیری هوش مصنوعی بسیار مهم است، بحث از قصد داشتن یا نداشتن هوش مصنوعی می باشد.استاد در ادامه این جلسه به بررسی معنای قصد در کتب لغت و عرف پرداخته و اشاراتی به وجود یا عدم وجود قصد در رابطه به هوش مصنوعی داشته اند. سپس نیز به تطبیق ضمان بر حالات این مسئله توجه نموده اند.

فقه هوش مصنوعی 5

استاد در این جلسه در کنار بررسی مسائل مرتبط با مسئولیت پذیری هوش مصنوعی و بحث ضمان، به نکته ای اشاره کرده و آن هم این است که گفته شده اگر هوش مصنوعی توسعه پیدا کند، سبب دلسردی در یادگیری فقه و اصول و علومی از این قبیل می شود، زیرا که با نظر به ظاهر امر، هوش مصنوعی می‌تواند همه این مسائل را حل کرده و دیگر نیازی به یادگیری تخصصی این علوم در سالیان متمادی نخواهد بود.استاد در پاسخ به این پرسش فرموده اند که به نظر ما با پیشرفت هوش مصنوعی، اساسا دلگرمی و نشاط در تحصیل این علوم بیشتر خواهد شد، زیرا هوش مصنوعی باعث گرفتن اشتباهات در استدلالات فقهی و اصولی می شود و همین مسئله از طرفی باعث دقت در بیان استدلالات نیز خواهد شد. از طرف دیگر نیز سرعت و دقتی که در هوش مصنوعی وجود دارد نیز می تواند باعث تسریع در فهم و استدلالات گردد، که این هم در آخر موجب نشاط و توسعه علمی خواهد شد. از این رو به نظر می رسد که با توسعه هوش مصنوعی در حقیقت نشاط و دلگرمی بیشتری به محصلین این علوم تزریق شود، نه اینکه توسعه آن باعث دلسردی و کناره گیری از تحصیل گردد.

فقه هوش مصنوعی 4

در این جلسه نیز استاد به بررسی ضمان در هوش مصنوعی پرداخته اند و توضیحاتی در این رابطه اقامه نموده اند. اساس کلمات استاد در این جلسه در رابطه با مسئولیت پذیری و اهمیت تعیین مسئول در هوش مصنوعی می باشد، زیرا در این صورت است که می توان احکامی مانند ضمان را در رابطه با هوش مصنوعی تصویر نمود.در رابطه با ضمان هم توجه به این نکته ضروری است که بحث ضمان در این گونه عناوین مختص به هوش مصنوعی نیست و می شود از ضمان در امور مختلفی مانند ضمان صندلی، میز و دیگر موارد سخن به میان آورد، مثلا می شود بحث کرد که اگر میزی سکشت یا صندلی سکشت و موجب آسیبی گردید، در این حالت چه کسی ضامن است؟، همچنین می شود ضمان را به صورت طولی نیز تصویر نمود.

فقه هوش مصنوعی 3

در ادامه مطالب مطرح شده در جلسه گذشته در این جلسه نیز استاد به توضیح بحث مسئولیت پذیری هوش مصنوعی پرداخته اند.نکته ای که لازم است به آن توجه شود این است که در بحث های فقه مضاف مثل همین بحث از فقه هوش مصنوعی با موضوعات حقوقی درگیر بوده و به دنبال حل مسائلی مرتبط با این موضوعات هستیم. یکی از این مسائل، بحث از ضمان هوش مصنوعی می باشد.ابتدا استاد به این موضوع توجه کرده اند که موضوع فقه را معمولا افعال مکلفین بیان کرده اند، اما فعل مکلف بودن هوش مصنوعی روشن نیست، پس چه طور باید در رابطه با حکم فقهی آن بحث و گفتگو نمائیم؟در پاسخ باید گفته شود که اینکه هوش مصنوعی مکلف باشد، یا مکلف نباشد دخلی در این ندارد که از حکم فقهی آن مانند ضمان هوش مصنوعی سخن به میان آوریم، زیرا در فقه از بسیاری از موضوعات که با فعل مکلف ارتباط دارند نیز بحث و گفتگو می کنیم از این جهت می توان از حکم ضمان در رابطه هوش مصنوعی نیز سخن به میان آورد.مثلا یکی از مسائلی که در تحلیل حکم فقهی در رابطه با محل بحث می تواند مؤثر باشد، بحث از قصد داشتن یا قصد نداشتن ربات هاست، باید بحث کنیم که آیا طبق ادعای عده ای از محققین این ربات ها اساسا قصدی ندارند، یا اینکه قصدی اگر چه ضعیف در رابطه با آنها قابل تصویر است.

