معرفی تقریر
|
دیدگاه کاربران
- بحث در این بود که آیا با آیه «وَ لاَ تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ» می‌توان حرمت اهدای عضوی از اعضاء را استفاده کرد یا خیر؟ در پاسخ گفته شد دو احتمال در معنای تهلکه و هلاکت وجود دارد:
1. ما اگر این هلاکت و تهلکه را یک معنای عام کنیم هم هلاکت تام را شامل می‌شود و هم هلاکت ناقص؛ لذا کسی که یک کلیه و یا یک چشم خودش را می‌دهد، این یک هلاکت ناقصه است و عنوان هلاکت را دارد، لیکن گاهی اوقات یک کلیه را برای یک امر اهم می‌دهد تا دیگری را نجات بدهد؛ اما چون یک غرض اهمی در کار است با او تزاحم می‌کند و اشکالی ندارد.
2. اگر بگوییم این هلاکت انصراف به هلاکت تام دارد که به نظر ما این استظهار در این آیه قوی است و یا اینکه اگر کسی گفت این مفهومش مردد بین اقل و اکثر است، بالأخره نمی‌دانیم آیا هلاکت فقط هلاکت تام است «و هو الاقل»، یا اعم از تام و ناقص است «و هو الاکثر»، اینجا قدر متیقن همین اقل است.
- پرسش دیگری که در مورد آیه «وَ لاَ تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ» مطرح می‌شود آن است که آیا از این آیه برای حرمت انتحار و خودکشی می‌شود استفاده کرد یا نه؟ اگر کسی به قاعده سلطنت تمسّک کرده و بگوید انسان بر مجموع جان و جسم خودش سلطنت دارد، در پاسخ می‌گویم چنین سلطنتی برای او تشریع نشده است.
- در این مسأله بین عرف و عقلا و شارع فرقی وجود ندارد؛ یعنی هیچ عقل و منبعی از منابع نمی‌گوید که انسان بر خودش سلطنت دارد و می‌تواند خودش را از بین ببرد.
- اگر عقل کاملاً «یستقل بهذا الحکم»؛ یعنی عقل هم می‌گوید قتل نفس جایز نیست، بعد بگوئیم این «لا تقتلوا» ارشادی است، نه، و این ملازمه وجود نداردکه اگر عقل یک چیزی را کاملاً درک کرد و اگر شرع هم گفت، حتماً ارشادی بشود، بلکه ممکن است آن حکم مولوی باشد.
- برای حرمت خودکشی به آیه «یا ایها الذین آمنوا لا تأکلوا اموالکم بینکم بالباطل إلا أن تکون تجارة عن تراض منهم و لا تقتلوا انفسکم إن الله کان بکم رحیما»(نساء/29) استدلال شده است. و آیه می‌فرماید خودتان را نکشید و این یک احتمال است و ظاهرش این است که قتل نفس انجام ندهید. ولی برخی احتمال دادند که اینجا مجاز در حذف باشد و «انفسکم» هم یعنی «أنفس غیرکم».
- در نتیجه از آیه به خوبی استفاده می‌شود که قتل نفس حرام است، اما نمی‌توانیم بگوییم به قیاس مساوات یا قیاس اولویت کشتن خودتان هم حرام است و هیچ ملازمه‌ای ندارد، اما اگر ظاهر آیه را گرفتیم که می‌فرماید خودتان را نکشید، این می‌شود یکی از ادله حرمت انتحار.
- در مورد انتحار چند بحث داریم: یک بحث این است که آیا خودکشی مطلقا حرام است یا اینکه ممکن است در بعضی از شرایط مثل قضیه برخی از رزمندگان و مدافعان حرم که در دست داعش اسیر هستند خودکشی مانعی نداشته باشد؟ و آیا خودکشی در مسئله آتانازی که امروز در دنیا رایج شده جایز است یا خیر؟
در پنجمین جلسه از مباحث درس خارج قاعده سلطنت بر اعضاء، استاد معظم آیت الله فاضل لنکرانی پس از بیان خلاصه‌ای از جلسه قبل به بررسی آیه «... و لا تقتلوا انفسکم ...»(نساء/29) پیرامون مسئله انتحار و خودکشی و همچنین مباحث مطرح در مسئله خودکشی و آتانازی که امروز در دنیا رایج است می‌پردازند که لازم است جهت بهره‌مندی از تفصیل مطالب مذکور صوت جلسه این درس را استماع فرمایید.