گزارش برنامه دفتر فقه معاصر در راستای همکاری حوزه و دانشگاه

آیت الله اعرافی در مراسم رونمایی آثار اجتهادی دفتر فقه معاصر در آذرماه ۱۴۰۰، با یک جمله راهبردی برای اولین بار از اقدام علمی - راهبردی چندساله در دفتر فقه معاصر خبر دادند. اقدامی که در جهت باز کردن گره‌های واقعی علمی بدون نیاز به فضاسازی و مقصر جلوه‌دادن دیگران - همان‌طور که سیاست ما در فعالیت‌های متعدد بوده است- صورت گرفته و در حال حاضر نیز در حال اجرا است.

ایشان با سابقه سال‌ها مدیریت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و جامعة المصطفی و همچنین عضویت در شورای انقلاب فرهنگی و هیأت امنای برخی دانشگاه‌ها، فرمودند:"رابطه حوزه و دانشگاه در شکلی جدید در حال تجلی می‌باشد".
روشن است که ما امروزه برای شناخت دقیق موضوعات بایستی از آخرین محصولات علمی جهان مطلع شده و سؤالات به‌روز مردم و متخصصین داخلی و خارجی را بشناسیم. با انجام این موارد است که می‌توان به کارآمدی تولیدات علمی امید داشت.

یکی از مراکزی که در کنار سایر مناهج می‌تواند در این امر مفید عمل کند، دانشگاه‌ها هستند. اما چند گردنه سخت در این همکاری وجود دارد که برخی حل گردیده و برخی در نقاط پایانی قرار دارد. این شکل نوین همکاری، همان شیوه‌ای است که ایشان نیز از آن یاد کردند.

در زیر به نمونه هایی از مسائل موجود اشاره شده است:

اول: کارشناسان و اساتید هر مرکز علمی، موضوعات را از زاویه‌ای بررسی می‌کنند که الزاماً نمی‌تواند در مباحث فقهی نیز به همان صورت مورد استفاده قرار گیرد. برای نمونه می‌توان به تحلیل پزشکی و درمانی از مرگ مغزی اشاره کرد. این تحلیل‌ها اگرچه برای دانشجویان پزشکی مفید است ولی زوایایی از موضوع که برای کار فقاهتی لازم است را روشن نمی‌سازد. اما در حال حاضر مسئله "هم‌ادبیات شدن" در بسیاری از زمینه ها حل شده است.

دوم: با وجود آن‌که مجلات حوزوی برحسب مقررات مصوب، در رتبه علمی - پژوهشی قرار دارند و با وجود مراکز و اساتید علمی برتر حوزوی که پژوهش‌های بسیار عمیق و دقیق را در حوزه‌های مختلف به‌انجام می‌رسانند، هنوز همکاری علمی با حوزه یا چاپ مقاله در نشریات حوزوی، در اکثر دانشگاه‌های کشور به عنوان فعالیت پژوهشی محسوب نشده و موجب ارتقای دانشگاهیان نمی‌شود. این امر موجب شده که امکان استفاده از تمام ظرفیت های علمی دانشگاهیان وجود نداشته باشد.

اما ریشه این مسأله فقط محدود به یک موضوع آیین‌نامه‌ای و مصوبات مربوطه نیست. اصل این مشکل از آنجا پدید آمده که هنوز تأثیر و جایگاه علوم دقیق حوزوی در پیشرفت لبه‌های دانش و بلکه تغییرات بنیادین و مکتبی علوم برای محققان دانشگاهی روشن نشده است.

با تلاش تمامی فقها، اساتید و محققان خوب حوزوی و مجموعه بزرگ دانشگاهی که بیش از پنج سال است با دفتر فقه معاصر همکاری دارند، این مهم در حال نهایی شدن است و با فعالیت‌های فشرده‌ای که از ابتدای ۱۴۰۱ صورت گرفته است، امید داریم در سال جاری اقدامات موثری در این حوزه صورت پذیرد. البته مسلماً کاری که سال‌ها دست‌نیافتنی جلوه می‌نمود، نیاز به زمان مناسب برای استقرار کامل دارد.

ما معتقدیم که حوزویان برتر منحصراً در قم و دانشگاهیان برتر نیز منحصراً در تهران نیستند. بلکه از سراسر ایران نخبگانی را یافته‌ایم و خواهیم یافت که در این مسیر ما را همراهی خواهند نمود.