21 مهر 1403
درآمدهای نظام اسلامی 3
استاد: سید محمد رضا مدرسی
1402.08.02
معرفی پادکست
|
دیدگاه کاربران
در این جلسه استاد به بررسی معنای کلمه “زکات” پرداخته اند، چرا که به نظر استاد در ادله شرعیه معنای لغوی زکات اراده نشده است. به همین جهت برای فهم معنای زکات باید به بررسی آیات و روایاتی که این لفظ در آنها استفاده شده است، پرداخت و با توجه به مجموعه قرائن، معنای کلمه زکات را در ادله شرعیه تعیین نمود.
در ادامه جلسه نیز استاد به بررسی قرائن برای فهم معنای زکات پرداخته و بیان داشته اند:
در بسیاری از آیات قرآن، زکات نمیتواند به معنای لغوی آن باشد. در میان انواع وضع، وضع تعیینی و وضع بالاستعمال در اینجا مدنظر نیستند. احتمال داده میشود که زکات به نحو مجاز و با قرینهای واضح به کار رفته باشد. در دیدگاه علامه عسکری، زکات معنای اعمی دارد و شامل انواع صدقات واجب از جمله خمس میشود. علامه عسکری به عبارتی از رسول اکرم (ص) استناد میکند که در آن، زکات به معنای اعم از صدقات واجب و خمس آمده است.
نقد این دیدگاه: با بررسیهای دیگر، این نامه با مضمون متفاوتی نقل شده و استدلال علامه عسکری ناتمام است. نامهای که علامه عسکری به آن استناد میکند در منابع دیگر به شکلی متفاوت نقل شده است.بر اساس نقل ابن هشام و دیگران، زکات نمیتواند معنای اعمی داشته باشد که شامل خمس نیز باشد. همچنین در میان فقها تردیدی نیست که زکات به معنای معروف و مشخصی به کار میرود.
رجوع به روایات و آیات برای روشن کردن معنای زکات واجب
بررسی آیه شریفه زکات:
حکم صدقه یا زکات واجب در سال هشتم پس از هجرت صادر شده است.
آیه 103 سوره برائت که به وجوب زکات اشاره میکند: "خذ من أموالهم صدقة تطهرهم وتزكيهم بها وصل عليهم إن صلاتك سكن لهم والله سميع عليم".
مناقشه در دلالت آیه شریفه بر وجوب زکات:
- برخی معتقدند این آیه مربوط به زکات نیست و در سیاق آیات متخلفین از جهاد آمده است.
- نقد این ادعا: در قرآن کریم آیات زیادی وجود دارد که به حسب ظاهر تناسبی با سیاق قبل و بعد خود ندارند.
روایت عبدالله بن سنان که از امام صادق (ع) نقل شده، به وضوح دلالت بر وجوب زکات دارد.در این روایت، پیامبر اکرم (ص) در ماه رمضان اعلام میکنند که زکات بر مسلمانان واجب شده است.