در این جلسه نیز استاد به ادامه بیان شواهد و مؤیدات لزوم عاقبت سنجی در حکم به افلاس می پردازند، مواردی که ایشان در این جلسه از آنها سخن گفته اند، عبارتند از:<ol><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حدیثی از شیخ صدوق در کتاب عقاب الاعمال: این حدیث می‌فرماید امام جماعت نباید نماز را طول بدهد و باعث تنفر مأمومین شود. طول دادن نماز، مشروع است اما اگر موجب تنفر و زدگی مردم بشود، ممنوع و نامشروع است. سند این روایت خیلی مشکل دارد.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حدیثی از رسول خدا نقل شده است که می‌فرماید وقتی سه نفر یا بیشتر درجایی هستند، دو نفره نجوا نکنند چون شخص ثالث خیال می‌کند که درباره او حرف می‌زنند.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">خداوند متعال نسبت به زنان پیامبر در قرآن کریم می‎فرماید: «یا نِساءَ اَلنَّبِیِّ لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ اَلنِّساءِ إِنِ اِتَّقَیْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ اَلَذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً».</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">خداوند متعال نسبت به زنان پیامبر در قرآن کریم می‎فرماید: «إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَ»</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اَللّهِ جَمِیعاً أَیُّهَا اَلْمُؤْمِنُونَ لَعَلَکُمْ تُفْلِحُونَ». پا به زمین زدن یا دست تکان دادن ایرادی ندارد اما چون صدای جواهرات درمی‌آید موجب به گناه افتادن می‌شود ممنوع است.</li></ol>

large_تجارت عابدی.png

medium_تجارت عابدی.png

small_تجارت عابدی.png

thumbnail_تجارت عابدی.png

تجارت عابدی.png

فقه عقود مستحدثه

فقه-معاصر

شرح قانون تجارت

شرح قانون تجارت 4

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

در این جلسه استاد به بررسی شواهد و مؤیدات لزوم عاقبت سنجی در حکم به افلاس می پردازند، همچنین ایشان فرموده اند که اگر چه هر یک از مؤیدات به تنهایی دارای اشکال هستند اما مجموع آنها من حیث المجموع دلالت دارند بر اینکه در هر کاری (اعم از شرعی و غیر شرعی) باید عاقبت سنجی کرد. این مؤیدات عبارتند از:<ol><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِکَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَیْنَ ذَلِکَ سَبِیلًا». اصل بلند خواندن نماز جایز است اما اگر این فعل جایز منتهی به اهانت کردن دشمن به قرآن شود، جایز نیست.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«وَلَا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّکَاحِ حَتّی یَبْلُغَ الْکِتَابُ أَجَلَه». چون عقده خواندن در عده منجر به وطی می‎شود، فرموده‌اند: عقد هم نخوانید.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«وَلَا تَقرَبَا هَذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَکُونَا مِنَ ٱلظَّلِمِینَ». شبیه آیه قبل است.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«إِنَّکَ إِنْ تَذَرْهُمْ یُضِلُّوا عِبَادَکَ وَلَا یَلِدُوا إِلَّا فَاجِرًا کَفَّارًا».</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«قالَ أَحَدُهُما إِنِی أَرانِی أَعْصِرُ خَمراً». خداوند اعصر عنبا را اعصر خمرا فرموده است؛ چون عنب منتهی به خمر می‎شود.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">«وَ سْئَلْهُمْ عَنِ اَلْقَرْیَةِ اَلَّتِی کانَتْ حاضِرَةَ اَلْبَحْرِ إِذْ یَعْدُونَ فِی اَلسَّبْتِ إِذْ تَأْتِیهِمْ حِیتانُهُمْ یَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَعاً وَ یَوْمَ لا یَسْبِتُونَ لا تَأْتِیهِمْ کَذلِکَ نَبْلُوهُمْ بِما کانُوا یَفْسُقُونَ». این آیه در مورد ماهیگیری در روز شنبه است. تور انداختن در روز شنبه چون متنهی به صید ماهی در روز یکشنبه می‎شود، مورد مذمت خداوند می‎باشد.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">این روایت را شیعه و نقل کرده‌اند که رسول خدا فرمود: «لَا تُسَافِرِ الْمَرْأَةُ ثَلَاثاً إِلَا وَ مَعَهَا ذُو مَحْرَم». بدون محرم مسافرت رفتن زن، اولاً و بالذات حرام نیست اما معمولاً چون زن بدون محرم است شاید موجب حرام بشود.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حدیثی از عایشه&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حدیثی از مغیرة بن شعبة</li></ol>

