بحث ما در فقه السیاسه به تبیین شئون اجرایی ولایت نبی و ولی در حاکمیت دینی (ولایت تکوینی) رسید.

در ادامه بحث جنبه اجرایی شئون ولایت، مطرح می‌شود. یک نوع ولایت باطنی برای نبی اکرم و اهل‌بیت علیهم السلام وجود دارد که در حیطه فقهی وارد نیست. در واقع ولایتهای دهگانه مورد بحث، تحت عنوان ولایت های تشریعی قرار می‌گیرد.

ادامه بحث از ولایت تکوینی:
انسان بعد از اینکه با شریعت مواجه شد یا انتخاب می‌کند و می‌پذیرد یا اصلا زیر بار تشریع نمی‌رود. ‌بدیهی است که هر کدام این انتخاب ها تاثیراتی در انسان می‌گذارد.

-شاهد بودن بر خلق: 
شاهد بر خلق بودن یکی از شئون دیگر ولایت است و گویای این است که امام علیه‌السلام دارای یک قدرت باطنی معنوی است. این قدرت در حیطه اعمال فردی، اجتماعی ، اقتصادی و... انسان تاثیر گذار می‌باشد.

در زیارت جامعه کبیره همه این معارف آمده است. مثل عبارت «والزادة الحماة...»

از آنجا که امیر المومنین علیه السلام قسیم النار و الجنه است، گویای ولایت باطنی ایشان و تصرف در کون و نظام هستی است.

در اصول کافی در روایتی آمده که ائمه علیهم السلام «ولات الامر» هستند. خدا ایشان را معین کرد و حجت شرعی و علمی و قائم بودن بالذات بخشید.

در روایتی از امام کاظم علیه السلام با این مضمون آمده است که، خدا مومن را با یک روحی از خودش تأیید می‌کند که هروقت کار نیکی انجام می‌دهد حضور پویایی دارد و اگر گناه و کار ناصواب انجام دهد این روح غایب می‌شود. به هر حال این روح همراه انسان هست.