فقه هوش مصنوعی 2

در ادامه برگزاری دروس خارج فقه معاصر، در سال تحصیلی 1403-1402 به همت دفتر فقه معاصر حوزه های علیمه، درس خارج فقه هوش مصنوعی، توسط استاد معظم حسین مفیدی شروع شده و مورد استقبال فضلاء قرار گرفته است. اینک به معرفی صوت های کلاس جهت آشنایی اجمالی با مطالب مطرح شده در کلاس می پردازیم.در این جلسه استاد به بررسی مسئولیت پذیری هوش مصنوعی پرداخته و فرموده اند طبق قواعد فقهی، هر خلاف و فعلی که انجام می شود باید مستند آن روشن شود، تا به مقتضای آن اثرات مترتب بر آن فعل بر مستند آن جاری گردد. در مسئولیت پذیری هوش مصنوعی نیز باید این مسئله روشن شود که مسئول اعمالی که توسط هوش مصنوعی اتفاق می افتد چه کسی می باشد. در برنامه نویسی نیز همه چیز مشخص است، و بر اساس کدی که نوشته شده است، روشن می شود که فعل مستند به کجاست و از چه چیزی محقق شده است.مثلا اگر خودرویی خودران بود و باعث قتل شخصی شد، باید مشخص شود که چه کسی مسئول این قتل است، اساسا آیا قتل عمد اتفاق افتاده است یا قتل خطائی بوده و مواردی دیگر از این قبیل که باید بررسی شود. از این رو مسئولیت پذیری در هوش مصنوعی یکی از مسائل مهم است.

فقه هوش مصنوعی 1

استاد امین اسد پور از اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم بوده و به تدریس دروس فقه و اصول و همچنین دروس فلسفه اشتغال داشته و هر ساله طلاب به بهره گیری از دروس ایشان مشغول هستند.استاد اسد پور در کنار تدریس در مسائل مذکور به تدریس هرمنوتیک، انسان شناسی و اموری از این قبیل در مرکز تخصصی اسراء پرداخته اند.اکنون استاد اسد پور عضو شورای علمی طرح شهید صدر در بنیاد شیخ انصاری بوده و به داوری طرح های پژوهشی ارائه شده به این بنیاد می پردازند.از دیگر خصوصیات ایشان، تمایل فکری و بررسی تحلیلی آراء امام خمینی توسط ایشان می باشد.

استاد علیرضا اعرافی متولد سال 1338، از اساتید مطرح و از سال 1395 مدیر حوزه‌های علمیه می باشند. ایشان در سال 1398 با حکم رهبر معظم انقلاب، به عضویت شورای نگهبان در آمدند.استاد اعرافی علاوه بر مشاغل اجرائی، به تدریس خارج دروس حوزوی نیز اشتغال داشته و دروس فقه، اصول، تفسیر، فلسفه فقه و…. ایشان از دروس پر رونق حوزه علیمه قم می باشد.در رابطه با فقه معاصر نیز، ایشان در چند سال اخیر به بررسی مباحث فقه اجتماعی پرداخته اند. صوت و تقریر جلسات این درس، به علاوه ارائه کلیات مطالب ارائه شده در هر جلسه با هدف آشنائی بیشتر با محتوای هر درس، به تفکیک جلسات در همین صفحه ارائه شده است.

استاد مهدی شب زنده دار از اساتید مطرح حوزه علمیه قم بوده و به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال دارند.ایشان در فروردین ماه سال 1392 با حکم رهبر معظم انقلاب به عضویت در شورای نگهبان در آمدند، در ادامه نیز این حکم در سال 1401 توسط ایشان تمدید گردید.از اساتید مطرح ایشان باید به میرزا جواد تبریزی، مرتضی حائری یزدی و حسین وحید خراسانی اشاره کرد.پس از تدوین دو کتاب “الفائق فی الأصول” و “الشخص الإعتباری” توسط دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه، استاد شب زنده دار علاوه بر تدریس عناوین مد نظر در دروس خارج خود، به تدریس خارج این دو کتاب نیز پرداختند؛ تمامی صوت جلسات و تقریرات این درس در همین صفحه بارگزاری شده است.&nbsp;&nbsp;