شرح قانون تجارت 3

در این جلسه استاد به بررسی ادله لزوم عاقبت سنجی در حکم به افلاس، می پردازند، این ادله عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">دلیل اوّل: احادیث جریان حد سرقت و مطلق حد در سرزمین دشمن. از حد به تعزیر تعدی می‎شود. در حدیثی سرزمین دشمن آمده است لذا وجود جنگ موضوعیت ندارد. از این سه حدیث متوجه می‎شویم که اجرای حدود الهی واجب است اما اگر موجب مفسده‌ای بشود نباید جاری بشود.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">دلیل دوم: خداوند در آیه 108 سوره انعام می‎فرمایند: اگر سب خدای مشرکین موجب سب خدای شما شود، نباید سب کنید.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">دلیل سوم حدیثی است که سیوطی در الفیه نقل کرده است&nbsp;«لو لا قومک حدیثوا عهد بالإسلام لهدمت الکعبة و جعلت لها بابین».</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">دلیل چهارم داستان حضرت خضر و موسی است: سوراخ کردن کشتی دیگری حرام است اما عاقبت این کار حرام این است که مال مردم حفظ بشود و این حلال است.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">دلیل پنجم حدیثی از ابن عباس است.</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">دلیل ششم حدیثی از سعد بن عبیده است.</li></ul>

فقه-عقود-مستحدثه

شرح قانون تجارت 2

موضوع بحث، بررسی فقهی قانون تجارت است. این قانون به خاطر مشکل تطبیق با شرع سالها است که معطل مانده است. سال گذشته به بحث تصفیه شرکت‌ها رسیدیم و امسال نیز همین بحث ادامه می‌یابد. ورشکستگی یک شرکت و یا یک بانک تبعات زیادی دارد لذا قضات هنگام حکم کردن باید عاقبت آنرا بسنجند و ممکن است با در نظر گرفتن عواقب ورشکستگی، شرکت یا بانک به عنوان ورشکسته اعلام نشود. مثال‌های زیادی وجود دارد که عاقبت حکم تاثیر در اعلام حکم دارد مثل اینکه مسلمانان برای جنگ به سرزمین دشمن داخل شدند و یکی از سربازها مرتکب خلافی شد مثلا سرقت کرد آیا باید بر او حد جاری کرد؟ جریان حد ممکن است موجب پناهندگی سرباز شود. نسبت به این مثال احادیثی وجود دارد.استاد در این جلسه به بررسی موارد فوق و مواردی دیگر که مرتبط با همین بحث است، پرداخته اند.

شرح قانون تجارت 1

در این جلسه نیز استاد به بررسی سومین وظیفه از وظائف حکومت اسلامی، یعنی پرداخت دیون بدهکاران پرداخته اند.یکی از فروضی که در مسئله وجود دارد و باید حکم آن نیز روشن شود، جایی است که شخص بدهکار به صورت عمدی کشته شده باشد، در این حالت ورثه او می توانند به جای قصاص کردن قاتل، بر دیه با او مصالحه کنند، و بعد از &nbsp;دریافت دیه بدهی مقتول را پرداخت کنند تا دیگر پرداخت بدهی او بر عهده حکومت اسلامی واجب نباشد، در این حالت سؤال این است که آیا می توان ورثه را مجبور به مصالحه نمود برای اینکه وظیفه پرداخت بدهی از عهده حکومت اسلامی ساقط شود؟، یا اینکه همچنان آنان مخیر هستند و در صورت انتخاب قصاص، پرداخت بدهی بر حکومت اسلامی ثابت خواهد بود.این مسئله به عینه در یکی از روایات نقل شده است و استاد به بررسی آن پرداخته اند.

