در این جلسه استاد به قرائت تتمّۀ متن مرحوم امام در تحریر الوسیله پرداخته اند و فروض و مسائل مختلفی در عقد بیمه را تصویر نموده اند، برخی این صور عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تصویر یکی از صور بیمه با عنوان “بیمۀ تقابل” وعقد مستقل بودنِ آن از نظر مرحوم امام</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حکم سوددهی بیمه کننده علاوه بر جبران خسارت ورابطۀ این عقد بیمه با مضاربه</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حکم زیاده در شرط عقد بیمه و بررسی رابطۀ آن با ربای قرضی</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">حکم تأمین در تأمین، یعنی شرکت بیمه خودش ذیل پوشش بیمۀ کنندۀ بزرگ تری باشد.</li></ul>سپس نیز به قرائت ادامۀ متن مرحوم شیخ حسین حلی در بحوث فقهیّه می پردازند.

large_بیمه تعظیمی فر.png

medium_بیمه تعظیمی فر.png

small_بیمه تعظیمی فر.png

thumbnail_بیمه تعظیمی فر.png

بیمه تعظیمی فر.png

فقه عقود مستحدثه

فقه-بیمه

فقه بیمه

فقه بیمه 4

طلبه سطح 3 مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام تحت اشراف آیت الله مکارم شیرازی، عضو مرکز امور نخبگان حوزه علمیه قم، مدرس، نویسنده کتب و مقالات متعدد، همکاری در امور پژوهشی پژوهشگاه های حوزوی و دفتر فقه معاصر تحت نظر استاد حسین اثنی عشری

در این جلسه استاد به قرائت عبارت مرحوم امام دربارۀ عقد بیمه در کتاب تحریر الوسیله (ج2، ص608) پرداخته اند.سپس به بررسی عبارت مرحوم شیخ حسین حلی در کتاب بحوث فقهیّه پرداخته اند و اینطور بیان داشته اند که سؤال اصلی در کلام شیخ حسین حلی این است که چه ثمره ای بر تفکیک بین رکن و شرط در عقد بیمه مترتب است؟ تا به استناد آن ثمره، بررسی شود که چه چیزی عرفاً رکن عقد بیمه است وچه چیزی شرط آن است.ثمره ای که به نحو اشاره وار در کلمات استاد بیان شده است به این ترتیب است که: بناء بر إرجاع بیمه به بیع و شبه آن در فرض جهل نسبت به رکن عقد بیمه، معامله غرری است وموجب حکم به بطلان آن می شود، بخلاف شرط که در فرض جهل به آن، غرر لازم نمی آید و رجوع به متعارف می شود.

فقه بیمه 3

در این جلسه استاد به مبانی برخی علماء در توجیهات شرعی برای عقد بیمه اشاره می کنند، برخی از مبانی عبارتند از:&nbsp;<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;هبۀ مشروطه یا معوّضه</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;مصالحه</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;شراکت</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;ضمان&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">&nbsp;عقد مستقل&nbsp;</li></ul>همچنین فرموده اند که منابع فقهی متکثری در رابطه با عقد بیمه وجود دارد، برخی از این منابع اشاره به مبانی اصلی در بحث فقهی عقد بیمه را در خود جای داده اند. همچنین علاوه بر منابع فقهی منابع متعدد قانونی در این بحث وجود دارند.برخی از این منابع عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مهذّب الأحکام اثر محقق سبزواری</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مسائل مستحدثه اثر آیت الله سید صادق روحانی</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">مسائل مستحدثه اثر آیت الله فیّاض</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">الشرکة والتأمین اثر آیت الله موسوی اردبیلی</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">بحوث فقهیّه اثر شیخ حسین حلّی</li></ul>&nbsp;

فقه بیمه 2

بحث از ماهیت فقهی عقد بیمه، بحثب مستحدث بوده و در لسان فقهاء متقدم به صورت مشخص مورد بحث قرار نگرفته است، استاد تعظیمی فر به همین جهت در این جلسات به بررسی ماهیت عقد بیمه از ناحیه فقهی پرداخته اند.استاد در این جلسه پس از قرائت متن کتاب منهاج الصالحین آیة الله سیستانی دام ظلّه (ج1، ص451) برای چارچوب دهی به مباحث و ارائۀ فهرستی از مباحث عقد بیمه به بیان مطالبی که مورد بحث واقع خواهد شد، پرداخته اند، برخی از این مطالب عبارتند از:<ul><li style="direction:rtl;text-align:justify;">تعریف ماهیّت عقد تأمین</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">أرکان عقد تأمین: إیجاب وقبول، موضوع عقد بیمه، مدّت بیمه</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">شرائط عقد بیمه&nbsp;</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">شرائط متعاقدین</li><li style="direction:rtl;text-align:justify;">أحکام عقد بیمه، مثل لزوم عقد</li></ul>

