• رأی اول در واقعیت حسن و قبح، این است که حسن و قبح واقعیتی جز جعل و تشریع دینی ندارد و حسن و قبح تابعی است از جعل شارع و تشریع است و اشاعره چون دین حقیقی را اسلام می‌دانند و آن را بر حق می‌دانند می‌گویند مبدأ حسن و قبح اراده خداست.
• از جمله تفاسیری که بر نظریه اشاعره ارائه شده است این است که شاید کشف حسن و قبح واقعی تنها معیار اراده و تشریع مولاست و گفته می‌شود که ما حسن و قبح واقعی و مدرک عقل مستقل را نفی نمی‌کنیم؛ بلکه کشف آن برای عقل مستقل میسور نیست و تنها راه برای احراز حسن و قبح در مقام تطبیق و صغرا مراجعه به دین است.
• حسن و قبحی که در اینجا می‌گوییم همان حسن و قبح است نه فقط ملائمت و منافرت یا صرف مصلحت و اشاعره می‌گویند این جور چیزی نیست جز اینکه شارع جعل کند و با جعل و اراده شارع نقطه اول آغاز می‌شود و حسن و قبح پیدا می‌شود.
• اینکه مبدأ و مصدر حسن و قبح که شارع باشد احتمالات ثبوتی متعددی وجود دارد؛ یک احتمال این است که حسن و قبح تابعی از اراده مولاست و مراتب حکم که می‌گوییم همان مرتبه اراده مولا. و دومین احتمال این است که تابعی است از مرتبه جعل واقعی مولا در جایی که شارع اعتبار می‌کند و اراده را ابراز می‌کند و سومین احتمال ای است که تابعی از مقام فعلیت تکلیف همان مجعول و فعلیتی که در مرتبه حکم گفته  می‌شود و چهارمین احتمال تابعی از مرتبه تنجز است و در مقام وصول است و واصل که می‌شود حسن و قبح واقعیت پیدا می‌کند و این احتمالات در باب حقیقت حسن و قبحی که تابع جعل و تشریع و دین است متصور است.
• منطقیین و فلاسفه بیانشان این طور است که وقتی قضایا را به شش نوع تقسیم می‌کنند یک نوع از قضایا مشهورات است و ضمن این نوع که عبارت است از قضایای مشهوره مثال‌هایی می‌زنند که همین حسن و قبح، عدل و ظلم به شمار می‌آورند. 

جهت بهره‌مندی از تفصیل مطالب مذکور، لازم است پانزدهمین جلسه از مباحث درس خارج فقه روابط اجتماعی که توسط استاد معظم آیت الله اعرافی تدریس شده است استماع فرمایید.