large_نظام اقتصادی.png

medium_نظام اقتصادی.png

small_نظام اقتصادی.png

thumbnail_نظام اقتصادی.png

نظام اقتصادی.png

نظام اقتصادی اسلام

نظام-های-اقتصادی

مکاتب-اقتصادی

بسم الله الرحمن الرحيم<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مشخصات فردی: علی عندلیبی در سال 1334 (68 سال) متولد در شهر فامنین از استان همدان&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تحصیلات حوزوی:&nbsp;در سال 1349 وارد حوزه علمیه قم شده و دوره سطح را در مدت پنج سال با استفاده از محضر اساتید معظم حضرات آقایان طالقانی، باکوئی، دوزدوزانی، علوی‌گرگانی، شهید حقانی، اعتمادی، ستوده، حرم‌پناهی، محمدی‌گیلانی، راستی‌کاشانی، طاهری‌خرم‌آبادی و... به پایان رسانده و از سال 1354 به مدت 17 سال از درس خارج فقه و اصول اساتید معزز حضرات آیات &nbsp;شیخ کاظم تبریزی، شیخ جواد تبریزی، شیخ مرتضی حائری، وحید خراسانی و مؤمن استفاده کرده و در سال 1372 همراه با اخذ مدرک سطح4 موفق به دریافت گواهی اجتهاد از طرف حضرات آیات جناب آقایان مؤمن و طاهری‌خرم‌آبادی شده است. ایشان در رشته فلسفه از محضر اساتید گرانمایه جناب آقایان محمدی‌گیلانی و جوادی‌آملی کتاب‌های شرح منظومه، اسفار و شفاء را آموزش دیده است.&nbsp;</li><li style="direction:rtl;">تدریس و پژوهش:</li></ul>تدریس سطح تا سال 1376 و پس از آن تدریس خارج فقه و اصول در موسسه بقیه الله (عج) و سایر مراکز فقهی و به صورت آزاد و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی (ص). موضوعات تدریس و تحقیق&nbsp;فقهی ایشان عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه بورس و&nbsp;بازار سرمایه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">فقه&nbsp;شرکت‌های سهامی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">مکاسب، بیع و ربا</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">شخص حقوقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">جامعه‌شناسی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">تغییر جنسیت</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ارث&nbsp;زوجه از عقار</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">ولایت فقیه</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">احکام مفقودالاثر</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">غنا و موسیقی</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">خمس</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">زکات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صلات</li><li style="direction:rtl;margin-right:80px;text-align:justify;">صوم و مسائل مستحدثه آن</li></ul>همکاری با دفتر همکاری حوزه و دانشگاه حدود 10 سال.همکاری با مدارج علمی مدیریت حوزه علمیه قم از سال 1372 به عنوان داور، راهنما، مشاور و عضویت در کمیته تخصصی فقه و اصول. و&nbsp;استاد راهنما و مشاور ده‌ها پایان‌نامه در موضوعات معاصر حوزه اقتصادی و مالی&nbsp;همکاری با مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام در تدوین کتب و مقالات برای مجمع فقه جده.&nbsp;تدوین کتاب رسمی اصول فقه شیعه برای ارسال به آن مجمع.عضویت در مجمع مشورتی فقهی شورای نگهبان.ممتحن اجتهاد نامزدهای عضویت در مجلس خبرگان رهبریعضو&nbsp;گروه اقتصادی موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی.تأسیس گروه فقهی با همکاری عده‌ای از اساتید برای تدوین کتاب جامع فقهی مشتمل بر آراء فقهاء و ادلّه آنها از متقدمین تا دوران معاصر.عضو کرسی علمی فقه و اصول هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی و نقد و مناظره.همکاری با گروه‌های علمی فقه‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.عضو&nbsp;شورای علمی دفتر فقه معاصر حوزه‌های علمیه از سال 1395.عضو هيات امناء موسسه عالی فقه و علوم اسلامی.&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تألیفات و آثار علمی: از ایشان آثار علمی متعددی به‌جای ماننده که برخی نیز چاپ شده از جمله:</li></ul>اصول: کتاب قواعد اصول الفقه علی مذهب الإمامیّة.فقه: کتاب الخمس حدود 10 جلد، فقه البورصة والأوراق المالية 4 جلد، کتاب الإعتکاف، رسالة فی تنجیس المتنجس، رسالة فی التحکیم فی القضاء، رسالة بطاقة الإئتمان، رسالة فی بیع الدین، رسالة فی عفو المجنی‌علیه، رسالة فی الصلاة خلف المقام حیث ما کان، رسالة فی غسل الإحرام.رجال: کتاب ابراهیم بن هاشم مشتمل بر قواعد عامه و توثیقات عامه رجالی.تاریخ: کتاب فاطمة بعد أبیها سلام‌الله علیهما وآلهما. &nbsp;جامعه‌شناسی: مقومات جامعه، قانونمندی جامعه، قوانین حاکم بر جامعه، جبر اجتماعی، تغییرات اجتماعی، تفکرات اجتماعی مسلمانان، تفکرات اجتماعی دوران باستان.&nbsp;همکاری در تالیف کتاب الفائق فی الاصولهمکاری در تالیف کتاب الشخص الاعتباری (ماهیت و احکام شخص حقوقی)&nbsp;

