تقریرات و متون آموزشی

|

( 12 )
فقه بورس
فقه مسائل بورسی 18

معرفی کتاب

|

دیدگاه کاربران

درس استاد عباسی خراسانی در مورد مسائل مستحدثه، به ویژه مسائل مربوط به بورس، شامل مباحث اخلاقی، شرعی، و فقهی مهمی است. 

ابتدا استاد با اشاره به حدیثی از معراج پیامبر صلی الله علیه و آله، بر لزوم تواضع در برابر خداوند و پذیرش ندانستن و عدم علم در مقابل حق تعالی تأکید کردند. این ویژگی تواضع در برابر خداوند به عنوان یکی از اصول سبک زندگی دینی معرفی می‌شود. در ادامه، حدیث قدسی به بیان ویژگی‌های زندگی خوش و پایدار می‌پردازد؛ زندگی‌ای که بر پایه ذکر خدا، قدردانی از نعمت‌های الهی، و تلاش برای کسب رضایت خداوند بنا شده باشد.

از ویژگی‌های چنین زندگی‌ای، خسته نشدن از ذکر خداوند و فراموش نکردن نعمت‌های اوست. همچنین فردی که چنین زندگی‌ای دارد، نسبت به حق خداوند جاهل نیست و به طور مستمر به دنبال رضایت الهی است. این سبک زندگی اخلاقی و معنوی، بنیانی است برای پایداری و آرامش در دنیا و آخرت. در ادامه حدیث، ویژگی‌های زندگی جاودانه‌ای که به دنبال کسب رضایت خداوند است، مطرح می‌شود. از جمله این ویژگی‌ها، کار برای خود تا کوچک شدن دنیا در نظر فرد و بزرگ جلوه کردن آخرت است.

پس از بخش اخلاقی، بحث فقهی درباره مسائل بورس آغاز می‌شود. استاد عباسی خراسانی ابتدا به خلاصه‌ای از جلسه گذشته اشاره کرده و توضیح دادند که براساس اطلاق ادله و قاعده حفظ نظام اجتماعی، اگر چیزی به اختلال در زندگی بشر منجر شود، مشروعیت ندارد. سپس به استناد به آیات و روایات پرداخته و اشاره کردند که اکثر معاملات، از جمله معاملات بورسی، براساس قواعد فقهی و عرفی مشروع هستند.

استاد عباسی در ادامه به قاعده "حفظ نظام" اشاره کرده و بیان داشتند که حفظ نظام اجتماعی و زندگی بشر، یکی از اصولی است که بر اساس آن معاملات بورسی مشروعیت پیدا می‌کنند. روایاتی که به لزوم حفظ عزت مؤمن و جلوگیری از ذلت او اشاره دارند، مورد بحث قرار گرفتند. از جمله حدیثی که می‌گوید خداوند مؤمن را در امورش آزاد گذاشته است، اما اجازه ذلیل شدن را به او نداده است. بنابراین، هر نوع معامله‌ای که به ذلت مؤمن منجر شود، ناپسند و ممنوع است.

در این میان، روایات متعددی در باب امر به معروف و نهی از منکر نقل شد که بر عزت مؤمن و عدم جواز ذلت او تأکید دارند. برای مثال، در حدیثی از امام صادق علیه‌السلام آمده است که مؤمن نباید خود را در شرایط ذلت قرار دهد و باید همیشه عزت خود را حفظ کند. این احادیث به‌عنوان دلیلی برای مشروعیت معاملات بورسی که عزت مؤمن را حفظ می‌کنند، مورد استفاده قرار گرفتند.

در نهایت، استاد به این نکته اشاره کردند که اگر معاملات بورسی به هر طریقی منجر به ذلت مؤمن شوند، از لحاظ شرعی قابل قبول نخواهند بود. این امر به شرایط و مصادیق خاص معاملات بستگی دارد و هر جا که عزت مؤمن به خطر بیفتد، باید از آن پرهیز شود. 

با این توضیحات، نتیجه گرفته شد که معاملات بورسی، از منظر فقهی و بر اساس اطلاقات و عمومات ادله، مشروع هستند. همچنین قواعدی مانند "حفظ نظام" و "عزت مؤمن" به‌عنوان مبانی مهم در تعیین مشروعیت این معاملات مطرح شدند.

دفتر فقه معاصر در پیام‌رسان‌ها:

تمام حقوق مادی و معنوی برای سایت دفتر فقه معاصر حوزه‌های علمیه محفوظ است@2025