بسم الله الرحمن الرحيم<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مشخصات فردی: علی عندلیبی در سال 1334 (68 سال) متولد در شهر فامنین از استان همدان&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تحصیلات حوزوی:&nbsp;در سال 1349 وارد حوزه علمیه قم شده و دوره سطح را در مدت پنج سال با استفاده از محضر اساتید معظم حضرات آقایان طالقانی، باکوئی، دوزدوزانی، علوی‌گرگانی، شهید حقانی، اعتمادی، ستوده، حرم‌پناهی، محمدی‌گیلانی، راستی‌کاشانی، طاهری‌خرم‌آبادی و... به پایان رسانده و از سال 1354 به مدت 17 سال از درس خارج فقه و اصول اساتید معزز حضرات آیات &nbsp;شیخ کاظم تبریزی، شیخ جواد تبریزی، شیخ مرتضی حائری، وحید خراسانی و مؤمن استفاده کرده و در سال 1372 همراه با اخذ مدرک سطح4 موفق به دریافت گواهی اجتهاد از طرف حضرات آیات جناب آقایان مؤمن و طاهری‌خرم‌آبادی شده است. ایشان در رشته فلسفه از محضر اساتید گرانمایه جناب آقایان محمدی‌گیلانی و جوادی‌آملی کتاب‌های شرح منظومه، اسفار و شفاء را آموزش دیده است.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;">تدریس و پژوهش:</li></ul>تدریس سطح تا سال 1376 و پس از آن تدریس خارج فقه و اصول در موسسه بقیه الله (عج) و سایر مراکز فقهی و به صورت آزاد و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی (ص). موضوعات تدریس و تحقیق&nbsp;فقهی ایشان عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه بورس و&nbsp;بازار سرمایه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه&nbsp;شرکت‌های سهامی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">مکاسب، بیع و ربا</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">شخص حقوقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">جامعه‌شناسی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">تغییر جنسیت</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ارث&nbsp;زوجه از عقار</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ولایت فقیه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">احکام مفقودالاثر</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">غنا و موسیقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">خمس</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">زکات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صلات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صوم و مسائل مستحدثه آن</li></ul>همکاری با دفتر همکاری حوزه و دانشگاه حدود 10 سال.همکاری با مدارج علمی مدیریت حوزه علمیه قم از سال 1372 به عنوان داور، راهنما، مشاور و عضویت در کمیته تخصصی فقه و اصول. و&nbsp;استاد راهنما و مشاور ده‌ها پایان‌نامه در موضوعات معاصر حوزه اقتصادی و مالی&nbsp;همکاری با مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام در تدوین کتب و مقالات برای مجمع فقه جده.&nbsp;تدوین کتاب رسمی اصول فقه شیعه برای ارسال به آن مجمع.عضویت در مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان.ممتحن اجتهاد نامزدهای عضویت در مجلس خبرگان رهبریعضو&nbsp;گروه اقتصادی موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی.تأسیس گروه فقهی با همکاری عده‌ای از اساتید برای تدوین کتاب جامع فقهی مشتمل بر آراء فقهاء و ادلّه آنها از متقدمین تا دوران معاصر.عضو کرسی علمی فقه و اصول هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی و نقد و مناظره.همکاری با گروه‌های علمی فقه‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.عضو&nbsp;شورای علمی دفتر فقه معاصر حوزه‌های علمیه از سال 1395.عضو هيات امناء موسسه عالی فقه و علوم اسلامی.&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تألیفات و آثار علمی: از ایشان آثار علمی متعددی به‌جای ماننده که برخی نیز چاپ شده از جمله:</li></ul>اصول: کتاب قواعد اصول الفقه علی مذهب الإمامیّة.فقه: کتاب الخمس حدود 10 جلد، فقه البورصة والأوراق المالية 4 جلد، کتاب الإعتکاف، رسالة فی تنجیس المتنجس، رسالة فی التحکیم فی القضاء، رسالة بطاقة الإئتمان، رسالة فی بیع الدین، رسالة فی عفو المجنی‌علیه، رسالة فی الصلاة خلف المقام حیث ما کان، رسالة فی غسل الإحرام.رجال: کتاب ابراهیم بن هاشم مشتمل بر قواعد عامه و توثیقات عامه رجالی.تاریخ: کتاب فاطمة بعد أبیها سلام‌الله علیهما وآلهما. &nbsp;جامعه‌شناسی: مقومات جامعه، قانونمندی جامعه، قوانین حاکم بر جامعه، جبر اجتماعی، تغییرات اجتماعی، تفکرات اجتماعی مسلمانان، تفکرات اجتماعی دوران باستان.&nbsp;همکاری در تالیف کتاب الفائق فی الاصولهمکاری در تالیف کتاب الشخص الاعتباری (ماهیت و احکام شخص حقوقی)&nbsp;

استاد محمد محمدی قائنی، از اساتید مطرح درس خارج حوزه علمیه قم بوده، و علاوه بر تدریس دروس مرسوم فقهی و اصولی سنتی با عناونی همچون "کتاب الدیات" و &nbsp;"کتاب القصاص" در فقه، و “نواهی” و “مفاهیم” در اصول، به تدریس درس خارج فقه معاصر نیز پرداخته اند.&nbsp;درس خارج فقه پزشکی استاد قائینی به یکی از دروس مهم فقه معاصر تبدیل شده است.&nbsp;از اساتید ایشام به مرحوم آیت الله خوئی و آیت الله تبریزی اشاره کرد.علاوه بر تدریس، استاد به تألیف کتاب نیز اشتغال داشته و کتبی متعدد از ایشان به انتشار رسیده است، یکی از این کتاب ها کتاب “المبسوط فی فقه المسائل المعاصر” است، که به بررسی فقهی چندی از مسائل معاصر پرداخته است.

استاد سید علی مدرسی طباطبائی، معروف به سید علی مدرسی یزدی در سال 1336 در یزد دیده به جهان گشود. و اکنون نماینده مردم فارس در مجلس خیرگان رهبری می باشد.از اساتید ایشان در دوره تحصیل و شرکت در دورس خارج می توان به شیخ مرتضی حائری، میرزا جواد تبریزی و آیت الله وحید خراسانی اشاره کرد.ایشان در سال های اخیر به تدریس دوری فقه معاصر برای تأمین نیاز جامعه پرداخته اند، و دروسی همچون فقه قانون گذاری و فقه اقتصاد را تدریس نموده اند.