نظام اقتصادی اسلام 10

در این جلسه نیز استاد به بررسی کلمات محقق خوئی در تزبیق عقد سکنی بر مسئله سرقفلی پرداخته اند.بر تطبیق عقد سکنی بر عقد بیمه، چندین اشکال وارد شده است، یکی از این اشکالات این است که وجود حق ضمان برای مستأجر در این عقد، طبق این مبنا دارای توجیه شرعی نمی باشد. در حالی که در سرقفلی موجود چنین اتفاقی رخ می دهد. بنابراین توجیه محقق خوئی این چنین موارد را نمی تواند حل نماید.در ادامه جلسه بحث در اشکالی دیگر واقع شده است. این اشکال این است که طبق عقد سکنی باید به موت مالک، حق سکنی متنفی می شود اما در سرقفلی موجود این عقد دائمی است و به موت مالک متنفی نمی شود، بلکه باقی می ماند و حتی با موت طرف مقابل نیز، این حق به طرف مقابل منتقل می شود. البته استاد در این جلسه با تمسک به روایات مختلف، سعی در بر طرف کردن این اشکال داشته اند.

large_قفلی شهیدی.png

medium_قفلی شهیدی.png

small_قفلی شهیدی.png

thumbnail_قفلی شهیدی.png

قفلی شهیدی.png

سرقفلی

سرقفلی 6

در ادامه بیان وظائف حکومت اسلامی که بیان آن در جلسات گذشته شروع شده بود، در این جلسه نیز استاد به بررسی سومین وظیفه از وظائف حکومت اسلامی می پردازند، البته این ترتیب بین وظائف به معنی این نیست که وظائفی که بر عهده حکومت اسلامی است نیز به همین ترتیب است، بلکه این نحوه بیان صرفا به جهت رعایت جهات علمی بحث است.در هر صورت سومین وظیفه ای که استاد در این جلسه به بررسی آن می پردازند، پرداخت دیون بدهکاران توسط حکومت اسلامی می باشد. باید گفته شود که ادله ای که وجود چنین وظیفه‌ای را بر عهده حکومت اسلامی ثابت می کنند، به دو دسته قابل تقسیم اند:<ul><li style="text-align:justify;">ادله ای که بر لزوم پرداخت دیون بدهکاران دلالت دارند.</li><li style="text-align:justify;">ادله ای که بر حمایت از طلبکارانی که بدهکاران طلب آن ها را پرداخت نمی کنند، دلالت می کنند.</li></ul>