فقه بیمه 1

در این جلسه نیز در ادامه بررسی اصل وظیفه حکومت نسبت به تأمین مالی فقراء، استاد به بررسی چند روایت مرتبط با این موضوع پرداخته اند. یکی از این روایات بخشی از عهدنامه امیر المؤمنین به مالک اشتر می باشد؛ در بخشی از این نامه امام علی علیه السلام تأمین مالی زندگی فقراء را وظیفه حکومت اسلامی دانسته، بنابراین در این قسمت روایت به صورت اجمالی اشاره ای به وظیفه حاکم اسلامی در برابر فقراء گردیده است.بر این روایت از لحاظ دلالی اشکال وارد کرده اند که این حکم، یک حکم عمومی نبوده و اجراء آن توسط همه حکام لازم نیست، بلکه حکمی خاص و ولایی از جانب امیر المؤمنین علیه السلام به مالک اشتر بوده است. همچنین از لحاظ سندی نیز اشکالاتی بر این روایت وارد کرده و سعی نموده اند که روایت را غیر قابل استدلال و استناد نشان دهند، اما استاد در این جلسه به بررسی و نقد اشکالات دلالی و سندی وارد شده بر این حدیث پراخته اند.

large_نظام اقتصادی.png

medium_نظام اقتصادی.png

small_نظام اقتصادی.png

thumbnail_نظام اقتصادی.png

نظام اقتصادی.png

نظام اقتصادی اسلام

نظام-های-اقتصادی

مکاتب-اقتصادی

نظام اقتصادی اسلام 5

در جلسه گذشته بیان شد که حکومت اسلامی وظیفه دارد، معاش را در حد متوسط برای فقراء تأمین نماید. البته مراد از فقراء در این کلام همانطور که در جلسه قبل نیز به آن اشاره شده، کسی است که توان کار کردن نداشته باشد، بنابراین کسی که می تواند کار کند اما کاری انجام نمی دهد فقیر محسوب نشده و شامل بیان سابق نخواهد بود. از همین روست که این وظیفه برای حکومت اسلامی به معنی از بین بردن روحیه کار و استقامت نخواهد بود و به هیچ نحوی دلالتی بر این مطلب نخواهد داشت.روایات متعددی نیز بر این مطلب دلالت دارد، و این وظیفه را بر گردن حکومت اسلامی قرار می دهند، این روایات از لحاظ سندی و دلالی نیز متضمن اشکالی نیستند، و قابلیت استدلال و استخراج صحیح این مطلب از آنها وجود دارد.

نظام اقتصادی اسلام 4

در انتها جلسه گذشته به بحث از تعارض روایات دال بر توسعه رزق با آیه 27 سوره مبارکه شوری پرداخته و پاسخ آن نیز بیان شد.دسته دیگر از آیاتی که به عنوان معارض به نسبت به این روایات مطرح شده است، آیات 6 و 7 سوره مبارکه علق می باشد، که استاد با توجه به سخن برخی از مفسران و کلماتی دیگر در صدد رفع این تعارض نیز بر آمده اند.در ادامه جلسه استاد به نقش اقتصاد در امنیت جامعه و حکومت اسلامی در اقتصاد اشاره نموده و در ادامه نیز به بحث از وظیفه حکومت اسلامی در رابطه با زندگی فقرائی که توان تأمین معیشت خود را ندارند، پرداخته اند. در این زمینه روایت مرسله ای از حماد بن عیسی &nbsp;را که مرتبط به محل بحث می باشد را مورد بررسی دلالی قرار داده و سعی بر تصحیح سند آن از طرق مختلفی مانند اصحاب اجماع بودن یا نقل در کتاب الکافی دارند.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;

نظام اقتصادی اسلام 3

در جلسه قبل اشاره شد که وسعت رزق از نظر اسلام مطلوب است و نظریه اقتصادی اسلام این نیست که مردم در تنگنا زندگی کنند. در این جلسه استاد به بررسی ادله این ادعا یعنی مطلوبیت توسعه رزق در نزد شارع مقدس اشاره کرده و روایاتی که دال بر این مطلب هستند ذکر می فرمایند، یکی از این ادله روایاتی هستند که متضمن توصیه اهل بیت علیهم السلام به مردم برای دعا کردن جهت تحقق توسعه در زرق می باشد. همچنین روایاتی دیگر در این زمینه وجود دارد.در پایان نیز بحثی پیرامون تعارض این روایات با آیه ای از آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته و این تعارض دفع گردیده است.

اقتصاد-اسلامی

نظام اقتصادی اسلام 2

درس نظام اقتصادی اسلام که توسط استاد علی عندلیبی مورد بحث واقع شده است، در واقع با رویکردی فقهی به بررسی نظام اقتصادی اسلام می پردازد. هدف استاد در این درس صرفا ارائه نظام اقتصادی اسلام بوده و نقد و بررسی صحت و سقم دیگر نظامات اقتصادی در این درس مور توجه نخواهد بود.البته در این بحث به جهت جدید بودن، نصوص زیادی یافت نمی شود، اما اینگونه هم نیست که هیچ نصی در این باره موجود نباشد، به تصریح استاد از بعضی نصوص امکان استفاده مطالبی مرتبط به محل بحث وجود دارد، مثلا ایشان می فرمایند که به نظر حاصل روایات باب زکات این است که زندگی در فقر و تنگدستی مطلوب شارع مقدس نیست، بلکه او سعه رزق و زندگی در آسایش را می پسندد.استاد در این جلسه به بیان سه مقدمه برای ورود به بحث نظام اقتصادی اسلام پرداخته اند.