نظام اقتصادی اسلام 9

در جلسات گذشته به بیان و بررسی راه حل هایی که برای تصحیح سرقفلی اراده شده بود پرداخته شد، در این جلسه نیز استاد به بررسی راه حل محقق خوئی برای تصحیح سرقفلی می پردازند.محقق خوئی سعی در تصحیح سرقفلی داشته اند با تمسک به ادله عقد سکنی و تطبیق آن بر سر قفلی.علاوه بر اینکه این توجیهات، سرقفلی موجود در بازار را تصحیح نمی کند، باید گفته شود که این عمده اشکالی که بر راه حل محقق خوئی وارد شده است، منفسخ شدن عقد سکنی به واسطه موت مالک است، در حالی که در سرقفلی به واسطه موت، چیزی منفسخ نشده و تمام آثار سرقفلی بعد از مرگ مالک نیز ثابت خواهد بود.برای بررسی دقیقتر این اشکال استاد به بیان چند روایت پرداخته و از لحاظ سندی و دلالی آنها را مورد بحث قرار داده اند.

سرقفلی 5

در این جلسه استاد ابتدا اجمالا به بیان توجیهات و راه حل های مطرح شده برای تصحیح حق سرقفلی پرداخته اند، این توجیهات عبارتند از:<ol><li style="text-align:justify;">فروش حق ایجار به مستأجر توسط مالک</li><li style="text-align:justify;">اعطاء وکالت به مستأجر توسط مالک در اجاره دادن مال</li><li style="text-align:justify;">اعطاء حق الإنتفاء به مستأجر توسط مالک</li><li style="text-align:justify;">اجاره دادن دوباره ملک به مستأجر یا کسی که مستأجر به آن راضی است، توسط مالک به نحو شرط فعل</li><li style="text-align:justify;">إذن مالک در انتفاء مال توسط مستأجر و هر کس که او بدان راضی است بعد از مدت اجاره به نحو شرط نتیجه</li><li style="text-align:justify;">مستقل بودن عقد سرقفلی و انطباق عمومات صحت عقود و معاملات بر آن</li></ol>از میان توجیهات مذکور پنج مورد در کلمات اعلام مطرح گردیده است و مورد ششم را استاد مطرح فرموده اند، که البته بعدا به بسط مطلب پیرامون بررسی این توجیه خواهند پرداخت.در ادامه این جلسه نیز استاد به بررسی بیشتر توجیه پنجم یعنی إذن به نحو شرط نتیجه، و توجیه سوم یعنی اعطاء حق انتفاء که با توجه به تطبیق عقد سکنی، مطرح شده است، پرداخته اند.

سرقفلی 4

بحث در نحوه تصحیح حق سرقفلی از ناحیه شرعی بود، یکی از وجوهی که در کلام آیت الله خوئی برای تصحیح به آن اشاره شده است، شرط اجاره دوباره بعد از اتمام زمان اجاره اول به نحو شرط فعل است.آیت الله سیستانی در منهاج همین روش تصحیح را هم به نحو شرط فعل و شرط نتیجه بیان کرده اند.استاد برای توضیح بیشتر مراد آیت الله سیستانی و فرق آن با فرضی که در کلمات آیت الله خوئی مطرح، به توضیح تفاوت شرط فعل و شرط نتیجه پرداخته اندف خلاصه این تفاوت در کلمات استاد این است که در شرط نتیجه با همان عقد اول بدون اینکه بعدا کاری انجام بدهیم، آن نتیجه محقق می شود. اما در شرط فعل به صرف عقد اول نتیجه ای محقق نمی شود بلکه مشروط علیه باید کاری را انجام دهد تا فعل محقق بشود و اگر انجام ندهد، چیزی محقق نخواهد شد.سپس استاد به بیان دو اشکال بر این نحوه تصحیح پی پردازند.

سرقفلی 3

استاد امین اسد پور از اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم بوده و به تدریس دروس فقه و اصول و همچنین دروس فلسفه اشتغال داشته و هر ساله طلاب به بهره گیری از دروس ایشان مشغول هستند.استاد اسد پور در کنار تدریس در مسائل مذکور به تدریس هرمنوتیک، انسان شناسی و اموری از این قبیل در مرکز تخصصی اسراء پرداخته اند.اکنون استاد اسد پور عضو شورای علمی طرح شهید صدر در بنیاد شیخ انصاری بوده و به داوری طرح های پژوهشی ارائه شده به این بنیاد می پردازند.از دیگر خصوصیات ایشان، تمایل فکری و بررسی تحلیلی آراء امام خمینی توسط ایشان می باشد.

استاد علیرضا اعرافی متولد سال 1338، از اساتید مطرح و از سال 1395 مدیر حوزه‌های علمیه می باشند. ایشان در سال 1398 با حکم رهبر معظم انقلاب، به عضویت شورای نگهبان در آمدند.استاد اعرافی علاوه بر مشاغل اجرائی، به تدریس خارج دروس حوزوی نیز اشتغال داشته و دروس فقه، اصول، تفسیر، فلسفه فقه و…. ایشان از دروس پر رونق حوزه علیمه قم می باشد.در رابطه با فقه معاصر نیز، ایشان در چند سال اخیر به بررسی مباحث فقه اجتماعی پرداخته اند. صوت و تقریر جلسات این درس، به علاوه ارائه کلیات مطالب ارائه شده در هر جلسه با هدف آشنائی بیشتر با محتوای هر درس، به تفکیک جلسات در همین صفحه ارائه شده است.

استاد مهدی شب زنده دار، از اساتید مطرح حوزه علمیه قم، به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال دارند.ایشان در فروردین ماه سال 1392 با حکم رهبر معظم انقلاب &nbsp;به عضویت در شورای نگهبان در آمدند، در ادامه این حکم در سال 1401 توسط ایشان تمدید گردید.از اساتید مطرح ایشان باید به میرزا جواد تبریزی، مرتضی حائری یزدی و حسین وحید خراسانی اشاره کرد.پس از تدوین کتب “الفائق فی الأصول” و “الخشص الإعتباری” توسط دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه، استاد شب زنده دار علاوه بر تدریس عناوین مد نظر در دروس خارج خود، به تدریس خارج این دو کتاب نیز پرداختند؛ تمامی صوت جلسات و تقریرات این درس در همین صفحه بارگزاری شده است.&nbsp;&nbsp;

استاد محمد محمدی قائنی، از اساتید مطرح درس خارج حوزه علمیه قم بوده، و علاوه بر تدریس دروس مرسوم فقهی و اصولی سنتی با عناونی همچون "کتاب الدیات" و &nbsp;"کتاب القصاص" در فقه، و “نواهی” و “مفاهیم” در اصول، به تدریس درس خارج فقه معاصر نیز پرداخته اند.&nbsp;درس خارج فقه پزشکی استاد قائینی به یکی از دروس مهم فقه معاصر تبدیل شده است.&nbsp;از اساتید ایشام به مرحوم آیت الله خوئی و آیت الله تبریزی اشاره کرد.علاوه بر تدریس، استاد به تألیف کتاب نیز اشتغال داشته و کتبی متعدد از ایشان به انتشار رسیده است، یکی از این کتاب ها کتاب “المبسوط فی فقه المسائل المعاصر” است، که به بررسی فقهی چندی از مسائل معاصر پرداخته است.

استاد سید علی مدرسی طباطبائی، معروف به سید علی مدرسی یزدی در سال 1336 در یزد دیده به جهان گشود. و اکنون نماینده مردم فارس در مجلس خیرگان رهبری می باشد.از اساتید ایشان در دوره تحصیل و شرکت در دورس خارج می توان به شیخ مرتضی حائری، میرزا جواد تبریزی و آیت الله وحید خراسانی اشاره کرد.ایشان در سال های اخیر به تدریس دوری فقه معاصر برای تأمین نیاز جامعه پرداخته اند، و دروسی همچون فقه قانون گذاری و فقه اقتصاد را تدریس نموده اند.